Τι συμβαίνει στην Παλαιστίνη και στο Ισραήλ; Ποιος έχει δίκιο; Ποιος βγαίνει κερδισμένος από τις συγκρούσεις στη Μέση Ανατολή; Υπάρχει καλός και κακός σε όλη αυτή την ιστορία; Παρότι η αλήθεια είναι μία και συγκεκριμένη, οι απαντήσεις στα ερωτήματα αλλάζουν ανάλογα με το αφήγημα που μας βολεύει. Η ιστορία μάς έχει διδάξει πως σημασία δεν έχει να έχεις δίκιο αλλά να έχεις τη δύναμη να το υπερασπιστείς. Χαρακτηριστικότερο παράδειγμα ο Διάλογος των Μηλίων με τους Αθηναίους κατά τη διάρκεια του Πελοποννησιακού Πολέμου, ο οποίος εξιστορείται στο 5ο βιβλίο της Ιστορίας του Θουκυδίδη. Το περιστατικό συνέβη το 416 π.Χ. Οι Αθηναίοι επιτέθηκαν στη Μήλο, μια μικρή, Λακεδαιμονική αποικία, με σκοπό να την αναγκάσουν να ενταχθεί στην Αθηναϊκή Συμμαχία. Οι Μήλιοι ζήτησαν να γίνει σεβαστό το δικαίωμά τους να μείνουν ουδέτεροι στη σύγκρουση των Αθηναίων με τη Σπάρτη. Τελικά οι Αθηναίοι εκμεταλλευόμενοι την τεράστια στρατιωτική τους υπεροχή καταλαμβάνουν τη Μήλο, εκτελούν όλους τους ενήλικους άνδρες, εξανδραποδίζουν τις γυναίκες και τα παιδιά, εγκαθιστώντας στο νησί Αθηναίους εποίκους. Αυτός ο διάλογος έχει μείνει στην ιστορία ως η αντιπαράθεση του δικαίου έναντι της ισχύος.
Το βιβλίο της ανθρώπινης ιστορίας είναι γεμάτο με αντίστοιχες ιστορίες. Νίκες των δυνατών, οι οποίοι γράφουν την ιστορία όπως τους βολεύει. Συμβαίνει και στη Μέση Ανατολή. Συμβαίνει και στην Παλαιστίνη. Η Χαμάς δεν πήρε ξαφνικά τα όπλα και πραγματοποίησε μία επιδρομή που σοκάρει τον πλανήτη τις τελευταίες ώρες. Είναι καταδικαστέο και εγκληματικό να δολοφονούνται αθώοι πολίτες για τα συμφέροντα των λίγων. Η φωνή λογικής έρχεται στο παρακάτω video από έναν Παλαιστίνιο που στο βλέμμα του θα δεις τη συμφορά και την αδικία.
Μπήκα στον κόπο και το μετέφρασα γιατι αξίζει να ακουστεί!#Ισραηλ #Παλαιστινιοι #ΜεσηΑνατολη #Χαμάς #Γάζα pic.twitter.com/KaiwK3vD9w
— kseSkai (@KseSkai) October 8, 2023
Όταν ο πόλεμος διεξάγεται ως θέαμα
Ας φλεξάρουμε λίγο Ζαν Μποντριγιάρ. Ο Γάλλος φιλόσοφος που χλευάστηκε όσο λίγοι για τα πιστεύω του. Είχε προβλέψει ότι ο πρώτος Πόλεμος του Κόλπου, του 1991, δε θα γινόταν. Κατά τη διάρκεια του πολέμου, έλεγε ότι αυτός στην πραγματικότητα δεν συνέβαινε. Μετά το τέλος του, επέμενε ατάραχος ότι ο πόλεμος εκείνος δεν είχε συμβεί. Αυτό έκανε μερικούς να τον χαρακτηρίσουν ως έναν ακόμα από εκείνους τους Ευρωπαίους φιλοσόφους που ζουν απολαμβάνοντας τη φρικαλέα περιφρόνησή τους για την αλήθεια και την πραγματικότητα. Τι ήθελε να επισημάνει ο Ζαν Μποντριγιάρ; Απλώς ότι ο πόλεμος διεξαγόταν ως θέαμα για τα μίντια. Αφού τον πρόβαραν σαν ψηφιακό πολεμικό παιχνίδι, τον έθεσαν κατόπιν σε εφαρμογή για το φιλοθεάμον κοινό: ως ειδησεογραφικό υλικό, με τα παραφερνάλια των πολεμικών ανταποκριτών και τις βιντεοκάμερες που παρακολουθούσαν τους πυραύλους, έμοιαζε με βιντεοπαιχνίδι. Η πραγματική βία παραμεριζόταν εντελώς από την ηλεκτρονική αφήγηση, από την προσομοίωση.
