Ο Γιάννης Μιχαηλίδης έχει καταδικαστεί για ένοπλες ληστείες και μία απόδραση, πράξεις για τις οποίες μπήκε στη φυλακή και έμεινε σε αυτή ικανό διάστημα για να αιτηθεί την υφ’όρων απόλυσή του. Ο μηχανισμός μέσα από τον οποίο βγαίνει από τη φυλακή αν έχει εκτίσει τα περίφημα ⅗ του χρόνου της κάθειρξης στον οποίο καταδικάστηκε δεν είναι αυτόματος. Κατά περίπτωση αποφαίνεται η δικαιοσύνη, δηλαδή δικαστές εξετάζουν κάθε αίτηση ξεχωριστά και εδώ ο ανθρώπινος παράγοντας παίζει τον δικό του ρόλο.
Προτού κρίνουμε την απόφαση ή το σκεπτικό μιας απόφασης της Ελληνικής Δικαιοσύνης, είναι χρήσιμο να δούμε το ποιόν των εμπλεκόμενων σε αυτή. Και όταν λέμε ποιόν δεν εννοούμε το ότι ο Γιάννης Μιχαηλίδης είναι αναρχικός, ο Γιάννης Μιχαηλίδης δεν καταδικάστηκε σε ποινή κάθειρξης 16 ετών και 4 μηνών επειδή είναι αναρχικός, αλλά για ένοπλη ληστεία. Θα ήταν άλλωστε τραγική ομολογία ενοχής της Ελληνικής Δικαιοσύνης αν εμπόδιζε την αποφυλάκισή του λόγω των φρονημάτων. Άλλωστε μην ξεχνάμε πως η ηγετική ομάδα της Χρυσής Αυγής δεν καταδικάστηκε για τις ιδέες της, αλλά τη σύσταση εγκληματικής συμμορίας, η εποχή εκείνη που έμπαιναν στο ζύγι της Θέμιδος οι ιδέες, έχουν ευτυχώς περάσει ανεπιστρεπτί.
Με το ποιόν, εννοούμε ότι ο Γιάννης Μιχαηλίδης είναι κρατούμενος για ένα ικανό διάστημα για να σκέφτεται πολύ διαφορετικά από εμάς έξω. Οι συνθήκες εγκλεισμού και περιορισμού, εκτός από τις επιθυμητές συνέπειες της τιμωρίας και του σωφρονισμού, έχουν και την επίπτωση του ιδρυματισμού στον άνθρωπο. Σε μια πάρα πολύ νερωμένη εκδοχή αυτού του ιδρυματισμού, έχουμε ζήσει σχεδόν όλοι οι άρρενες πολίτες αυτής της χώρας όταν κληθήκαμε να υπηρετήσουμε τη στρατιωτική μας θητεία. Ο αυστηρός προγραμματισμός της ζωής σε συνθήκες ιδρυματισμού, είναι δομικό στοιχείο μιας ζωής με περιορισμούς και ταυτόχρονα μηχανισμός επιβίωσης συντηρώντας το ένστικτο της αυτοσυντήρησης. Ναι, το δίπολο προβλέπεται/δεν προβλέπεται κωδικοποιεί τη ζωή ενός ιδρυματοποιημένου ανθρώπου και όταν ο ανθρώπινος παράγοντας εκτός ιδρύματος επεμβαίνει σε αυτό το δίπολο διαταράζει μια ισορροπία, με συνέπειες που δεν μπορεί να κατανοήσει.
Η ικανοποίηση των τυπικών προϋποθέσεων από έναν κρατούμενο για την υφ’όρων απόλυσή, συμπλήρωση απαιτούμενου χρόνου, εργασία στη φυλακή και καλή διαγωγή, σημαίνουν αυτόματα και την αποφυλάκισή του. Έχοντας μάθει να ζει σε ένα αυστηρό πρόγραμμα δεν είναι θέση να κρίνει το γιατί κάποιοι άνθρωποι εκτός φυλακής μπορούν να κρίνουν κατά βούληση την περίπτωσή του. Όπως έχει μάθει ότι σε πολύ συγκεκριμένη ώρα θα προαυλίζεται, θα τρώει και θα κλείνουν τα φώτα για να κοιμηθεί, έτσι έχει μάθει ότι αν συμπληρώσει όλα τα «κουτάκια» θα βγει έξω μια πολύ συγκεκριμένη στιγμή την οποία καθορίζουν μόνο δικές του πράξεις και όχι κάποιου άλλου.
