Η Black Friday ήρθε και φέτος πιστή στο ραντεβού της με τους καταναλωτές, ένας θεσμός δεκαετιών που επιτρέπει στους μη προνομιούχους να αποκτήσουν επιτέλους εκείνη την τεράστια τηλεόραση που μετά βίας χωράει στο σαλόνι τους και μάλλον πρέπει να «κλείσουν» το μπαλκόνι χωρίς να τους πάρουν χαμπάρι γείτονες και πολεοδομία για να χωρέσει καλύτερα. Όμως για μια στιγμή από πότε έγινε θεσμός δεκαετιών η Black Friday;
Όπως έγινε το χριστουγεννιάτικο δέντρο θα αντιτείνει ο κοσμοπολίτης μέσα μας. Πριν από ελάχιστα χρόνια η Black Friday δεν ήταν τίποτα περισσότερο από μια αμερικανική καταναλωτική γιορτή για να τονωθεί η ληθαργική αγορά, με τους ακόμα πιο ληθαργικούς από τη γαλοπούλα Αμερικανούς αμέσως μετά την Ημέρα των Ευχαριστιών. Η μόνη μας επαφή με το εν λόγω happening ήταν ένα βίντεο λίγων δευτερολέπτων στο τέλος των δελτίων ειδήσεων για να σπάσει η μαυρίλα της μικροαστικής τρομοκράτησης που είχε προηγηθεί κατά τη διάρκεια του δελτίου και λίγο πριν να περάσουμε στις αθλητικές ειδήσεις.
Η παγκοσμιοποιημένη οικονομία έφερε και παγκοσμιοποιημένες γιορτές. Εμείς εδώ στα Βαλκάνια μπορεί να μη γιορτάζουμε τη σφαγή των ιθαγενών της Αμερικής, όμως η πτώση των τιμών για αυτή τη συγκεκριμένη Παρασκευή συμπαρέσυρε σαν ντόμινο και τις δικές μας τιμές. Ο τρόπος με τον οποίο μπήκαμε ως έθνος στη Black Friday θυμίζει κάθε τι άλλο ξενόφερτο ήρθε ξαφνικά, από το σούσι μέχρι τη ρόκα-παρμεζάνα.
Τα έφεραν κάποιοι πιονιέροι της ύστερης μεταπολιτευτικής νεωτερικότητας, λοιδωρήθηκαν με τη ρήση «είχατε και στο χωριό σας (βάλτε ό,τι νέα μόδα)» και μετά ξεχειλώθηκε όσο δεν πάει. Όπως είδαμε ρόκα-παρμεζάνα μέχρι και σε χασαποταβέρνες στη Χασιά, έτσι είδαμε και Black Friday μέχρι και στα περίπτερα της πλατείας Ομονοίας. Τώρα που έκατσε κάπως ο κουρνιαχτός της Black Friday μπορούμε να κάνουμε μια μικρή αποτίμηση, αλλά κυρίως να δούμε σε ποιους απευθύνεται, ποιοι μπορούν να κάνουν καλή χρήση του θεσμού ρε παιδί μου.
Αποκλείοντας όσους αγοράζουν τηλεόραση με το στρέμμα και τους μαθητές λυκείου που κάνουν κοπάνα, οι οποίοι θα έκαναν κοπάνα ακόμα και για να πάρουν δρακουλίνια, ας εστιάσουμε σε αυτούς τους καταναλωτές οι οποίοι κερδίζουν την ψυχική τους ηρεμία χάρη στη Black Friday, φυσικά μιλάμε για τους αναποφάσιστους.
Όλοι ξέρουμε αυτόν που από χόμπι γεμίζει εικονικά καλάθια ηλεκτρονικών αγορών και αφού ζυγίσει τα πράγματα, σταματάει ένα βήμα πριν το οριστικό check out. Σκέφτεται ότι δεν έχει πραγματικά ανάγκη αυτό το ειδικό μπλέντερ που κάνει frozen margaritas και μάλλον έχει δίκιο ως προς τη χρησιμότητα. Ωστόσο αυτό δεν σημαίνει ότι σταματά να τον βασανίζει η απόκτηση ενός ειδικού μπλέντερ για frozen margaritas. Μπορεί ένας αφυγραντήρας, η ηλεκτρική συσκευή της δεκαετίας, να του είναι πολύ πιο χρήσιμος, όμως η σκέψη μιας σπιτικής frozen margarita συνεχίζει να στοιχειώνει το μυαλό του περισσότερο κι από όταν πάτησε καταλάθος εκείνη τη γραμμή μεταξύ των πλακών του πεζοδρομίου.
