Μόλις ξεκίνησε η 7η σεζόν του Master Chef, κάπου ανάμεσα σε αυτές έχουμε δει και μερικές ακόμα απόπειρες, άρα είναι μια καλή ευκαιρία να δούμε τι επίγευση (pun intended) μας έχει αφήσει αυτή η πορεία. Τελικά πόση μαγειρική χωράει σε ένα ριάλιτι μαγειρικής στις απαραίτητες αναλογίες τηλεοπτικής ίντριγκας και θεάματος;
Είσαι έτοιμος να κάνεις τα πρώτα σου βήματα στην κουζίνα;
Η τηλεοπτική γαστρονομία, τουλάχιστον σε ελληνικό επίπεδο είναι άμεσα συνδεδεμένη με την ιστορία της ιδιωτικής τηλεόρασης. Θα περίμενε κανείς από αυτή τη συνθήκη να είναι εξ απαλών ονύχων συνδεδεμένη περισσότερο με το θέαμα και λιγότερο με την ουσία, άλλωστε όλοι θυμόμαστε τις πολύ προβληματικές προσεγγίσεις της τηλεόρασης των 90s σε μια σειρά από ζητήματα, σοβαρά ή ελαφρά. Κι όμως οι πιονιέροι της τηλεοπτικής γαστρονομίας στην Ελλάδα ήταν μια χαραμάδα εκπαιδευτικής τηλεόρασης. Η Βέφα Αλεξιάδου και ο Ηλίας Μαμαλάκης προσέφεραν μια σπουδαία υπηρεσία καταφέρνοντας να βγάλουν τη σπιτική μαγειρική μας από τις συνταγές που κληρονομήσαμε από μαμάδες και γιαγιάδες, αλλά και από τη φετιχοποίηση του Τσελεμεντέ που τελικά είναι πάρα πολύ συζητήσιμο το πόσο καλό ή κακό έκανε στη γαστρονομική μας παράδοση.
Τα σύγχρονα μαγειρικά ριάλιτι είναι τα πνευματικά τέκνα αυτής διεργασίας, αν και πολλοί είναι αυτοί που βλέπουν ότι ο πειρασμός του ιντργκαδόρικου τηλεοπτικού προϊόντος έχει σκεπάσει σαν υπερβολικό καρύκευμα τη γαστρονομική πληροφορία. Ακόμα κι αν αυτό ισχύει, δεν είναι το μεγαλύτερο πρόβλημα των μαγειρικών ριάλιτι, αλλά θα τα δούμε όλα αναλυτικά.
Αν δεν σου αρέσει ξεκίνα να βλέπεις Survivor All Star.
Ας ξεκινήσουμε με το εκπαιδευτικό κομμάτι των ριάλιτι και το θετικό τους αποτύπωμα. Σε μια διαρκή αναζήτηση για άγνωστες πρώτες ύλες και σχετικά άγνωστες τεχνικές, όλα αυτά αντιμετωπίστηκαν σαν το casting των παιχτών και έπρεπε να ανανεώνονται συνεχώς. Το virality με το παστινάκι το θυμόμαστε ακόμα το οποίο λόγω της φήμης που απέκτησε, βρήκε το δρόμο του σε πολλά εστιατόρια, αλλά και στην κουζίνα μας. Μπορεί να μην κατάφερε να ξεπεράσει τα 15 λεπτά της τηλεοπτικής του διασημότητας, αλλά μαζί με λέξεις όπως μπρεζέ, μπλανσάρισμα, κουλί κλπ μάθαμε μερικά πράγματα που ακόμα κι αν δεν μας έκαναν καλύτερους μάγειρες, τουλάχιστον μας έκαναν πιο υποψιασμένους εστιατορικούς πελάτες ή ακόμα καλύτερα μας έβαλαν σε μια διαδικασία να ψάξουμε να μάθουμε περισσότερα.
Όλα αυτά θα ήταν πολύ ωραία σε ένα πιο ντοκιμαντερίστικο πρότζεκτ, αλλά ένα ριάλιτι δεν μπορεί να πάει μακριά χωρίς πάθη κι έριδες. Εκεί που μπορεί να κριτζάρει ή δακρύσει κανείς από συγκίνηση, ανάλογα με την οπτική που μπορεί να έχει ο καθένας, είναι η προσέγγιση που επιφυλάσσεται για παίκτες που ξεφεύγουν από τον μέσο όρο. Οι ιστορίες των προσφύγων που έρχονται να σπάσουν στερεότυπα και οι γυναίκες που πασχίζουν να ρίξουν τα ανδροκρατούμενα κάστρα των επαγγελματικών κουζινών είναι συχνές ιστορίες, αλλά είναι μάλλον αμφίβολο το τι μπορεί να καταφέρει ένα ριάλιτι σε αυτούς τους σκοπούς. Στην τελική δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι οι παίκτες περνάνε από casting, ένα casting που ακολουθεί συγκεκριμένους κανόνες ποσόστωσης.
