Τα βιβλία μ’ έσωσαν από την κατάθλιψη πολλές φορές στη ζωή μου

Ένας συντάκτης, ανήμερα της Παγκόσμιας Ημέρας Βιβλίου, θυμάται τα κείμενα που του έσωσαν τη ζωή.

Η κατάθλιψη είναι ένα άσχημο ξωτικό από την Κόλαση. Σε σέρνει μαζί της στους πιο σκοτεινούς βάλτους, εκεί που καμιά χαρά δε φυτρώνει. Είναι ύπουλο πλάσμα που μερικές φορά φαντάζει ακόμη και γοητευτικό αν σου αρέσει κάπως να τυραννιέσαι-κι αλίμονο σε αυτόν που δε θα βρει ένα κλαδί να κρατηθεί για να μην βουλιάξει στα λιμνάζοντα νερά της. Λόγω χαρακτήρα πες το, λόγω συνθηκών κάποιες φορές, και δεν ξέρω για ποιον λόγο τελικά έχω φλερτάρει άγρια μαζί της από μικρή ηλικία. Ευτυχώς όμως ήταν τα βιβλία πάντα εκεί για να μου σώζουν τη ζωή.

moby dick

Άλλοι μπορεί να βρίσκουν τη λύτρωση τους στους ανθρώπους, άλλοι στο ποτό, εγώ νομίζω πως πάντα τελικά την έβρισκα στις λέξεις. Γιατί, όπως λέγεται και στα βιβλία του Game of Thrones, ένας άνθρωπος «αδιάβαστος» ζει μονάχα μια φορά, σε αντίθεση με τους φανατικούς αναγνώστες που ζουν εκατοντάδες διαφορετικές ζωές. Γνωρίζουν εποχές ξεχασμένες, χαρακτήρες αλλόκοτους και ταξίδια στην άκρη της γης. Μπλέκουν σε περιπέτειες κάτω από φανταστικούς ουρανούς καθώς πλέουν στις πιο άγριες θάλασσες, σε σκηνικά με φόνους αποτρόπαιους και σε έρωτες καταραμένους. Πράγματα που με άλλα λόγια δεν θα κάναμε ποτέ στη ζωή μας αν δεν είχαμε τη λογοτεχνία.

kazan

Η παραπάνω παράγραφος είναι μια λογική παραδοχή στην οποία κατέληξα με τα χρόνια. Διότι όταν ήμουν πιτσιρικάς μάλλον διαισθητικά επέλεγα τα βιβλία –ή με επέλεγαν αυτά- για να διώξω μακριά τους δαίμονες που τυραννούσαν το κεφάλι μου. Το ότι άκουγα χέβι μέταλ όταν διάβαζα τον «Καπετάν Μιχάλη» του μεγάλου Καζαντζάκη εκείνο το καλοκαίρι της Τρίτης γυμνασίου μπορείτε να το πείτε και προσωπική ανωμαλία. Στην εφηβεία όμως εύκολα απομυθοποιείς τους ήρωές σου και ψάχνεις κάτι για να τους αντικαταστήσεις. Οι γονείς δεν είναι πια αυτοί που νόμιζες· δεν τους κοιτάς στα μάτια πια σα να ‘ναι Θεοί και το σχολείο μοιάζει με σκοτεινή φυλακή. Σκατά βαθμοί, αποβολές και μια πελώρια απέραντη απογοήτευση που σου τρώει την ψυχή. Στους ήρωες όμως του βιβλίου βρήκα ξανά την πίστη στη ζωή που ένιωθα να έχω χάσει τελείως. Γίγαντες με ψυχή παιδιού που πάλευαν χωρίς αύριο για αυτό το κάτι παραπάνω που ξεχωρίζει τους ανθρώπους απ’ τα ανθρωπάκια: για υγεία, για καύλα και για επανάσταση.

Και νομίζω ότι μου έδωσε κουράγιο και έμπνευση για δύο χρόνια τουλάχιστον. Πιστεύω πήρε όλη τη μιζέρια από πάνω μου και μου χάρισε ελπίδα και χαμόγελο, έμπνευση και χαρά. Κάπως ρίχτηκα κι εγώ με τα μούτρα στη ζωή και δεν την έβλεπα απλά σα θεατής. Όμως δε σε αφήνει η πραγματικότητα να τη χαρείς για πολύ. Πρέπει να χαλαρώσεις και να μπεις στη σειρά, να γίνεις στρατιωτάκι πιστό της νόρμας. Να αρχίσεις το πνιγηρό «διάβασμα» για τις πανελλήνιες. Να πεις αντίο ζωή. Να παλέψεις να μπεις στο Πανεπιστήμιο –για ένα καλύτερο αύριο που δεν ξέρεις μέχρι σήμερα αν θα έρθει ποτέ.

