Υπάρχουν ορισμένοι από μας που βλέπουν όλες τις ημέρες της εβδομάδας το ίδιο γκρίζες και χωρίς νόημα. Αυτοί οι άνθρωποι δε νιώθουν την ανάγκη να κοιμηθούν νωρίς, γιατί απλά έχουν μετατρέψει τη νύχτα σε μέρα. Κοιμούνται είτε πολύ αργά το βράδυ, είτε νωρίς το πρωί, αφού πρώτα έχουν δει τηλεόραση πολλές ώρες και έχουν κάνει ανεξέλεγκτες επιδρομές στο ψυγείο. Αυτοί οι άνθρωποι συνήθως έχουν μείνει πρόσφατα άνεργοι, έχουν χάσει ένα αγαπημένο τους πρόσωπο.
Δεν υπάρχει άνθρωπος που να μην έχει ψυχολογικές κρίσεις στη ζωή του. Το ευτύχημα είναι πως τις περισσότερες φορές οι δυσκολίες που αντιμετωπίζουμε δεν είναι και τόσο σοβαρές. Κάποιες φορές όμως, αντιμετωπίζουμε σοβαρά γεγονότα, τα οποία απειλούν να μεταβάλουν το πεδίο του προσανατολισμού μας, μέσα στο οποίο βρίσκουμε την προσωπική μας ταυτότητα.
Η ίδια η λέξη «κρίση» εκπέμπει μηνύματα απειλής ή κατεπείγουσας ανάγκης για δράση. Ένα συναίσθημα που προκαλείται από αυτή την ψυχολογική κρίση ιδιαίτερα αν αυτή έχει σχέση με κάποια μορφή απώλειας ή υποτίμησης είναι η κατάθλιψη.
Η κατάθλιψη αναφέρεται σε περιόδους της ζωής μας όπου είμαστε μελαγχολικοί και δεν θέλουμε να συμμετέχουμε σε διάφορες δραστηριότητες, ακόμη και στις ευχάριστες. Η μείζων κατάθλιψη, η οποία ξεκινάει με ένα μείζον καταθλιπτικό επεισόδιο . Σύμφωνα με τα κριτήρια του DSM-IV, μιλάμε για μείζον καταθλιπτικό επεισόδιο αν τουλάχιστον 5 από τα παρακάτω συμπτώματα εμφανιστούν σε διάρκεια 2 εβδομάδων και σηματοδοτούν μία αλλαγή από την προηγούμενη ψυχική κατάσταση που συνοδεύεται από κλινικά σημαντικό άγχος ή μείωση της κοινωνικής, επαγγελματικής ή άλλης σημαντικής λειτουργικότητας:
1. Καταθλιπτική διάθεση στη μεγαλύτερη διάρκεια της ημέρας, σχεδόν κάθε ημέρα, που αποκαλύπτεται είτε από υποκειμενική αναφορά (π.χ. αισθημάτων ή κενού) ή από παρατηρήσεις τρίτων (π.χ. φαίνεται δακρυσμένος).
2. Σημαντική ελάττωση του ενδιαφέροντος ή της ευχαρίστησης (ανηδονία) για όλες ή σχεδόν όλες τις δραστηριότητες στη μεγαλύτερη διάρκεια της ημέρας, σχεδόν κάθε ημέρα (που αποκαλύπτεται είτε από υποκειμενική περιγραφή είτε από παρατηρήσεις τρίτων). Χαρακτηριστική είναι η μείωση της σεξουαλικής διάθεσης
3. Σημαντική απώλεια βάρους χωρίς περιορισμό της τροφής ή αύξηση βάρους (π.χ. μεταβολή του βάρους σώματος πάνω από 5% σε ένα μήνα) ή ελάττωση ή αύξηση της όρεξης σχεδόν κάθε ημέρα.