Όταν ένας κρατούμενος κάνει απεργία πείνας, οποιοσδήποτε κι αν είναι αυτός, το κάνει γιατί δεν έχει κανένα άλλο μέσο για να διαμαρτυρηθεί, όσο αυτοκαταστροφικό και αυτοκτονικό κι αν είναι, για αυτόν είναι μια πράξη αυτοσυντήρησης και επιβίωσης επειδή η ελάχιστη αξιοπρέπεια που του έχει απομείνει, αυτό του επιβάλλει να κάνει. Το αν αυτό που διεκδικεί είναι νόμιμο και ηθικό είναι μια μεγάλη συζήτηση, η οποία είναι δύσκολο να γίνει σε αυτό το κείμενο, αλλά αξίζει να θιχτούν μερικά σημεία μέχρι τότε.
Από τη στιγμή που δυστυχώς δεν υπάρχει ένας αυτόματος μηχανισμός που θα έκρινε το πότε ένας κρατούμενος μπορεί να αποφυλακιστεί πρόωρα, ένα σύστημα μοριοδότησης ας πούμε, η Ελληνική Δικαιοσύνη οφείλει να εξηγεί το σκεπτικό της σε κάθε μία περίπτωση ξεχωριστά και να το κάνει πειστικά. Αυτό το περίφημο κοινό περί δικαίου αίσθημα που κάποιοι φοβούνται ότι υποσκάπτει το κύρος της Ελληνικής Δικαιοσύνης δεν είναι τίποτα περισσότερο από μια αντανακλαστική αντίδραση σε έναν μηχανισμό που δεν κατανοεί. Το κούνημα του δαχτύλου αντί εξήγησης φέρνει τα ακριβώς αντίθετα από τα επιθυμητά αποτελέσματα και αν αυτό είναι δύσκολο απέναντι στην κοινωνία, τότε απέναντι σε έναν κρατούμενο είναι ακόμα πιο δύσκολο.
Η αποφυλάκιση Κορκονέα, η αναστολή εκτέλεσης της ποινής Λιγνάδη, η μη αποφυλάκιση Μιχαηλίδη και μια σειρά από άλλες δικαστικές αποφάσεις έχουν σαν κοινό παρονομαστή, όχι τη μη συμμόρφωση της δικαιοσύνης με το λαϊκό αίσθημα, αλλά με μια αίσθηση ότι υπάρχει ένα πολύ ευρύ φάσμα στην ερμηνεία των νόμων και το πού θα κάτσει η μπίλια είναι καθαρά θέμα τύχης, ή και όχι μόνο τύχης. Αυτό είναι καιρός να αλλάξει, γιατί η περίπτωση του Γιάννη Μιχαηλίδη είναι απλά το καναρίνι στο ορυχείο, αν πεθάνει ο Γιάννης Μιχαηλίδης, τότε πράγματι η Ελληνική Δικαιοσύνη θα βρεθεί αντιμέτωπη με το λαϊκό αίσθημα, και από τη στιγμή που θα βρεθεί απέναντι σε αυτό το αίσθημα έχει ήδη χάσει από τη στιγμή που τέθηκε έστω και λίγο ύπο αμφισβήτηση ένας κορυφαίος πυλώνας της δημοκρατίας μας.
Ο Γιάννης Μιχαηλίδης αρχικά πρέπει να ζήσει, το αν θα αποφυλακιστεί ας συζητηθεί σε δεύτερο χρόνο. Και οι τρεις εξουσίες, νομοθετική, δικαστική και εκτελεστική οφείλουν αυτή τη στιγμή να βρουν μια φόρμουλα για να σωθεί όχι μόνο ο Μιχαηλίδης, αλλά και οποιοσδήποτε άλλος κρατούμενος βρεθεί σε ανάλογη θέση. Είναι προτιμότερο να αυστηροποιηθεί ένα καθεστώς μέσω της σαφήνειας, παρά να συνεχιστεί ένα ασαφές πλαίσιο με άπειρα παραθυράκια.
