Περάσαμε ένα βράδυ στο «Ανεμολόγιο» του Λαβίθη και λατρέψαμε το νυχτερινό ραδιόφωνο

Το κοινό του Ανεμολογίου κατέχει μια ιδιαίτερη σε θέση σε συζητήσεις εντός και εκτός διαδικτύου. Οι απόψεις, οι εμμονές, η τεκμηρίωση, η ανοχή ή δυσανεξία στον αντίλογο, η κάπως παλιομοδίτικη, μα πάντα διαχρονική, αστική αβρότητα στις τοποθετήσεις. Όσο γενική και αν είναι η ταμπέλα, υπάρχει ένα αόρατο νήμα που ενώνει τους ακροατές. 

Είναι ένα κοινό με τις δικές του προτιμήσεις, μάλλον αρκετά διαφορετικές από τις δικές σου. Δεν ενημερώνεστε από τις ίδιες πηγές, δεν αντιλαμβάνεστε με τον ίδιο τρόπο τα social media, δεν έχετε τα ίδια γούστα, δεν πηγαίνετε στα ίδια μέρη.

«Παλιότερα διατηρούσα και εγώ προσωπικές επαφές με τους ακροατές, όμως πλέον θεωρώ ότι το καλύτερο και το πιο ‘’σωστό’’ είναι να επικοινωνούμε μόνο μέσω της εκπομπής. Μου άρεσε που συνέβη, διότι έγινε όταν έπρεπε και κράτησε όσο έπρεπε. Φυσικά, εκείνοι βρίσκονται εκτός αέρα. Και έτσι διαδίδονται μέσω της εκπομπής τα ευχάριστα ή και τα δυσάρεστα ακόμα. Για παράδειγμα, πολύ πρόσφατα χάσαμε έναν τακτικότατο ακροατή, τον Δίκαιο».

Οι ακροατές της εκπομπής συνιστούν ένα πολύ αξιόπιστο δείκτη για αυτό που λέμε «παλμός του κόσμου». Ποιες είναι οι τάσεις πολιτικά εκεί έξω, τι είναι αυτό που περιμένει ο κόσμος κτλ. Εκφράζουν καθημερινά στα ερτζιανά τον μέσο λαϊκό άνθρωπο. Όλοι αυτοί συγκροτούν τις ψηφίδες ενός ραδιοφωνικό facebook, το οποίο διαθέτει τη δική του αναλογία σε άποψη, συναισθηματισμό, πληροφορία και fake news.

Ο Λαβίθης εξηγεί: «Στην πραγματικότητα, μιλάμε για δύο διαφορετικές εκπομπές. Εκείνη πριν το πρώτο μνημόνιο και εκείνη μετά. Στην πρώτη περίοδο ήταν πολύ συχνές οι τοποθετήσεις σχετικά με το αν η σημερινή Ελλάδα είναι συνέχεια της αρχαίας και αν το Βυζάντιο είναι ένας σταθμός ή κάτι ξένο προς την αρχαία Ελλάδα. Πριν το μνημόνιο τα θέματα που συζητιούνταν ήταν ιστορικά ή ευρύτερου κοινωνικού ενδιαφέροντος. Μετά το μνημόνιο μονοπωλεί η πεζή καθημερινότητα. Όχι ότι δεν υπάρχουν αναφορές σε θέματα ευρύτερου ενδιαφέροντος αλλά γίνεται πολύ πιο περιορισμένα».

Όμως και μέσα στην κρίση ο δείκτης αυτός γνώριζε διακυμάνσεις –λογικό και αναμενόμενο δεδομένου του συλλογικού ρόλερ κόστερ : «Οι ακροατές ήταν τσιτωμένοι τη διετία 2010-2012 και στο πρώτο εξάμηνο του 2015. Τώρα είμαστε σε φάση αναμονής ενός νέου ‘‘Μεσσία’’, ενός Ηγέτη. Φυσικά, αυτό είναι μια αφηρημένη, εξιδανικευμένη κατασκευή που βρίσκεται στο μυαλό του κάθε ακροατή. Αν κάτι διαπίστωσα, είναι πως τελικά ο δικομματισμός επιβάλλεται από τα κάτω. Αυτό είναι που αποζητούν οι περισσότεροι ακροατές».

***

«Κάθε νησί θα πρέπει να έχει και τα δικά του υδροπλάνο. Η Ελλάδα είναι η μοναδική χώρα στον κόσμο που έχει τόσα νησιά και δεν διαθέτει υδροπλάνα», σημειώνει ένας ακροατής με τον τόνο ενός άνθρωπου που διαθέτει ακλόνητη την πεποίθηση ότι επισημαίνει το σωστό και το αυτονόητο. Μεταξύ μας, δεν έχει άδικο.

