Τέτοιες μέρες πριν από 77 χρόνια η Ευρώπη πανηγύριζε την οριστική ήττα του ναζισμού και το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου στην Ευρώπη. Η αποφασιστικότητα και των τριών μεγάλων συμμάχων να μη δεχτούν σε καμία περίπτωση μια παράδοση υπό όρους έδωσε τη γνωστή φωτογραφία με τον σοβιετικό στρατιώτη πάνω από το Ράιχσταγκ να ανεμίζει τη σημαία του Κόκκινου Στρατού. Ήταν ο επίλογος ενός ιδιότυπου αγώνα δρόμου μεταξύ των συμμάχων γιατί η μοίρα του πολέμου είχε κριθεί πολύ νωρίτερα από την 9η Μάη του 1945.
Ήταν ένας αγώνας δρόμου με τερματισμό το Βερολίνο γιατί όλοι γνώριζαν αυτός που θα φτάσει πρώτος θα έχει και τη μερίδα του λέοντος στην πατρότητα της νίκης, η οποία σε αντίθεση με την ήττα μόνο ορφανή δεν είναι. Η ΕΣΣΔ είχε τα περισσότερα θύματα σε αυτόν τον πόλεμο, 20 εκ. πολίτες έχασαν τη ζωή τους από σφαίρες, βόμβες και κακουχίες και σε συνδυασμό με την «πρωτιά» στην κούρσα του Βερολίνου ήταν εύκολο για την ΕΣΣΔ να ισχυρίζεται ότι αυτή ήταν η χώρα που νίκησε τη Γερμανία.
Εκείνη τη στιγμή κανείς δεν μπορούσε να αμφισβητήσει το σοβιετικό αφήγημα, ακόμα κι αν ήθελε. Το αίμα ήταν ακόμα νωπό και στο κέντρο του Βερολίνου εξακολουθούσε να ανεμίζει η κόκκινη σημαία. Σε μια πρώτη σφυγμομέτρηση στη Γαλλία τον Μάιο του 1945 για το ποια χώρα συνεισέφερε τα περισσότερα στη συμμαχική νίκη, το 57% των ερωτηθέντων απάντησε η ΕΣΣΔ, το 20% οι ΗΠΑ και το 12% το Ηνωμένο Βασίλειο.
Ο Ψυχρός Πόλεμος που δεν έγινε ποτέ θερμός με όπλα, αλλά έγινε τουλάχιστον καυτός σε επικοινωνιακό επίπεδο. Ο ανταγωνισμός της Δύσης με την ΕΣΣΔ στο κομμάτι της κυριαρχίας της καρδιάς της κοινής γνώμης έφερε μια επικοινωνιακή και πολιτισμική καταιγίδα που μέσα σε αυτή μπήκαν και όλες οι ταινίες και σειρές με θέμα τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Μετά από 70 χρόνια μια παρόμοια σφυγμομέτρηση στη Γαλλία έδειξε ότι το 58% των Γάλλων πιστεύει ότι τη μεγαλύτερη συνεισφορά στη νίκη επί της Γερμανίας την είχαν οι ΗΠΑ, το 20% η ΕΣΣΔ και το 16% το Ηνωμένο Βασίλειο, και αυτή η ανατροπή μάλλον δεν θα είναι το τέλος.
Το τέλος του Ψυχρού Πολέμου και η πρόσκαιρη σύγκλιση της Ρωσίας με τη Δύση έφερε μια στασιμότητα στην καμπάνια. Η απειλή της ΕΣΣΔ δεν υπήρχε πια και η Ρωσία δεν είχε καμία διάθεση να παίξει τον ρόλο του απολογητή και φυσικά σε καμία περίπτωση του συνεχιστή της άλλοτε κραταιάς Σοβιετικής Ένωσης. Όλα αυτά μέχρι την επανείσοδο της Ρωσίας στο χοντρό γεωπολιτικό παιχνίδι.