Υπάρχουν πολλές περιπτώσεις φίλων και συγγενών που τέτοιες αμφίθυμες αγοραστικές συνήθειες βασανίζουν, όχι μόνο τους ίδιους, αλλά και τους γύρω τους. Πάμε για ένα ποτό και εκεί μου μιλάμε για σοβαρά ζητήματα (not), θα πεταχτούν και θα πουν ότι σκέφτονται σοβαρα, για 53η φορά, να πάρουν επιτέλους το ειδικό μπλέντερ για frozen margaritas. Φυσικά όπου μπλέντερ μπορείτε να βάλετε οποιαδήποτε ηλεκτρική συσκευή η οποία σχεδιάστηκε με αποκλειστική αποστολή να δώσει έγκαιρη και έγκυρη λύση σε κάποιο first world white people’s problem.
Είναι εύκολο να κοροϊδέψει κανείς όλες τις εκ πρώτης όψης άχρηστες συσκευές και καταναλωτικές συνήθειες, όμως δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι ζούμε και υπάρχουμε μέσα σε μια καταναλωτική κοινωνία. Ακόμα και οι πιο σφοδροί πολέμιοι των άχρηστων gadgets δεν μπορούν παρά να αποδεχθούν ότι η εξέλιξη της τεχνολογίας και οι νέες συσκευές τους κάνουν τη ζωή καλύτερη. Εκτός κι αν κάποιος ανήκει στην κοινότητα των Amish, αλλά μέχρι κι αυτοί έχουν αποδεχθεί την τεχνολογική εξέλιξη των αρχών του 19ου αιώνα ως αποδεκτή.
Επειδή ακριβώς ζούμε σε μια τέτοια κοινωνία, η αγορά αυτών των συσκευών, ακόμα και εκείνων που δεν ξέρουμε τι ακριβώς κάνουν, δίνει σε πολλούς από εμάς ένα αίσθημα ολοκλήρωσης κι ευδαιμονίας. Μπορεί να είναι ψεύτικο και παροδικό, αλλά το νιώθουμε. Όμως κάθε φορά που παλεύουμε με τον λογικό εαυτό μας και δεν προβαίνουμε στην αγορά κάποιου απωθημένου, το μόνο που καταφέρνουμε είναι να βασανίζουμε με κάποιο αχρείαστο FOMO το μυαλό μας.
Η μεγάλη προσφορά της Black Friday είναι ότι απενοχοποιεί την αγορά όλων των άχρηστων πραγμάτων. Ας μη γελιόμαστε, μόνο αυτά είναι σε τρομερά δελαστικές εκπτώσεις. Τα περισσότερα χρήσιμα πράγματα έχουν μια τυπική έκπτωση που μάλλον είναι και μικρότερη από αυτή που θα έχουν στην κανονική περίοδο εκπτώσεων. Το μπλέντερ για frozen margaritas όμως σίγουρα θέλουν να το ξεφορτωθούν.
Επειδή το σενάριο του να τα παρατήσουμε όλα και να πάμε να ζήσουμε στο χωριό κόβοντας ξύλα είναι πολύ ρομαντικό για να είναι αληθινό, ας αγκαλιάσουμε τον ενοχικό μας εαυτό σε αυτή τη Black Friday και ας του κάνουμε δώρο όλα αυτά που δεν μας άφησαν οι Ερινύες της λιτότητας να αποκτήσουμε. Η ικανοποίηση αυτού του μικρού τέρατος μέσα μας θα μας αφήσει ήσυχους για ένα εύλογο χρονικό διάστημα. Έτσι θα έχουμε καθαρό μυαλό για να σκεφτούμε τις πραγματικές μας ανάγκες, τις δικές μας, αλλά και όσων νοιαζόμαστε για να αξιοποιήσουμε με καλύτερο τρόπο το δώρο των Χριστουγέννων σε ένα μήνα περίπου.
Και πού ξέρεις, μπορεί να είναι όντως χρήσιμο εκείνο το ειδικό μπλέντερ για frozen margaritas όταν ανοίξει ο καιρός και θα αράζεις στο μπαλκόνι με φίλους, κανείς δεν θα σε κοροϊδεύει τότε.
