Ο ελληνικός σιδηρόδρομος και η ιστορία του ήταν ανέκαθεν ένα case study στο οποίο μπορούσε να συμπυκνώσει κανείς όλες τις στερεοτυπικές παθογένειες του κράτους, του τρόπου με τον οποίο συνδιαλέγεται με τους ιδιώτες επενδυτές, αλλά και το πώς χτίζεται ένα πελατειακό κράτος με ψήφους, διορισμούς και κατασπατάληση δημοσίου χρήματος. Μια νοσηρή κατάσταση που κάναμε ότι δεν υπάρχει, όσο το τρένο ήταν ένα αργό ΜΜΜ με κύρια πελατεία φαντάρους και όσους δεν αντέχει η τσέπη τους άλλες πιο ακριβές μορφές μαζικής μετακίνησης, όπως το ΚΤΕΛ και το αεροπλάνο.
Η απαξίωση του σιδηροδρόμου δεν είναι καθόλου φρέσκο φρούτο, σχεδιάστηκε απαξιωμένα στο νεαρό ελληνικό κράτος από την εποχή που τα σύνορά του έφταναν περίπου μέχρι το σημείο του σημερινού τραγικού δυστυχήματος. Για τους γνωρίζοντες τα των ελληνικών τρένων η ύπαρξη τόσων διαφορετικών μετατροχίων στο ελληνικό δίκτυο, ήταν απλά και μόνο μία ένδειξη του μεγάλου ανταγωνισμού μεταξύ των μεγάλων δυνάμεων της εποχής του μοιράσματος μιας παρθένας αγοράς που έψαχνε τρόπους εκσυγχρονισμού και εκβιομηχάνισης της οικονομίας της. Σε μία ελληνική παραδοξότητα, το τρένο ξεκίνησε να βοηθήσει στην άνθηση της ελληνικής οικονομίας, για να γίνει η υπογράμμιση των παθογενειών της σε μια μορφή ιδιότυπης αποικιοποίησης.
Η ενοποίηση των ελληνικών σιδηροδρόμων με τη μορφή των ΣΕΚ, και του ΟΣΕ αργότερα, συνέχισαν την αγαστή συνεργασία κράτους και οικονομικών συμφερόντων στην απαξίωση. Μεταπολεμικά η ανάπτυξη των οδικών μεταφορών σχετίστηκε άμεσα με τα κονδύλια της ανασυγκρότησης. Αυτοκινητοβιομηχανίες, εργολαβικές εταιρείες, εταιρείες πετρελαιοειδών, ακόμα και ελαστικών αυτοκινήτων ήταν αυτές που συνέβαλαν στην περαιτέρω υποβάθμιση του ελληνικού δικτύου που αντί να αναπτυχθεί στις εσχατιές της ελληνικής επικράτειας, άρχισε να συρρικνώνεται.
Η Ελλάδα δεν απέκτησε ποτέ ένα σοβαρό δίκτυο σιδηροδρόμων γιατί δεν απέκτησε ποτέ ένα σοβαρό κράτος. Τα τρένα ήταν μια δεξαμενή διορισμών και ένα μέσο μετακίνησης μόνο για όσους η φωνή τους δεν μπορεί να ακουστεί αν ταλαιπωρηθούν από μία πολύωρη καθυστέρηση. Οι φτωχοί και φαντάροι που παίρνουν τη γραμμή με τερματικό σταθμό το Ορμένιο δεν ακούγονται.
Ακόμα και η ιστορία του εκσυγχρονισμού και της ιδιωτικοποίησης έγινε με τον ίδιο στρεβλό τρόπο, μόνο που όταν στο παιχνίδι μπαίνει η οικονομική εξυγίανση με οικονομικά κριτήρια, το τρένο δεν γίνεται μόνο αργό, αλλά και επικίνδυνο.
Η αντιμετώπιση του τρένου ως ενός βαριδιού που έπρεπε πάση θυσία να αποκοπεί από πάνω μας, ήταν και η μεγαλύτερη ομολογία ενοχής για την κακοδιαχείριση τόσων ετών. Ίσως, μεγάλο ίσως, αν αυτή η προσπάθεια δεν είχε γίνει εν μέσω τρομακτικής κρίσης, να καθόμασταν όλοι λίγο πιο ήρεμοι να πούμε τι τρένο θέλουμε. Μια συζήτηση που δεν έγινε ποτέ καθώς κινηθήκαμε για ακόμα μία φορά μεταξύ του πονάει κεφάλι, κόψει κεφάλι, αλλά και της σαλαμοποίησης του προβλήματος.
Ο ΟΣΕ ούτε πουλήθηκε, ούτε ξεπουλήθηκε, πετάχτηκε σαν την τρίχα από το ζυμάρι σαν ένα ντροπιαστικό μνημείο του ελληνικού κράτους, για να συνεχίσει να είναι ένα πρόβλημα άλλων και όχι δικό μας. Γιατί ως γνωστόν, αν το πρόβλημα δεν είναι δικό μας, δεν υπάρχει. Ένα μεγάλο και τι με νοιάζει εμένα συνοδεύτηκε από την απαλλαγή του ΟΣΕ από τον κατάλογο των παθογενειών του ελληνικού κράτος.
Δυστυχώς η πραγματικότητα έχει την οδυνηρή δυνατότητα να πετάει από πάνω της το χαλί με την οποία προσπαθούμε να την κρύψουμε. Στο σύντομο χρονικό της ιδιωτικοποιημένης ΤΡΑΙΝΟΣΕ είχαμε εκτροχιασμούς, μια ηχηρή παραίτηση ενός υπεύθυνου συντήρησης δικτύου, καταγγελίες για ακατάλληλες αμαξοστοιχίες που αγοράστηκαν από τα αζήτητα και γενικά μια έλλειψη ενός γενικότερου σχεδιασμού για το τι σιδηρόδρομο θέλουμε με ένα ακόμα χαμένο τρένο στην υπόθεση.
Το τραγικό δυστύχημα στα Τέμπη με τους δεκάδες νεκρούς ήρθε να μας αρπάξει από τον λαιμό και να βγάλει το κεφάλι μας από την άμμο που το είχαμε τόσο καιρό. Είναι άραγε ικανός αυτός ο αριθμός θυμάτων για να ξεκινήσει μια σοβαρή συζήτηση για τον ελληνικό σιδηρόδρομο; Η πικρή ιστορία μας δείχνει ότι μάλλον όχι. Όχι τόσο γιατί δεν υπάρχει το χρήμα και η διάθεση για να φτιάξουμε το τρένο που μας αξίζει, αλλά γιατί από όλα τα είδη υποδομών, το τρένο είναι αυτό που σχετίζεται περισσότερο από όλα με τη σοβαρότητα και την υπευθυνότητα ενός κράτους.