Μετά τις μεγάλες πρόβες σε Τσετσενία και Νότια Οσετία, η Ρωσία φάνηκε για πρώτη φορά πρόθυμη να οριοθετήσει τη ζώνη επιρροής της στο εξωτερικό με τη δύναμη των όπλων. Η Ουκρανία και τη Συρία είναι τα δύο πρώτα κεφάλαια σε αυτή την καμπάνια, άγνωστο αν θα υπάρξουν κι άλλα. Μαθαίνοντας από την Αμερική, η Ρωσία ξέρει ότι για να δικαιολογήσεις την αποστολή στρατού στο εξωτερικό χρειάζεσαι ένα καλό αφήγημα. Στη Συρία το βρήκε έτοιμο και δανεικό, η ισλαμική τρομοκρατία πάντα πουλάει, ειδικά αν έχεις απέναντί σου τις φρικαλεότητες του Ισλαμικού Κράτους.
Τότε ακόμα και οι ΗΠΑ υποδέχτηκαν μουδιασμένες την επέμβαση των ρωσικών δυνάμεων στη Συρία, ακόμα κι αν αυτές σήμαιναν την ισχυροποίηση του μισητού σε αυτές καθεστώτος Άσαντ. Μια παρόμοια συνταγή θέλησαν να ακολουθήσουν και στην Ουκρανία όμως ήταν σαν μην ήξεραν ότι έχουν μεσολαβήσει 30 χρόνια από τη διάλυση της ΕΣΣΔ.
Η εισβολή στην Ουκρανία βαφτίστηκε επιχείρηση αποναζιστικοποίησης σε ένα αφήγημα που από τη μία προσπάθησε να δώσει ηθικό πάτημα σε μια επέμβαση σε ένα ξένο κράτος. Από την άλλη ήταν και μια απόπειρα να συνδεθεί η σημερινή Ρωσία με ένα ένδοξο παρελθόν μιας χώρας που δεν υπάρχει πια και απλά τυχαίνει να έχει παρόμοια γεωγραφικά όρια. Κάπου εκεί η μάχη για την επικοινωνία μάλλον χάθηκε, το αν θα έχει επιπτωση και στο πεδίο της μάχης μένει να φανεί. Αυτό που είναι σίγουρο είναι ότι η ιστορική αλήθεια δέχθηκε ένα σοβαρό πλήγμα.
Η ουκρανική ακροδεξιά έπαιξε καθοριστικό ρόλο στα γεγονότα του 2014, όμως αυτό ήταν εξαιρετικά long shot για τη Ρωσία. Η εργαλειοποίηση των άκρων για την επίτευξη των στόχων του κέντρου είναι τόσο παλιά όσο η πολιτική διαίρεση σε αριστερά και δεξιά, από την εποχή της Γαλλικής Επανάστασης δηλαδή.
Η σημερινή μεγαλειώδης παρέλαση της 9ης Μάη, αυτή που γιορτάζει το τέλος του Μεγάλου Πατριωτικού Πολέμου όπως αναφέρεται στη Ρωσία, ήταν η πιο αμήχανη από τις άλλες 76 φορές. Μπροστά στον κίνδυνο της περαιτέρω υποβάθμισης του ρόλου της ΕΣΣΔ στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, ο Βλάντιμιρ Πούτιν έκανε σήμερα ένα βήμα πίσω στη ρητορική του. Μια ακόμα ευθεία σύνδεση της πορείας του Κόκκινου Στρατού προς το Βερολίνο με αυτή του Ρωσικού προς το Κίεβο (;) γνώριζε πολύ καλά ότι θα ήταν λίγο ακόμα βούτυρο στο ψωμί των αναθεωρητών της ιστορίας.
Η ιστορία έχει τη μαγική δύναμη μερικές φορές να γυρίζει και να σε τσιμπάει σαν σκορπιός όταν δεν τη σέβεσαι και προσπαθείς να τη φέρεις στα μέτρα σου για σύγχρονη εκμετάλλευση. Η πλήρης απαξίωση της θυσίας τόσων εκατομμυρίων Ρώσων στον πόλεμο κατά του ναζισμού θα είχε για πρώτη φορά ρωσική υπογραφή και αυτό φάνηκε να το κατανοεί ο Ρώσος πρόεδρος, για την ώρα. Αν αντί να προσπαθούμε να φέρουμε την ιστορία του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου στα μέτρα μας τον μελετούσαμε, θα ήταν πολύ καλύτερο για όλη την ανθρωπότητα, ειδικά τώρα που ο πόλεμος στην Ουκρανία μπορεί να πάρει πολύ περίεργη τροπή.
