Καλλιτέχνες σαν τον Καμύ δε φεύγουν ποτέ από τη ζωή (μας)

Λίγες σκέψεις πάνω στο έργο του συγγραφέα που σαν σήμερα πέρασε στην αθανασία.

«Ακόμα δεν ξεχνώ πως, τη μέρα που λυπόμουν να δεχτώ μία διάκριση που ο Καζαντζάκης άξιζε εκατό φορές περισσότερο, πήρα από εκείνον το πιο γενναιόδωρο από όλα τα τηλεγραφήματα. Λίγο αργότερα κατάλαβα με τρόμο πως το μήνυμα αυτό ήταν γραμμένο λίγες ημέρες προτού πεθάνει» θα γράψει σε επιστολή του προς τη χήρα του συγγραφέα ο Αλμπέρ Καμύ, τον Μάρτιο του 1959, αναφερόμενος στο μεγαλύτερο λογοτεχνικό βραβείο του κόσμου.

Εκείνος θα έφευγε από την ζωή στις 4 Ιανουαρίου του 1960 όταν το αυτοκίνητο στο οποίο επέβαινε θα τράκαρε. Ειρωνικά ο ίδιος συνήθιζε να λέει πως «δεν υπάρχει τίποτα πιο παράλογο από τον θάνατο σε τροχαίο δυστύχημα».

Σε αυτές τις λίγες γραμμές ο νομπελίστας Καμύ δείχνει έναν χαρακτήρα γενναιόδωρο, έναν άνθρωπο ειλικρινά ταπεινό, γεμάτο αγαθά συναισθήματα, έναν άνθρωπο που φαίνεται να τον τρομάζει ο θάνατος. Σίγουρα δεν ακούγεται απαθής, αδιάφορος –το αντίθετο. Και σίγουρα δε φαίνεται να έχει πολλά κοινά με τον εμβληματικό του χαρακτήρα, τον Μερσό. Ο τελευταίος στις συγκλονιστικές πρώτες αράδες του «Ξένου» θα πει: «Σήμερα πέθανε η μαμά. Ίσως και χτες, δεν ξέρω. Έλαβα ένα τηλεγράφημα από το άσυλο: “Μητέρα απεβίωσε. Κηδεία αύριο. Θερμά συλλυπητήρια”. Αυτό δεν μου λέει τίποτα. Μπορεί να ήταν και χτες.» 

Στη ζωή του ο Καμύ αγαπήθηκε σφόδρα από το κοινό αλλά δέχθηκε και παθιασμένη κριτική για τις επιλογές του τόσο πολιτικές όσο και καλλιτεχνικές. Έμοιαζε να επιλέγει με έναν δικό του γνώμονα, μακριά από τις «γραμμές». Θα μπορούσε κανείς να πει πως επέλεγε μία μέση οδό, πως βρισκόταν σε διαρκή αναζήτηση, πως δεν στρατευόταν σε απόλυτες αλήθειες.

Πασιφιστής στις αρχές του Β΄Παγκοσμίου Πολέμου, με ενεργή δράση ενάντια στους Ναζί στη συνέχεια. Αριστερής ιδεολογίας που όμως σε κάθε ευκαιρία ασκούσε εντονότατη κριτική στα σοβιετικά κακώς κείμενα. Δεινός συγγραφέας, βαθιάς μόρφωσης που όμως είχε τρέλα με την μπάλα. Καταπιανόταν πάντοτε με υπαρξιακά ζητήματα στα έργα του, αποτασσόταν όμως τον όρο του «υπαρξιστή». Εν ολίγοις ήταν από εκείνους τους ανθρώπους, εκείνους τους καλλιτέχνες που δύσκολα έμπαιναν σε καλούπια.

messud 1 110713

Ο Αλμπέρ Καμύ με τον φίλο και εκδότη του Μισέλ Γκαλιμάρ. Ήταν μαζί μέσα σε εκείνο το «καταραμένο» αυτοκίνητο.

Στο φιλοσοφικό του δοκίμιο με τίτλο «Ο Μύθος του Σίσυφου» θεωρούσε πως αρχετυπική φιλοσοφική ερώτηση για όλους μας είναι το κατά πόσο η ζωή μας έχει πραγματική αξία. Όπως ακριβώς οι περισσότεροι αναρωτιόμαστε σε καθημερινές δυσκολίες ή και σε πραγματικά δεινά που μας βρίσκουν: «γιατί να συμβαίνει τώρα αυτό σε μένα»; Εκείνος όμως είχε καταλήξει πως η προσπάθεια από μόνη της δίνει στη ζωή μας νόημα.

«Δε έχω τίποτα άλλο πέρα από τη περηφάνια που είναι απαραίτητη για να με κάνει να συνεχίζω. Δεν έχω ιδέα για το τι μου επιφυλάσσει το αύριο, ή τι θα συμβεί όταν όλα αυτά τελειώσουν. Προς το παρόν ξέρω μονάχα αυτό: υπάρχουν άρρωστοι άνθρωποι που χρειάζονται θεραπεία» θα πει ο γιατρός Ριε στο μυθιστόρημα «Πανούκλα» καθώς η ασθένεια κατατρώει την πόλη του Οράν –και ας ξέρει ότι, τελικά, τον θάνατο δε μπορεί να τον νικήσει κανείς.

Ο Αλμπέρ Καμύ ήταν μόλις 47 ετών εκείνη την μοιραία ημέρα, η ζωή του είχε παίξει άσχημο παιχνίδι. Στο γραπτά του αγωνίστηκε να βρει την πραγματική αλήθεια, εκείνη για την οποία άξιζε να παλέψουν οι άνθρωποι. Το έργο του είναι εδώ και θα παραμένει ζωντανό για εμάς, χαρίζοντας αυτό που δε μπορεί να του στερήσει κανείς, την αθανασία στις καρδιές των αναγνωστών.



©2016-2024 Ratpack.gr - All rights reserved