Ήμουν 20 χρονών όταν προβλήθηκε ο Κώδικας Ντα Βίντσι στις ελληνικές αίθουσες. Είχα προλάβει να διαβάσω μόνο το «Illuminati» από τα βιβλία του Νταν Μπράουν, αλλά με τον ντόρο που γινόταν εκείνες τις ημέρες, όλοι ήξεραν λίγο-πολύ τι πρόκειται να δουν στο σινεμά: ένα σενάριο που παρουσίαζε τον Ιησού και την Μαρία Μαγδαληνή ως ζευγάρι. Σε κάποιους φάνηκε εντυπωσιακό, σε κάποιους άλλους σκουπίδι και υπήρχαν και αυτοί που δεν ήξεραν τι να σκεφτούν μέχρι να δουν την ταινία. Σε αυτή την τελευταία ομάδα θέλω να πιστεύω πως άνηκα και εγώ.
Ο νόμος της μαγκούρας
Είδα την ταινία σε σινεμά του Κέντρου, 2 ή 3 μέρες μετά την πρεμιέρα. Είχα ακούσει για σκηνικά που είχαν γίνει στο Mall, αλλά είχα την άποψη πως σε κάτι τέτοια θέματα, τα κανάλια τείνουν να υπερβάλλουν. Ώσπου τους είδα μπροστά μου.
Νέους και γέρους, με εικόνες και πλακάτ, με μαγκούρες και ξύλα. Βρισκόντουσαν έξω από το σινεμά, είχαν σταμπάρει τον κόσμο που ετοιμαζόταν να μπει στην αίθουσα και είχαν ξεκινήσει έναν αδιανόητο τραμπουκισμό. Θυμάμαι έναν τύπο γύρω στα 30 να μου βρίζει την μάνα και τον πατέρα. Μία κοπελίτσα δίπλα μου μικρότερη από μένα, την είπανε πόρνη. Το αποκορύφωμα ήταν μία μαγκουριά που έφαγα στο κεφάλι. Ήταν η πρώτη φορά που κάποιος με χτυπούσε επειδή πίστευα κάτι διαφορετικό από εκείνον. Δεν ήταν το καρούμπαλο στο κεφάλι. Αυτά γίνονται. Ήταν η φίμωση από έναν τύπο που αποφάσισε ότι αυτός ήταν ο μόνος τρόπος για να μου δείξει ότι είμαι εγώ το λάθος.
Όλα αυτά για μία παράσταση;
Όταν διάβασα την είδηση για αυτή την απίστευτη μάζωξη που έγινε στην παράσταση του Χρανιώτη στη Θεσσαλονίκη (σ.σ.: «Η Ώρα του Διαβόλου»), μου ήρθε στο μυαλό αυτή η ασήμαντη ιστορία. Δεν ήμουν εκεί για να ζήσω τα γεγονότα από κοντά, αλλά προσπαθώ να φανταστώ πως φάνηκε όλη αυτή η εικόνα σε έναν τύπο που δεν έχει ιδέα για τον Πεσσόα, τα βιβλία του, την παράσταση την ίδια και θέλησε απλά να δει τι σόι στόρι είναι αυτό που θα έβλεπε στο σανίδι.
Από τα λίγα που ξέρω για τον Πεσσόα δεν υπήρξε ποτέ του ούτε σατανιστής, ούτε είχε καμία λόξα με τον διάβολο. Άθεος υπήρξε ο άνθρωπος όπως και τόσοι άλλοι. Ο Τζεφιρέλι ήταν άθεος και γύρισε αυτό το απίστευτο αριστούργημα που ονομάζεται «Ιησούς από τη Ναζαρέτ» και το οποίο απαρτιζόταν από καστ με μεγάλα κοχόνες. Επίσης μπορώ να θυμηθώ ένα σωρό ακόμη τύπους που χρησιμοποίησαν τον διάβολο σαν πρόσωπο, αλλά που κανείς δεν έχει αγγίξει. Τον Αρτούρο Ρεβέρτε. Τον Γκράχαμ Μάστερτον. Τον Πάουλο Κοέλιο. Δεν είναι όμως εκεί το πρόβλημα.
Η φάση είναι «σε τραμπουκίζω για όλα»
Το πρόβλημα είναι το ίδιο που είχαμε δει και στο Χυτήριο. Το ίδιο που συνέβη με τον Ανδρουλάκη και το βιβλίο του. Το ίδιο που συνέβη με τον «Τελευταίο Πειρασμό» του Καζαντζάκη, όπου έμπαιναν μέσα διάφοροι μουρλοί και έσκιζαν το πανί της προβολής στα σινεμά. Το ίδιο που συνέβη με τον ίδιο τον Καζαντζάκη και ένα μάτσο ανθρώπους που παραλίγο να τον αφορίσουν. Αυτή η απίστευτη γνώμη του κόσμου, να πιστεύει πως μπορεί να είναι δικαστής και εκτελεστής ταυτόχρονα. Και όλα αυτά στο όνομα του Μεγαλοδύναμου.