4. Αϋπνία (συχνά πρωινή - πρώιμη αφύπνιση) ή υπερυπνία σχεδόν κάθε ημέρα
5. Ψυχοκινητική διέγερση ή επιβράδυνση, σχεδόν κάθε ημέρα (μπορεί να γίνει αντιληπτό από τρίτους αλλά δεν αποτελεί μόνο υποκειμενικό αίσθημα νευρικότητας ή νωθρότητας)
6. Κόπωση ή έλλειψη ενεργητικότητας σχεδόν κάθε ημέρα
7. Αίσθημα ματαιότητας ή υπερβολής ή αδικαιολόγητης ενοχής σχεδόν κάθε ημέρα
8. Μείωση της ικανότητας σκέψης ή συγκέντρωσης ή αναποφασιστικότητα σχεδόν κάθε ημέρα (είτε από υποκειμενική αναφορά είτε ως παρατήρηση από τρίτους)
9. Επαναλαμβανόμενες σκέψεις θανάτου (όχι μόνο φόβος θανάτου), επαναλαμβανόμενος αυτοκτονικός ιδεασμός χωρίς συγκεκριμένο σχέδιο ή απόπειρα αυτοκτονίας ή συγκεκριμένο σχέδιο εκτέλεσης αυτοκτονίας
Τα παραπάνω συμπτώματα πρέπει να μην οφείλονται σε πένθος από την απώλεια αγαπημένου προσώπου, τα συμπτώματα παραμένουν για περισσότερο από 2 μήνες ή χαρακτηρίζονται από σημαντική λειτουργική έκπτωση, παθολογική προκατάληψη με αίσθημα ματαιότητας, αυτοκτονικό ιδεασμό, ψυχωσικά συμπτώματα ή ψυχοκινητική επιβράδυνση.
Κάποιες ψυχολογικές θεωρίες υποστηρίζουν πως οι άνθρωποι γίνονται καταθλιπτικοί επειδή τείνουν να ερμηνεύουν τα γεγονότα της ζωής τους με πεσιμιστικό τρόπο.
Οι αρνητικές σκέψεις των ατόμων που πάσχουν από κατάθλιψη διαμορφώνονται κατά τη διάρκεια της παιδικής ηλικίας και επηρεάζονται είτε από την απώλεια ενός αγαπημένου προσώπου, είτε από την έντονη κριτική.
Στην Ελλάδα συνηθίζουμε να λέμε πως δεν χρειαζόμαστε τους θεραπευτές γιατί έχουμε καλούς φίλους να συζητάμε τα προβλήματά μας. Στην περίπτωση της κατάθλιψης που είναι μια σοβαρή ψυχική ασθένεια, το άτομο χρειάζεται άμεση ψυχολογική, ακόμη και ψυχιατρική υποστήριξη.
Στην περίπτωση της συμβουλευτικής θεραπείας, οι τρεις πιο συνηθισμένοι τρόποι αντιμετώπισης αυτού του προβλήματος, ο καθένας από τους οποίους όμως αναφέρεται σε διαφορετικό ποιοτικά είδος αναπαράστασης του ίδιου θέματος είναι οι εξής: Ο πρώτος τρόπος αντιμετώπισης είναι να ζητηθεί από το άτομο αυτό να επαναλαμβάνει υπό τύπου άσκησης, φράσεις όπως: «είμαι πραγματικά μια χαρά», «είμαι έξυπνος», «είμαι καλός» κ.λπ. Ένας άλλος τρόπος είναι να συζητήσουμε μαζί του πράγματα που έχει καταφέρει ή πετύχει στο παρελθόν ή ακόμη κάποια από τα προσωπικά του χαρίσματα και προσόντα, έτσι ώστε το καταθλιπτικό άτομο να συμφωνήσει σε επίπεδο «νοητικών πεποιθήσεων» ότι «δεν είναι ένα μηδενικό» ή ότι «διαθέτει θετικά χαρακτηριστικά». Τέλος, ένας τρίτος τρόπος θα ήταν να στοχεύσουμε σε αλλαγές κατευθείαν στην «καρδιά» αυτής καθαυτής των «συναισθηματικών πεποιθήσεων», δηλαδή των έντονων συναισθημάτων ανεπάρκειας, αναξιότητας και χαμηλής αυτοεκτίμησης που παρουσιάζει το άτομο αυτό.
Νίνα Καραμολέγκου, Licensed Counselling Psychologist, MSc, Cognitive Behavioural Psychotherapist, MPH
Instagram: nina_karamolegou
Email: ninaka7@yahoo.com
