Στην χριστουγεννιάτικη αγορά του Στρασβούργου δεν σκοτώθηκαν μόνο τρεις άνθρωποι και δεν τραυματίστηκαν τουλάχιστον 12. Πυροβολήθηκε η ανεμελιά, η γιορτινή διάθεση, η αίσθηση ασφάλειας, η κοινή λογική. Οι άνθρωποι που παραδοσιακά βγαίνουν να κάνουν τα ψώνια τους αυτές τις μέρες στις μεγάλες ευρωπαϊκές πόλεις, φοβούνται. Ξανά. Όπως φοβόντουσαν πριν δυο χρόνια στη χριστουγεννιάτικη αγορά του Βερολίνου, με το φορτηγό που έπεσε πάνω στον κόσμο και σκότωσε 12 ανθρώπους. Όπως φοβούνται γενικά τα τελευταία χρόνια. Και κάθε φορά που πάνε να ξεχάσουν το φόβο, να «ζήσουν φυσιολογικά», να βγουν, να περπατήσουν, να ψωνίσουν χωρίς να κοιτάνε καχύποπτα γύρω τους, χωρίς να αρχίζουν να βηματίζουν νευρικά όποτε δουν μια τσάντα αφημένη κάπου, έρχονται κάτι τέτοια περιστατικά να μας/τους θυμίσουν ότι ο τρόμος δεν κάνει διακοπές, δεν τον αγγίζει το κλίμα των γιορτών, δεν κάνει διαχωρισμό ανάμεσα σε «αθώους» και «ένοχους» - όλοι είναι «ένοχοι» και πιθανοί στόχοι μπροστά στο απαίσιο πρόσωπο της τρομοκρατίας και του παραλογισμού.
«Ήταν γνωστός» και «ταυτοποιήθηκε» ο Γαλλομαροκινός 29χρονος δράστης. Είχε συλληφθεί και καταδικαστεί σε Γαλλία και Γερμανία, είχε εκτίσει ποινή φυλάκισης, σχεδίαζαν μάλιστα να τον συλλάβουν αυτές τις μέρες για μια υπόθεση ανθρωποκτονίας. Δεν πρόλαβαν… Αντίθετα, πρόλαβε εκείνος να σκοτώσει ανθρώπους, να τραυματίσει ανθρώπους, να σπείρει τον φόβο στις ψυχές ανθρώπων και να διαφύγει. Τι να το κάνεις που «ήταν γνωστός;» Κι από την άλλη, τι πρέπει να γίνει; Να μπαίνουν προληπτικά στη φυλακή όλοι οι «γνωστοί», μην τυχόν και πάρουν ένα όπλο και αρχίσουν και πυροβολούν κόσμο; Δεν ζούμε στο «Μεγάλο Αδελφό» του Όργουελ, ούτε στο σύμπαν του «Minority Report», όπου τα εγκλήματα μπορούν να προβλεφθούν και οι μελλοντικοί δολοφόνοι να συλληφθούν πριν διαπράξουν έγκλημα.
Είναι απαίσια αυτή η μυρωδιά του φόβου
Κι ας την έχουμε νιώσει ελάχιστα στη χώρα μας, αφού πέρα από την εγχώρια τρομοκρατία, δεν είχαμε πάρε – δώσε με ISIS ή τζιχαντιστές. Παρόλα αυτά, όσο νιώθουμε «Πολίτες του Κόσμου», όσο νιώθουμε Ευρωπαίοι και – κυρίως – όσο νιώθουμε Άνθρωποι, δεν μπορούμε να είμαστε αδιάφοροι σε κάτι που συμβαίνει στην ευρωπαϊκή μας «γειτονιά», δεν μπορούμε να λέμε «μακριά από τον κώλο μας κι ας είναι και στου δίπλα». Για οπουδήποτε πεθαίνει κόσμος άδικα, επειδή κάποιος ζώστηκε με εκρηκτικά και ανατινάχθηκε μέσα σε μια πλατεία και οπουδήποτε πέφτουν βόμβες, είτε είναι η Συρία, είτε η Τουρκία, είτε η Αίγυπτος είτε οπουδήποτε πάνω στη γη, όπου ο παραλογισμός, ο θρησκευτικός φανατισμός, η παραφροσύνη αφαιρούν ανθρώπινες ζωές. Αλλά η αίσθηση του θανάτου στο Στρασβούργο, στη Ρώμη, στη Μαδρίτη, στο Βερολίνο, στο Λονδίνο, στις Βρυξέλλες, είναι μια μυρωδιά που φτάνει πιο γρήγορα στα ρουθούνια μας, χωρίς φυσικά να «αξίζουν» ή να μετράνε περισσότερο ή λιγότερο οι ανθρώπινες ζωές στη ζυγαριά.
Το «πνεύμα των Χριστουγέννων» τραυματίστηκε για μια ακόμα χρονιά και κανένα αυξημένο μέτρο ασφαλείας, κανένα επίπεδο συναγερμού και καμία παρουσία εκατοντάδων αστυνομικών και στρατιωτών στους δρόμους και τις πλατείες δεν μπορεί να το επουλώσει. Διότι οι μεγαλουπόλεις και οι χριστουγεννιάτικες αγορές, τα πολύχρωμα φωτάκια στους δρόμους και τα έλατα, όλο αυτό το γιορτινό και ειδυλλιακό σκηνικό που έχει στηθεί σε όλη την Ευρώπη, θυμίζει μια υπέροχη παραλία με μια καταπληκτική θάλασσα που σε περιμένει να βουτήξεις – μόνο που έχουν σημειωθεί επιθέσεις από καρχαρίες. Πώς να βουτήξεις χαλαρός και ανέμελος σε μια τέτοια θάλασσα; Παίζοντας με τη στατιστική και με τη σκέψη «αποκλείεται να συμβεί σε μένα;»
