Δεν έκατσα ποτέ να σκεφτώ σοβαρά το συναίσθημα της μοναξιάς για το μεγαλύτερο χρονικό διάστημα που θυμάμαι τον εαυτό μου, είναι με φίλους. Με πολλούς φίλους, διαφορετικούς, που άλλοι έμειναν και άλλοι έφυγαν, αλλά πάντα με φίλους. Καλώς ή κακώς συνειδητοποίησα από παιδί ότι δεν μπορείς να μοιραστείς τα πάντα με τους πάντες και κάθε φορά που άκουγα τους μεγαλύτερους σε ηλικία ή τον ψυχολόγο μου να μου λένε ότι υπάρχει μεγάλη αλήθεια πίσω από την ατάκα «οι φίλοι μετριούνται στα δάχτυλα ενός χεριού», απλά δεν μπορούσα να δω τον εαυτό μου σε ένα τέτοιο πλάνο. Και πολλοί άντρες ακόμη – είμαι βέβαιος γι’ αυτό.
Διαφέρουν οι αντρικές φιλίες; Στο δικό μου το μυαλό σίγουρα και με βάση τις εμπειρίες μου. Δεν λέω προφανώς πως δεν υπάρχουν γυναικείες φιλίες ή ότι δεν μπορούν να είναι δυνατές, αλλά οι βάσεις ανάμεσα σε άντρες και γυναίκες ενδεχομένως να είναι και διαφορετικές. Η Βενετία Γκολφινοπούλου, ψυχίατρος, θεωρεί πως οι βάσεις είναι διαφορετικές και στο κομμάτι της μοναξιάς. «Ξέρουμε πως οι έρευνες ειδικά την τελευταία δεκαετία είναι ανησυχητικές. Ένα σοβαρό ποσοστό αντρών γύρω στο 30% αναφέρει πως δεν έχει καθόλου φίλους, εν αντιθέσει με τις γυναίκες που τα ποσοστά είναι στο 20%. Όσον αφορά τους άντρες, επηρεάζονται από κοινωνικούς στιγματισμούς, συστολές και έλλειψη δραστηριοτήτων δυσκολότερη την ανάπτυξη μιας νέας φιλίας».
Ένα από τα σενάρια που πάντα θεωρούσα δύσκολο να συμβεί, είναι ένας άντρας να έχει φίλους. Μεγαλώνοντας όμως μαθαίνεις ότι όλα είναι σχετικά. Μπορεί οι φιλίες για τον καθένα να έχουν διαφορετικές βάσεις, όμως το αποτέλεσμα της μοναξιάς είναι το ίδιο. Και η κα. Γκολφινοπούλου, όσον αφορά τη μοναξιά, δεν αναφέρει μόνο το φαινόμενο της έλλειψης φίλων. Αναφέρει τα προβλήματα μέσα στους γάμους, το γεγονός ότι οι άντρες δεν συζητούν τα συναισθήματά τους με την ίδια ευκολία που το κάνουν οι γυναίκες και τις προβληματικές σχέσεις που δημιουργούν όταν δεν κάνουν ψυχοθεραπεία.
Το ότι κάποιος νιώθει μοναξιά δεν σημαίνει απαραίτητα πως έχει αυτοκτονικές τάσεις, αλλά αυτό δεν σημαίνει πόσο μοναξιά δεν κάνει την καταστροφή της. Δημιουργεί ακόμα περισσότερο στρες, μπορεί να οδηγήσει πιο γρήγορα σε κατάθλιψη και έχει επιπτώσεις στη φυσική υγεία. Πράγματα δηλαδή τα οποία όχι μόνο δεν θες να υπάρχουν στη ζωή σου, αλλά να μην υπάρξει ούτε μια στιγμή που να σε απασχολήσουν.
Είναι μήπως λοιπόν αλήθεια ότι νιώθουμε πιο μόνοι από ότι πιστεύαμε ποτέ; μήπως νιώθουμε τόσο μόνη που δεν θέλουμε να το παραδεχτούμε; Μήπως ξαφνικά όλες εκείνες οι βάσεις της φιλίας μας που περιμέναμε να λειτουργήσουν ή ακόμα και της σχέσης μας, έχουν πάρει την κάτω βόλτα και μας έχουν εγκλωβίσει σε μια φυλακή απραξίας και νωχελικότητας; θυμάμαι ακόμη μια έρευνα που είχα διαβάσει κάποια στιγμή το 2015, πώς οι άντρες είναι πιο πιθανό να μιλήσουν για τα προβλήματά τους σε ένα φίλο παρά σε έναν ειδικό – ψυχολόγο, ψυχίατρο. Τι γίνεται όμως όταν ένας άντρας δεν μπορεί να βρει διέξοδο στους φίλους του; Τι γίνεται όταν πραγματικά χρειάζεται ένας ειδικός, γιατί μόνο εκείνος μπορεί να δώσει ψύχραιμα διεξόδους και κατευθύνσεις. Τι γίνεται όταν ένας άντρας πρέπει να λάβει αγωγή, αλλά το ταμπού που έχει μέσα στο κεφάλι του για τα φαρμακευτικά προϊόντα ψυχικής υγείας, δεν τον αφήνουν να δει πόσοι έχουν σώσει ζωές;
Η λύση είναι να δεχτεί όλα τα παραπάνω και να γυρίσει τούμπα το σενάριο. Ναι είμαστε μόνοι. Όχι όλοι, αλλά κάποιοι είμαστε σίγουρα. Αυτό δεν σημαίνει πως δεν μπορούμε να επενδύσουμε σε νέα άτομα και δραστηριότητες. Συνήθως, όλα αυτά είναι αλυσίδα. Άνθρωποι που αποφασίζουν να ξεκινήσουν ένα άθλημα, κάνουν φίλους στο νέο περιβάλλον και δένονται γιατί μαθαίνουν να λειτουργούν σαν ομάδα. Άντρες που ποτέ δεν φαντάζονταν τον εαυτό τους με κάποιο κατοικίδιο, είδαν τη ζωή τους να αλλάζει όταν ένιωσαν υπεύθυνοι για τη φροντίδα του. Και άντρες που έκαναν το μεγάλο βήμα να μιλήσουν για τα προβλήματά τους σε ψυχολόγο, μπορεί να παλεύουν ακόμα με κάποια αλλά βρήκαν επιτέλους κάποιον που τους κατάλαβε και μπόρεσαν να πάνε παρακάτω. Και ο πόλεμος της ψυχικής υγείας δεν κερδίζεται σε μια μέρα. Κερδίζεται βήμα-βήμα, ένα κάθε φορά και προσεγμένα.
Το θέμα είναι να μην αγνοήσουμε τη μοναξιά. Να μην την δεχτούμε ως μια κατάσταση που «απλά συμβαίνει» και αφήσουμε αυτή την ωρολογιακή βόμβα σε λειτουργία μέχρι να σκάσει. Υπάρχει νόμος σε αυτό. Ότι σκάει πάντα στα χέρια σου και όταν θα γίνει θα χρειαστείς την τριπλάσια δουλειά για να μπορέσεις να ανακάμψεις. Η μοναξιά είναι πράγματι μια σιωπηλή επιδημία για εκατοντάδες χιλιάδες άντρες στον πλανήτη. Ας σπάσουμε τη σιωπή της, είτε έχουμε καλούς φίλους είτε όχι.
Δεν είναι ποτέ αργά να συνειδητοποιήσεις πως τα πράγματα που έκανες για την ψυχική σου υγεία ήταν οι καλύτερες αποφάσεις που πήρες ποτέ για τη ζωή σου.
