Τα τελευταία χρόνια, η κατανάλωση καφέ έχει μετατραπεί σε ευρέως διαδεδομένη συνήθεια και σε γόνιμο πεδίο για διατροφική έρευνα.
Με βάση αυτά τα ευρήματα, διατροφολόγοι και ειδικοί στη δημόσια υγεία άρχισαν να επανεξετάζουν τις παραδοσιακές συστάσεις, δίνοντας προσοχή όχι μόνο στην ποσότητα, αλλά και στον τρόπο κατανάλωσης αυτού του αρχαίου ροφήματος.
Ποια είναι η διαφορά ανάμεσα στον αλεσμένο και τον στιγμιαίο καφέ;
Σύμφωνα με τους ειδικούς της εφημερίδας Noticias Caracol, ο στιγμιαίος καφές παρασκευάζεται από κόκκους που έχουν πρώτα ψηθεί και αλεστεί, και στη συνέχεια μετατρέπονται σε συμπυκνωμένο εκχύλισμα. Αυτό αφυδατώνεται
μέσω δύο βιομηχανικών διαδικασιών: ξήρανση με ψεκασμό ή ξήρανση εν ψυχρώ, δημιουργώντας κρυστάλλους ή κόκκους που διαλύονται άμεσα σε ζεστό νερό.
Αντίθετα, ο αλεσμένος καφές υφίσταται μικρότερη και λιγότερο βιομηχανική επεξεργασία. Παράγεται από φρέσκους κόκκους που αλέθονται λίγο πριν την παρασκευή, διατηρώντας περισσότερη φρεσκάδα και αρωματικό προφίλ.
Σε πρακτικό επίπεδο, ο στιγμιαίος υπερέχει σε ταχύτητα και ευκολία, καθώς δεν απαιτεί εξοπλισμό ή καθάρισμα.
Όπως αναφέρει το IQ BAR, αρκεί μια κουταλιά σε ζεστό νερό για να έχεις έτοιμο ρόφημα. Ο αλεσμένος, από την άλλη, απαιτεί γαλλική πρέσα, φίλτρα ή ειδικές καφετιέρες, και μία πιο χρονοβόρα διαδικασία που διαρκεί 4 έως 10 λεπτά.
Μια άλλη σημαντική διαφορά αφορά την πρώτη ύλη. Ο αλεσμένος καφές προέρχεται συνήθως από ποικιλία arabica, γνωστή για το πιο σύνθετο και λιγότερο πικρό προφίλ της. Αντίθετα, ο στιγμιαίος φτιάχνεται κυρίως από robusta, έναν πιο οικονομικό, πικρό κόκκο με υψηλότερη περιεκτικότητα σε καφεΐνη.
Ποιος από τους δύο είναι πιο ωφέλιμος για την υγεία;
Ο αλεσμένος καφές έχει ανώτερη διατροφική σύνθεση: περιέχει περισσότερα αντιοξειδωτικά, μεγαλύτερη ποσότητα καλίου (115 mg έναντι 30 mg ανά 100 g) και διατηρεί καλύτερα τις ιδιότητες της ποικιλίας arabica, η οποία συλλέγεται με πιο τεχνικές και ελεγχόμενες διαδικασίες.
Σε επίπεδο καφεΐνης, σύμφωνα με το The Healthy, ο αλεσμένος περιέχει περίπου 96 mg ανά φλιτζάνι, ενώ ο στιγμιαίος περίπου 63 mg. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι η διαδικασία αφυδάτωσης του στιγμιαίου μειώνει την περιεκτικότητα σε καφεΐνη.
Ο στιγμιαίος έχει ένα απρόσμενο πλεονέκτημα: περιέχει μεγαλύτερη ποσότητα αντιοξειδωτικών όπως οι μελανοϊδίνες, ενώσεις που ενισχύουν την εντερική υγεία και προσφέρουν κυτταρική προστασία, σύμφωνα με τον Παλ Μάουροβιτς-Χόρβατ του Πανεπιστημίου Semmelweis στη Βουδαπέστη.
Ωστόσο, αυτό το όφελος συνοδεύεται από έναν κίνδυνο: ο στιγμιαίος καφές περιέχει τη διπλάσια ποσότητα ακρυλαμίδης σε σχέση με τον αλεσμένο – μιας ένωσης που έχει χαρακτηριστεί ως "πιθανώς καρκινογόνος" από τη Διεθνή Υπηρεσία Έρευνας για τον Καρκίνο (IARC).
Επιπλέον, από οικολογικής σκοπιάς, ο αλεσμένος είναι προτιμότερος, καθώς η βιομηχανική επεξεργασία του στιγμιαίου απαιτεί περισσότερη ενέργεια λόγω της ψησίματος και της αφυδάτωσης, αυξάνοντας έτσι το περιβαλλοντικό του αποτύπωμα.
Άλλοι τύποι καφέ και τα βασικά τους χαρακτηριστικά
Πέρα από τη διάκριση μεταξύ αλεσμένου και στιγμιαίου, υπάρχουν και άλλες μέθοδοι παρασκευής και ποικιλίες που προσφέρουν διαφορετικά χημικά και διατροφικά προφίλ.
-
Καφές φίλτρου
Σύμφωνα με μελέτη από τη Νορβηγία σε μισό εκατομμύριο άτομα επί 20 χρόνια, ο καφές φίλτρου (με χαρτί ή μέταλλο) συνδέεται με χαμηλότερη θνησιμότητα και μείωση των καρδιακών παθήσεων.
Αυτό οφείλεται στο ότι το φίλτρο συγκρατεί τις διτερπένες, όπως το καφεστόλ και το καχουεόλ, ενώσεις που μπορεί να αυξήσουν τη χοληστερίνη. -
Espresso
Ο espresso παρασκευάζεται με ζεστό νερό υπό πίεση που περνά μέσα από λεπτά αλεσμένους κόκκους. Είναι πλούσιος σε καφεΐνη και χλωρογενικό οξύ.
Μελέτη από το Πανεπιστήμιο της Βερόνα τον συνέδεσε με την πρόληψη της συσσώρευσης της πρωτεΐνης tau, η οποία σχετίζεται με τη νόσο Αλτσχάιμερ. Συνδέεται επίσης με οφέλη για την υπέρταση και τις καρδιοπάθειες. -
Cold brew
Η μέθοδος cold brew περιλαμβάνει το μούλιασμα των κόκκων σε νερό σε θερμοκρασία δωματίου για 12 έως 24 ώρες. Το αποτέλεσμα είναι ένα λιγότερο όξινο και πικρό ρόφημα, μειώνοντας την ανάγκη για ζάχαρη ή σιρόπια. -
Ντεκαφεϊνέ
Αν και λιγότερο δημοφιλής, ο ντεκαφεϊνέ διατηρεί πολλά από τα αντιοξειδωτικά του παραδοσιακού καφέ. Όσοι καταναλώνουν μόνο ντεκαφεϊνέ ενδέχεται να παρουσιάζουν καλύτερους δείκτες υγείας σε σύγκριση με όσους δεν πίνουν καθόλου καφέ.