Με την ίδια ακριβώς λογική έγιναν και οι Σταυροφορίες και είδαμε όλοι που κατέληξαν. Σε σφαγές. Το πιο μοναδικό ωστόσο με όλους αυτούς τους «υπερασπιστές της πίστης» που μαζεύονται κατά καιρούς και αντιδρούν κατά αυτό τον βάρβαρο τρόπο, είναι ότι δεν καταφέρνουν απολύτως τίποτα παρά να μεγαλώνουν το μίσος και να διώχνουν τον κόσμο πιο μακριά από την θρησκεία. Το χειρότερο, είναι πως συνήθως οι περισσότεροι δεν έχουν την παραμικρή ιδέα για το αντικείμενο που κατακρίνουν. Αλλά γιατί έτσι ρε παιδιά;
Γιατί απλά να μην πας στην παράσταση του Χρανιώτη, να την δεις και να βγεις μετά πανηγυρικά και να γράψεις «είναι μία μαλακία και μισή». Γινόμαστε καλύτεροι Χριστιανοί με αυτή τη συμπεριφορά; Αυτός ο φτωχός και ανοιχτόκαρδος ξυλοκόπος από τη Ναζαρέτ, πρόσφερε ένα μοναδικό πράγμα στην ανθρωπότητα που ονομάζεται «Η Επί του Όρους ομιλία». Είτε είσαι χριστιανός, είτε είσαι μουσουλμάνος, είτε Βουδιστής, είτε άθεος, έχεις πρόβλημα αν δεν αναγνωρίζεις το ανθρωπιστικό της στοιχείο. Η Επί του Όρους ομιλία του Ιησού, θεωρείται ένα από τα μεγαλύτερα ανθρωπιστικά κείμενα που κυκλοφορούν αυτή τη στιγμή εκεί έξω και που σε καμία περίπτωση δεν γράφουν «σπάσε το κεφάλι όποιου δεν συμφωνεί μαζί σου». Αντιθέτως σε ένα από τα πολλά που γράφει είναι και το περίφημο «Μακάριοι οι ειρηνοποιοί διότι αυτοί θα ονομασθούν παιδιά του Θεού». Δεν έχουμε κάτι με την θρησκεία. Έχουμε με αυτούς που την εφαρμόζουν με λάθος τρόπο.
Η φιλοσοφία του «έτσι γουστάρω»
Το χειρότερο είναι πως στο τεχνολογικό έτος του 2017, οποιοσδήποτε μπορεί να βρει την «Ώρα του Διαβόλου» του Πεσσόα, ακόμη και αν μπεις σε όλα τα βιβλιοπωλεία και κάψεις τα αντίτυπα. Εντάξει, το ξέρουμε ότι όλοι μας κρύβουμε μέσα έναν μικρό ταλιμπάν που ψάχνει αφορμές για να ανατιναχτεί με πράξεις, λόγια και facebook posts, αλλά σε αυτή τη νέα τεχνολογική εποχή δεν μπορείς να κρύψεις τίποτα από κανέναν. Είναι σαν να προσπαθείς να μάθεις ένα γουρούνι να τραγουδάει.
Οπότε ποιο το νόημα σε όλο αυτό; Ότι επικρατεί ακόμη αυτή η Βαλκάνια σκέψη του «επειδή έτσι γουστάρω ρ!ε». Γιατί; Δεν υπάρχει γιατί. Γιατί έτσι γουστάρω. Σου σπάω το αμάξι γιατί έτσι γουστάρω. Σου ανοίγω το κεφάλι επειδή έτσι μ’ αρέσει. Χωρίς καμία ιδιαίτερη αιτία. Χωρίς απλά να σκεφτώ την περίπτωση ότι ο καθένας από εμάς έχει την άποψή του και τα ερεθίσματά του. Όχι. Πρέπει να υπάρξει τραμπουκισμός. Και όχι μόνο σε θέμα σαν την παράσταση του Χρανιώτη. Στα περισσότερα θέματα σε αυτή τη χώρα.
Στην τελική, το όλο θέμα δεν έχει να κάνει καν με θρησκεία. Έχει να κάνει με την επιβολή. Σαν εκείνη του γέρου πάνω στο κεφάλι μου προτού μου βρίσει τη μάνα και τον πατέρα.