Σε κάθε πόλεμο ηττημένος βγαίνει μόνο ο λαός
Ο πόλεμος είναι φρίκη. Είναι σκοτάδι. Είναι ξεριζωμός. Αλλά είναι και ένα παιχνίδι των media. Παίζουν με τα ένστικτά μας και πλέον βιώνουμε την έκσταση της επικοινωνίας σε υπερθετικό βαθμό. Αυτή η έκσταση γιγαντώνει και την παραπληροφόρηση. Οι πλατφόρμες των social media μεταμορφώνονται σε αρένες και ένας νέος ψηφιακός πόλεμος λαμβάνει μέρος. Όσο μεγαλύτερη η τραγωδία, τόσο μεγαλύτερη η παραπληροφόρηση. Το τέρας των fake news θεριεύει και είναι έτοιμο να μας «καταπιεί». Τι συμβαίνει τις τελευταίες ώρες σε X, TikTok, Instagram, Facebook; Τα βίντεο με παραπλανητική επισήμανση πολλαπλασιάζονται και μάλιστα κοινοποιούνται από επαληθευμένους χρήστες, οι οποίοι πληρούν τα κριτήρια για δημιουργία εσόδων από το περιεχόμενό τους. Για παράδειγμα ένα βίντεο που κυκλοφόρησε ευρέως από μια ισραηλινή αεροπορική επιδρομή λέγεται ότι αποτελεί αντίποινα στην επίθεση του Σαββάτου από την παλαιστινιακή οργάνωση Χαμάς, η οποία έχει προκαλέσει εκατοντάδες νεκρούς. «Η ισραηλινή Πολεμική Αεροπορία χτυπά τρομοκρατικούς στόχους στη Γάζα», έγραφε η λεζάντα του βίντεο, το οποίο κοινοποιήθηκε στο Facebook και στην πλατφόρμα κοινωνικής δικτύωσης X. Αλλά το βίντεο ήταν από αεροπορικές επιδρομές που έγιναν τον Μάιο, ανέφερε το Reuters.
Πολλές εταιρείες μέσων κοινωνικής δικτύωσης, συμπεριλαμβανομένης της λιγότερο αυστηρής εποπτείας X, έχουν απαγορεύσει λογαριασμούς και πολιτικούς που συνδέονται με τη Χαμάς. Την ίδια στιγμή, η Χαμάς στράφηκε κυρίως στην πλατφόρμα ανταλλαγής μηνυμάτων Telegram για να διανείμει το περιεχόμενό της και είδε κολοσσιαία αύξηση των ακολούθων το Σάββατο. Προσφορά και ζήτηση. «Οι εικόνες και τα βίντεο που έδωσε στη δημοσιότητα η Χαμάς με αθώους πολίτες είναι αντικειμενικά τρομακτικές. Και ενώ μπορεί να κυκλοφόρησαν αυτά τα βίντεο με την ελπίδα να συσπειρώσουν άλλους Παλαιστίνιους για να εξαπολύσουν επιθέσεις, είναι πιο πιθανό να προσελκύσουν τη διεθνή κοινότητα στο πλευρό του Ισραήλ», δήλωσε ο Jonathan Lord, ανώτερος συνεργάτης και διευθυντής του Middle East Security Program at the Center for a New American Security. Ένα think tank στην Ουάσιγκτον που καταπιάνεται με πρόγραμμα ασφάλειας στη Μέση Ανατολή.
Τα (social) media έχουν τη γνώση και το έδαφος για να προσφέρουν στον κόσμο αυτό που νομίζει ότι έχει ανάγκη. Παίζουν με τα αρχέγονα ένστικτα, μας κατευθύνουν, κάνουν reality τα πάντα. Ακόμα και τον πόλεμο; Ακόμα και τον πόλεμο. Οτιδήποτε συμβαίνει στη Μέση Ανατολή, μένει στη Μέση Ανατολή. Στις οθόνες μας βλέπουμε αυτά που πρέπει να δούμε.