Τα βασικά εργαλεία κουζίνας που πρέπει να έχει ένας άντρας
Δεν χρειάζεται να έχει διαβάσει κανείς το Kitchen Confidential για να γνωρίζει ότι οι αόρατες στους πελάτες κουζίνες είναι χώροι με φωνές που γίνονται λεκτική βία και λεκτική βία που μπορεί να γίνει και σωματική. Η παρουσίαση αυτής της προβληματικής κατάστασης μέσα από μια ρομαντικοποίηση που θυμίζει το boot camp του Full Metal Jacket μπορεί να είναι ένα διασκεδαστικό τηλεοπτικό θέαμα, όμως διαιωνίζει και κανονικοποιεί μια κατάσταση που υποτίθεται ότι με τις συμμετοχές των παικτών που προαναφέρθηκαν θέλει να αλλάξει. Βέβαια όπως και η ομορφιά, το θέαμα σε στυλ Jerry Springer είναι στο eye of the beholder. Αν θες επικεντρώνεις εκεί ενώ μασουλάς την κατεψυγμένη πίτσα σου και δεν υπάρχει τίποτα το κακό σε αυτό, όλοι έχουμε τις δικές μας ένοχες απολαύσεις.
Υπάρχει όμως και μία τρίτη διάσταση στα ριάλιτι που αφορά τα εστιατόρια και όσους θέλουν να μπουν επαγγελματικά στις κουζίνες τους επειδή το έχουν μεράκι. Για να γίνει κάποιος αρχιμάγειρας, γιατί αυτό ακριβώς είναι ο σεφ που μας αρέσει να το λέμε στα γαλλικά για να δώσουμε κύρος σε έναν τίτλο που δεν το έχει ανάγκη, χρειάζεται κάτι παραπάνω από μια τηλεοπτική σεζόν, όσο ταλαντούχος κι αν είναι ένας παίκτης.
Η ιεραρχία στην κουζίνα δεν προέρχεται από κάποιο μιλιταριστικό καπρίτσιο, αλλά είναι αναγκαία για κάθε μάγειρα γιατί πρέπει να περάσει από στάδια μέσα στην κουζίνα. Ναι, θα πρέπει να κόψεις πολλά κρεμμύδια και καρότα για να φτάσεις κάποια στιγμή να δοκιμάζεις απλά και να λες, οκ στείλτε το στη σάλα. Είναι πολλές οι περιπτώσεις εστιατόρων που μπήκαν στον πειρασμό να κερδίσουν κάτι από τη δωρεάν διαφήμιση που προσέφερε ένας δημοφιλής παίκτης για να στήσουν μια μπριγάδα γύρω από αυτόν. Σπάνια οι περιπτώσεις αυτές ξεπέρασαν σε διάρκεια ζωής τη μία σεζόν, ενώ σε ό,τι αφορά τις προσδοκίες, τότε αυτές διαψεύστηκαν πανηγυρικά.
Το μυστικό για το τέλειο ψήσιμο του μπέικον στο σπίτι
Τελικά καταλήγουμε στη συζήτηση που κάναμε για τα μουσικά ριάλιτι όπου αναφέραμε το πόσο σημαντικό είναι το ωδείο, μόνο που στην περίπτωση της μαγειρικής δεν φτάνει, ούτε η σχολή, ούτε το ταλέντο, αλλά η αναντικατάστατη εμπειρία που εξαφανίζεται υπό το βάρος της εφημερότητας του τηλεοπτικού προϊόντος. Αλλά δεν χρειάζεται περαιτέρω δαιμονοποίηση της τηλεόρασης, τα ριάλιτι μαγειρικής μας έμαθαν να τρώμε καλύτερα και αυτό από μόνο του αρκεί για να αποτιμηθούν θετικά. Τελικά το πρόβλημα είναι, όπως και άλλες τηλεοπτικές καταστάσεις, όταν νομίζουμε ότι η τηλεόραση προσφέρει shortcuts που δεν υπάρχουν.