Η συζήτηση, ωστόσο, είχε ξεκινήσει από τη θέση της Ελλάδας στην Ε.Ε., μα σχετικά σύντομα και εντελώς απρόσμενα ένιωσα τη θαλασσινή αύρα να χτυπά το πρόσωπο μου κατά την επιβίβαση στο υδροπλάνο και οραματίστηκα τις νέες αφίσες του ΕΟΤ με υδροπλάνα να περνούν πάνω από τα αρχαία της Δήλου (αν το target group είναι το στερεότυπο του Κεντροευρωπαίου τουρίστα με κάλτσα και σανδάλι) ή πάνω από τα club της Νάουσας (αν το target group είναι 18χρονοι που θέλουν να ζήσουν το δικό τους Cyclades Shore).

Η αλήθεια είναι πως τέτοια λογικά άλματα τα αναμένεις, όσο μπαίνουμε στις μικρές ώρες τις νέας μέρας. Το τελευταίο δίωρο βγαίνει κάπως πιο χαλαρά. Λιγοστεύουν οι ακροατές, οι οποίοι εκείνες τις ώρες έχουν ανάγκη περισσότερο «να τα πουν» και όχι να κάνουν διάλογο.

Ο Κωνσταντίνος χαλαρώνει και αυτός, μπορεί να πάει και την καρέκλα λίγο πιο μακριά από το μικρόφωνο και να επέμβει αν και όταν είναι εντελώς ανάγκη για κάτι τέτοιο. Το βλέμμα του ξεστρατίζει όλο και πιο σπάνια προς το ρολόι του studio για να ελέγχει πόσο χρόνο μιλάει ο καθένας.

Ακόμα όμως και στο πρώτο τρίωρο, που η ροή των τηλεφωνημάτων είναι πιο μεγάλη ή δεν λείπουν και απευθείας αντιπαραθέσεις ανάμεσα στους ακροατές, η φωνή του Λαβίθη είναι στιβαρή, σωστός κυματοθραύστης απέναντι σε όποιον και ό,τι απειλή την ρουτίνα της εκπομπής.

«Σε μια τέτοια εκπομπή αν επιχειρήσεις να επιβληθείς, το έχεις χάσει το παιχνίδι. Ο παραγωγός πρέπει να κρατάει τις ισορροπίες και να διαθέτει ανοιχτά αφτιά και υπομονή για πολλές διαφορετικές απόψεις. Θα αφήσω κάποιον να μιλήσει κάποιον λίγο παραπάνω αν κρίνω ότι αυτά που λέει έχουν ενδιαφέρον ή αν κρίνω ότι έχει όντως ανάγκη να μιλήσει, ότι δηλαδή με την παρέμβασή του στην εκπομπή βρίσκει μια συντροφιά που του λείπει. Πολλές φορές, υπάρχουν αρκετοί που θέλουν να σου περάσουν ότι έχουν αυτή την ανάγκη, αλλά δεν την έχει».

***

«Εμείς θα τα πούμε πάλι αύριο, στις 12 τα μεσάνυχτα, στο Ανεμολόγιο, στον Real FM. Καλημέρα».

Ίσα που χαράζει πάνω από το Άλσος Συγγρού που βρίσκεται απέναντί μας και ο Κωνσταντίνος μαζεύει τα πράγματα του από το studio προκειμένου να αναλάβει ο Γιώργος Χουδαλάκης που ακολουθεί στις 5:00 το πρωί.

«Μια καλή μέρα στη δουλειά για μένα σημαίνει ότι η εκπομπή προβλημάτισε κάποιους ακροατές και όσα ακούστηκαν στη διάρκειά της συνέβαλλαν στην αναβάθμιση του λόγου που ακούγεται στο ελληνικό ραδιόφωνο. Για να είμαι ειλικρινής, έχω ανάγκη να πιστέψω ότι έτσι συμβαίνει, αλλά, στ’ αλήθεια, πιστεύω ότι πράγματι συμβαίνει».

Το ραδιόφωνο, το ράδιο, το ραδιοφωνάκι. Ο ήχος που γεμίζει το χώρο, η φωνή που ζεσταίνει το δωμάτιο. Η συντροφιά. Αυτός είναι ο σκοπός του ραδιοφώνου. Και ο Κωνσταντίνος Λαβίθης, η φωνή του, τον υπηρετεί 12 χρόνια τώρα. Είναι αυτό το αόρατο νήμα που συνδέει διαμερίσματα, πιάτσες ταξί, γέφυρες πλοίων και σκοτεινά γραφεία άδεια από ζωή. Είναι το νήμα που σου υπενθυμίζει ότι τα βράδια, την ώρα που οι περισσότεροι κοιμούνται, εσύ δεν είσαι μόνος.