Ανήκω στη γενιά των ανθρώπων που είδαν τις τρεις πρώτες ταινίες του Matrix την εποχή που βγήκαν – εκεί λίγο πριν και λίγο μετά την αλλαγή της χιλιετίας. Μια εποχή πολύ διαφορετική σε σχέση με σήμερα – τεχνολογικά, κοινωνικά, οικονομικά, παντού. Μια εποχή χωρίς social media και χωρίς όλα αυτά τα τεχνολογικά «καλούδια» με τα οποία ζει η ανθρωπότητα. Ή νομίζει ότι ζει...
Ήταν πολύ μπροστά από την εποχή του το Matrix όταν βγήκε. Και είναι από τις ταινίες εκείνες, που τις βλέπεις σήμερα, 20+ χρόνια μετά και δεν τους φαίνεται η ηλικία τους: τεχνικά, είναι ταινίες που θα μπορούσαν να έχουν φτιαχτεί πέρυσι ή φέτος. Σεναριακά, εννοιολογικά, συμβολικά, είναι ταινίες που «σου μιλάνε» μέχρι και σήμερα με μια σύγχρονη γλώσσα, επίκαιρη, όχι «παλιακή»: δεν περιγράφουν απλά ένα μέλλον δυστοπικό, όπου οι μηχανές έχουν κυριαρχήσει, σκλαβώνοντας την ανθρωπότητα και καταδικάζοντάς την να ζει σε μια ψευδαίσθηση πραγματικότητας. Είναι η περιγραφή μιας παγκόσμιας κοινωνίας που παγιδεύτηκε στην ευφυία της, που προόδευσε τόσο πολύ ώστε στο τέλος να χάσει την ψυχή της, που κατέστρεψε τον πλανήτη στον οποίον ζούσε, αντί να κάνει τα πάντα για να τον κρατήσει ασφαλή.
Διαβάστε τι γράψαμε για το The Matrix: Resurrections.
H «μαγεία» του Matrix: Resurrections
Το καινούργιο Matrix, στα δικά μου μάτια, είναι ένα πραγματικό αριστούργημα. Όχι μόνο διότι «θυμάμαι τα νιάτα μου» αλλά διότι σεβάστηκε την ιστορία και το σενάριο των τριών πρώτων ταινιών και συνεχίζει να αφηγείται τα όσα θέλει να πει έχοντας έναν πολύ συγκεκριμένο ειρμό. Δεν ξέρω τι εισέπραξε κάποιος που είδε την τέταρτη ταινία χωρίς να έχει δει τις προηγούμενες τρεις – φαντάζομαι ότι είχε «κενά» και απορίες, ότι κάποια πράγματα δεν τα κατάλαβε, ίσως να του φάνηκε ακαταλαβίστικη η ταινία ή φλύαρη ή τραβηγμένη, Θα συμβούλευα τους μικρότερους σε ηλικία που δεν έχουν δει τις τρεις πρώτες ταινίες να κάνουν έναν κόπο και να τις δουν. Όχι μόνο για να κατανοήσουν απόλυτα την τέταρτη, αλλά κυρίως διότι θα περάσουν καλά βλέποντάς τις.
Και ίσως «πάθουν» ό,τι «πάθαμε» και οι περισσότεροι που είχαμε δει εκείνες τις ταινίες πριν από 20-τόσα χρόνια: να μπουν, έστω και στιγμιαία, έστω και φευγαλέα, στο τριπάκι του «βρε, λες;» Διότι στην προκαλεί αυτή την εσωτερική συζήτηση το Matrix και σε κάνει να το συζητήσεις μετά και με την παρέα σου: κι αν όντως ζούμε μέσα σε κάποιο Matrix; Κι αν αυτό που νομίζουμε ότι ζούμε, δεν είναι κανονική ζωή αλλά μια ψευδαίσθηση; Μια ψηφιακή απεικόνιση; Ένας κόσμος κατασκευασμένος; Μια αποβλάκωση ή αποχαύνωση, μέσα στην οποία καταναλώνουμε, πληρώνουμε φόρους, υπακούμε σε κανόνες και επαναλαμβάνουμε τα ίδια και τα ίδια πράγματα, ξανά και ξανά;
Διότι οι συμβολισμοί του Matrix είναι πολλοί και διάφοροι. Δεν χρειάζεται να σταθείς και να κολλήσεις στο ότι οι μηχανές έχουν μετατρέψει τα ανθρώπινα σώματα σε μπαταρίες που παράγουν ενέργεια, διότι έχει καταστραφεί ο πλανήτης μας και έχει σβήσει ο ήλιος μας – αυτή είναι η «κινηματογραφική εξήγηση» της δυστοπίας, όπως την περιγράφουν οι δημιουργοί της ταινίας. Μπορείς όμως να καθίσεις και να σκεφτείς σοβαρά πόσο δικαίωμα έχουμε πραγματικά στην ελεύθερη σκέψη και στην πρωτοβουλία, πόσο αποφασίζουμε από μόνοι ή καθοδηγούμαστε από τάσεις, μόδες, hashtags και «οδηγίες», πόσο η τεχνολογία μας λύνει τα χέρια ή μας δένει τα μυαλά;
Είναι τόσο μπροστά η σύλληψη της ιδέας του Matrix, από το πολύ μακρινό 1999, που σχεδόν έχει προβλέψει, έχει δει μέσα από τα μάτια της «Προφήτη» της ταινίας την σημερινή Τεχνητή Νοημοσύνη, τα Ολογράμματα, ακόμα και το Metaverse που ανακοίνωσε πριν μερικές εβδομάδες ο Ζούκενμπεργκ αν το καλοσκεφτείτε: αυτό, που δεν θα χρειάζεται να πηγαίνουμε εμείς κάπου, αλλά θα στέλνουμε τον ψηφιακό εαυτό μας, σε ένα συνέδριο, ένα επαγγελματικό ταξίδι, μια εκδήλωση, μια δημόσια υπηρεσία. Εκεί, όπου το ψηφιακό μας αποτύπωμα, ο «άλλος μας εαυτός», θα υποκαθιστά ή θα αντικαθιστά τον πραγματικό μας εαυτό. Μέχρι που ίσως, κάποια στιγμή, να πάρει εντελώς τη θέση του κανονικού ανθρώπου, να αποκτήσει τη δική του υπόσταση, που δεν θα «χρειάζεται» τον άνθρωπο: θα τον αφήσει στο σπίτι του, κοιμισμένο, βυθισμένο μέσα στα όνειρα και τις ψευδαισθήσεις, να φαντάζεται ότι ζει μια «κανονική ζωή» την οποία έχει χάσει προ πολλού...