Άλλοι μπορεί να είχαν πρόγραμμα και να έκαναν τις βολτούλες τους. Εγώ δεν είχα ούτε χρόνο, ούτε διάθεση. Είχα πάθει εμμονή, ένα Σάββατο έβγαινα και αυτό με μισή ψυχή. Είχε θολώσει το κεφάλι μου από την αποστήθιση, απήγγειλα παραγράφους και θυμόμουν σε ποια σελίδα βρίσκονταν ακριβώς. Πραγματικά μισούσα αυτό που έκανα αλλά το έκανα παρ’ όλα αυτά. Και βούλιαζα σε μια θλίψη που με έκανε να μην έχω γεύση, ούτε όσφρηση, κανένα συναίσθημα και μονάχα υποχρεώσεις –κάτι σα ρομπότ ένα πράγμα.

elrik

Για καλή μου τύχη και προς ίσως προς έκπληξη οποιουδήποτε διαβάζει αυτές τις γραμμές έκανα αυτό που λένε και οι Metallica: Fight fire with fire δηλαδή. Το έριξα στο διάβασμα για να μου ισιώσει το μυαλό. Τότε μάλλον κατάλαβα το πόσο ψοφάω για τη λογοτεχνία, αυτή είναι η αλήθεια. Μου φτιάχνει τη μέρα και τη ζωή. Κάπου εκεί γνώρισα και ένα αιώνιο κόλλημά μου, τα βιβλία του φανταστικού. Κατάπια όλες τις σελίδες του γέρο-Τόλκιν σα να ΄ταν καραμέλες και μετά έπεσα στα βαριά: στον Έλρικ του Μελνιμπονέ του Μαικλ Μούρκοκ. Ένα ξωτικό που δεν έχει σχέση με τα ξωτικά όπως τα ξέρεις. Αυτός είναι ένας αντιήρωας που θέλει αίμα και ψυχές για το αχόρταγο σπαθί του. Είναι μάγος, δανδής, πολεμιστής και μύστης μαζί. Δεν αγαπάει ούτε τα σωθικά του και τον βρίσκει η μία συμφορά μετά την άλλη σα να είναι καταραμένος. Δε σταματάει όμως, συνεχίζει με ένα πικρό χαμόγελο στα χείλια, γελάει σαν παλιάτσος που έχει χάσει τα πάντα. Μέχρι να γίνει ο ίδιος η καταστροφή, η συμφορά και η κατάρα ενός άδικου κόσμου.

Κάπου εκεί πρέπει να αντιλήφθηκα πως τα βιβλία είναι η ιδανική απόδραση από μια ζωή που δεν είναι πάντα χαρισάμενη. Το εισιτήριο για κόσμους μαγικούς κι ονειρεμένους. Και κάθε φορά που η κατάθλιψη μου χτύπαγε την πόρτα ήταν εκεί για να με σώζουν. Έτσι όταν η χειρότερη μου ώρα ήρθε κάπου στο πέμπτο έτος της σχολής, μου πήρε λίγο καιρό να τα καταφέρω αλλά την εξετέλεσα την αποστολή σωστά στο τέλος. Διότι αυτή τη φορά είχα πραγματικούς λόγους για να αγκαλιάσω την κατάθλιψη, λόγους σκληρούς, λόγους του θανάτου και της αρρώστιας του πιο δικού μου ανθρώπου. Και μάλλον το έκανα, πρέπει να την πέρασα για τα καλά. Απλά κάποια στιγμή πάτησα στα πόδια μου ξανά, και στην ερώτηση «τι κάνεις;» εγώ απαντούσα γελώντας: «ακούω πανκ και διαβάζω ισπανική λογοτεχνία».

salamis

Μιας και οι «Στρατιώτες της Σαλαμίνας», του Χαβιέρ Θέρκας, ένα μικρό μυθιστόρημα που δείχνει το ρεπορτάζ ενός δημοσιογράφου για κάποιες ξεχασμένες ιστορίες του Ισπανικού Εμφυλίου στάθηκε το καλύτερο αντίδοτο στην πιο σκληρή θλίψη. Ένα ανάγνωσμα καταπληκτικό, από τα καλύτερα που έχω διαβάσει στη ζωή μου. Που μέσα από το χιούμορ, τις σπαρακτικές ιστορίες και τη βαθιά ανθρωπιά που το διέπει μπορεί να σε σώσει πραγματικά. Και να σε κάνει να καταλάβεις πως ότι κι αν γίνεται θα υπάρχουν πάντα οι αγκαλιές των ανθρώπων. Για να κρατάνε μακριά όλη την κακία και την αδικία του σύμπαντος.

Ακολούθησε τον Γιώργο Ρομπόλα στο Facebook



©2016-2024 Ratpack.gr - All rights reserved