Τον Μάιο του 1962, ο Νικίτα Χρούτσοφ σκέφτηκε μια ιδέα που πίστευε ότι θα ήταν λαμπρή χωρίς να υπάρξει παρασκήνιο: να στείλει πυρηνικούς βαλλιστικούς πυραύλους στο νησί της Κούβας και να φροντίσει να μην γίνει αντιληπτό από τις ΗΠΑ. Αυτό το ορμητικό έργο, που υλοποιήθηκε βιαστικά, οδήγησε στο μεγαλύτερο περιστατικό πυρηνικού απειλής στην ιστορία της ανθρωπότητας. Στις προφορικές του αναμνήσεις, που επιμελήθηκε ο γιος του Σέργκεϊ, ο Χρούτσοφ είχε μιλήσει ανοιχτά για τα κίνητρά του. Φοβόταν ότι οι αλαζονικοί Αμερικανοί θα επιχειρούσαν να ανατρέψουν το καθεστώς του Φιντέλ Κάστρο, εξευτελίζοντας έτσι τη Σοβιετική Ένωση, τον χορηγό της Κούβας. Οι πύραυλοι στάλθηκαν ως αποτρεπτικός παράγοντας και κάπως έτσι φτάσαμε στην Κρίση των Πυραύλων της Κούβας.
Η ηγεσία του σοβιετικού στρατού αγκάλιασε την ιδέα του Χρούτσοφ με ενθουσιασμό. Ήταν για εκείνους η ιδανική κίνηση για να επανέλθει η στρατιωτική ισορροπία που μέχρι τότε ήταν υπέρ των Αμερικανών. Οι Σοβιετικοί είχαν επίσης την έγκριση της Κουβανικής επαναστατικής κυβέρνησης και ο δρόμος έδειχνε να μην έχει εμπόδια. Κανείς, ωστόσο, δεν ρώτησε τον Χρούτσοφ τι θα γινόταν αν οι Αμερικανοί ανακάλυπταν τους πυραύλους καθ' οδόν προς την Κούβα, πριν να οπλιστούν ή αν θα αντιδρούσαν βίαια σε αυτούς μόλις εγκατασταθούν. Τόσο από την ηγεσία του κόμματος όσο και από τον στρατό, δεν υπήρχε «σχέδιο Β».
Η αποτυχία επιδεινώθηκε από τον πρόχειρο σοβιετικό σχεδιασμό. Ο επικεφαλής της Στρατηγικής Πυραυλικής Δύναμης, ο στρατάρχης Σεργκέι Μπιριούζοφ, υποσχέθηκε στον Χρουστσόφ ότι οι Αμερικανοί δεν θα ανακάλυπταν σοβιετικούς πυραύλους επειδή…θα τους σκέπαζαν οι φοίνικες. Ένας ειδικός, που γνώριζε καλύτερα τη βλάστηση της Κούβας, θέλησε να φέρει αντίρρηση και οι φήμες λένε πως κάποιος ανώτερος τον κλώτσησε κάτω από το τραπέζι για να σταματήσει να μιλάει. Και αυτή η τραγική παράδοση να λέμε στα αφεντικά αυτό που θέλουν να ακούσουν ενώ σαρώνουμε αμήχανες πραγματικότητες κάτω από το χαλί, δεν είναι σοβιετορωσικό μονοπώλιο. Ωστόσο αυτή ήταν μία συχνή τακτική στο σοβιετικό καθεστώς, κάτι που θα φαινόταν και αργότερα με το δυστύχημα στο Τσέρνομπιλ.
Σε κάθε περίπτωση, ο σοβιετικός στρατός κατάφερε να κάνει αυτό που φαινόταν σχεδόν αδύνατο: έστειλε 42.000 στρατιώτες μαζί με τακτικούς και ενδιάμεσους πυραύλους με πυρηνικές κεφαλές, χωρίς να το μάθουν οι βρετανικές και αμερικανικές μυστικές υπηρεσίες. Στην αρχή, οι τροπικές καταιγίδες εμπόδισαν τα αναγνωριστικά αεροπλάνα U-2 να ανακαλύψουν σοβιετικούς πυραύλους επί τόπου, αλλά καθώς ο καιρός βελτιωνόταν το αναπόφευκτο συνέβη - οι φοίνικες, όπως αποδείχθηκε, δεν ήταν αρκετό για να συγκαλύψουν τις πυρηνικές κεφαλές. Το στοίχημα του Χρουστσόφ έβαλε τον Κένεντι υπό τεράστια πίεση για να πράξει ένα πρώτο χτύπημα κατά της Σοβιετικής Ένωσης. Ευτυχώς, οι σύμβουλοι του Κένεντι ήταν λιγότερο ανεύθυνοι και έδιναν μεγαλύτερη προσοχή στη λεπτομέρεια. Παραδέχτηκαν στον Πρόεδρο ότι δεν μπορούσαν να εγγυηθούν την πλήρη εξάλειψη των σοβιετικών πυραύλων. Αυτό ήταν που επανέφερε την ψυχραιμία στον Λευκό Οίκο και αντί για πυρηνικό ολοκαύτωμα, οι αμερικανικές δυνάμεις κατέφυγαν σε στρατιωτικό αποκλεισμό.
Ο Χρουστσόφ άρχισε να ψαχουλεύει για μια έξοδο. Τον βοήθησε ο Λευκός Οίκος, ο οποίος άνοιξε μια γραμμή μυστικής επικοινωνίας μέσω του σοβιετικού πρέσβη. Με τον συνήθη τρόπο του, πραγματοποίησε την υποχώρηση χωρίς σχέδιο και βιαστικά. Ήταν ακατάστατο και ταπεινωτικό. Ενώ ο κόσμος αντέδρασε με έναν τεράστιο αναστεναγμό ανακούφισης, ο Χρουστσόφ έκανε τον κόπο να χαρακτηρίσει την άδοξη ήττα του ως «νίκη». Γιατί; Γιατί και πάλι ο Λευκός Οίκος βοήθησε τον Σοβιετικό ηγέτη συμφωνώντας σε μια μυστική ανταλλαγή: θα αφαιρούσε τους απαρχαιωμένους αμερικανικούς πυραύλους από την Τουρκία. Ωστόσο, αυτό δεν μπορούσε να αντισταθμίσει την αντίληψη ότι ο Χρουστσόφ έκανε πίσω. Οι συνάδελφοί του, που περίμεναν σιωπηλοί, εξέδωσαν οριστική ετυμηγορία για την εξουσία του δύο χρόνια μετά την κρίση. Χορτασμένοι από την κλασσική απρόβλεπτη πολιτική του και φοβισμένοι από την απερισκεψία του, τον απομάκρυναν από την εξουσία.
Η σημερινή συζήτηση για το πυρηνικό χείλος λαμβάνει χώρα σε ένα ριζικά διαφορετικό περιβάλλον, αλλά μερικοί άνθρωποι έχουν μάθει από τις ανοησίες του 1962 περισσότερα από άλλους. Υπάρχει μια ολόκληρη βιβλιοθήκη με εξαιρετικά βιβλία από Αμερικανούς ιστορικούς για την κρίση των πυραύλων της Κούβας. Αναρίθμητα συνέδρια, σεμινάρια και «παιχνίδια» έχουν πραγματοποιηθεί σε μια προσπάθεια να αντληθούν τα διδάγματα.
Ωστόσο από την Κρίση των Πυραύλων της Κούβας, αρκούσαν πολλά κατεβασμένα κεφάλια και η ξεροκεφαλιά ανθρώπων που λίγο έλειψαν να κάνουν στάχτη τον κόσμο.
