Δεν αποτελεί νέο ότι στην εποχή μας η λέξη άντρας είναι από εκείνες που τρεμοπαίζουν συνέχεια, λες και είσαι σε τηλεπαιχνίδι που ακούγεται η κόρνα όταν εκφωνείς τη λάθος απάντηση. Η αλήθεια βέβαια είναι ότι οι καταστάσεις άλλαξαν, τα πρότυπα και οι συνήθειες το ίδιο σε σχέση με όταν ήμασταν μικροί, όταν θεωρούσαμε ότι τα πάντα γύρω μας είναι άσπρο ή μαύρο, ΠΑΣΟΚ ή Νέα Δημοκρατία, ποδόσφαιρο ή μπάσκετ και πάει λέγοντας.
Με τα χρόνια να περνάνε, συνειδητοποίησαμε όλοι, άντρες και γυναίκες ότι ορισμένα πρότυπα της παιδικής μας ηλικίας δεν έχουν θέση στο σήμερα. Το τρανταχτό παράδειγμα είναι ότι οι άντρες ποτέ δεν κλαίνε παρά μόνο δακρύζουν. Ειλικρινά αν το σκεφτεί κανείς, πόσο μεθυσμένος ή αλλιώς κολλημένος πρέπει να είσαι για να το πιστεύεις; Το ότι τα δάκρυα που βγαίνουν από τα βάθη της καρδιάς σου θα καθορίσουν το αν είσαι άντρας ή όχι. Αλλά για μια άλλη γενιά κάτι τέτοιο έμοιαζε λογικό, όσο χοντρόπετσο και αν είναι.
Ύστερα το άλλο «υπέροχο» ανδρικό
«Με πόσες έχεις πάει;» ή «στην ηλικία σας με ήθελαν όλες» που ερχόταν ένας μπαμπάς κάποιου φίλου και εσύ ήσουν 14 ετών, την ώρα της δύσκολης μάλιστα ηλικίας της εφηβείας όπου τραβάς τα ζόρια σου, κονταροχτυπιέσαι με τον εαυτό σου καθημερινά βλέποντας πως η παιδική ηλικία στην οποία βολευόσουν την «κάνει» με ελαφρά πηδηματάκια και εσύ απεγνωσμένος ψάχνεις κάπου να πιαστείς.
Ειλικρινά πόσα νεαρά παιδιά σκέφτομαι ότι έχουν πάρει το λάθος παράδειγμα απλά και μόνο από μια σαχλο-ατάκα ενός μπαμπά που απλώς ήθελε να γίνει αρεστός στους φίλους του παιδιού του, την ώρα που ο ίδιος στα 14 δεν είχε φιλήσει γυναίκα ούτε καν στο μάγουλο.
Τα παραδείγματα είναι πολλά και θα χρειαστούν πολλές γραμμές ακόμα για να τις αναλύσουμε, κυρίως για τον αντίκτυπο που είχαν μετέπειτα στον κόσμο του σήμερα. Δεν χρειάζεται άλλωστε να τα αναλύσουμε, το καλοκαίρι που πέρασε δυστυχώς είδαμε τη μία γυναικοκτονία μετά την άλλη να σοκάρει την καθημερινότητά μας, αυτή τη στιγμή περιμένουμε τι θα γίνει με την υπόθεση βιασμού της 24χρονης Γεωργίας στη Θεσσαλονίκη, την ώρα που έχουμε αηδιάσει με την υπόθεση του 46χρονου που έδειρε τη σύντροφό του και απειλούσε τη μητέρα των παιδιών του μέσα από τη ΓΑΔΑ.
Πώς μετριέται τελικά ο ανδρισμός;
Όσο και αν το ψάξει κανείς θα συνειδητοποιήσει ότι υπάρχουν διάφορες ερμηνείες, αλλά και απόψεις στρατοπέδων. Για παράδειγμα στα βάθη της Ασίας, ανδρισμός θεωρείται να είσαι οικογενειάρχης, ανδρισμός και να φέρεσαι όπως οι Ταλιμπάν στην Καμπούλ και τις γυναίκες του Αφγανιστάν. Σε μια άλλη εποχή ανδρισμός σήμαινε να βρεις μια καλή δουλειά και να ξεχωρίζεις μέσω αυτής ανάμεσα στα άλλα αρσενικά, πράξεις όμως όπως το να αντιστέκεσαι στις ορμές σου, ακόμα και αν δεν έχεις πρόσφορο έδαφος (για να το πω αόριστα) ήταν κάτι που περνούσε στα ψιλά.
Βέβαια αυτό δεν είναι ελληνικό φαινόμενο καθώς αυτή τη στιγμή στην Αγγλία «βράζουν» με τον Greenwood της Manchester United που κατηγορείται για σεξουαλική κακοποίηση και βία σε βάρος της συντρόφου του:
Στη ζωή μας μεγαλώσαμε ακούγοντας πως η λέξη άνδρας δεν είναι απλώς ένα φύλο αλλά μια ιδέα, ίσως το μόνο σωστό που διδαχτήκαμε και το λέω χωρίς να θέλω να μειώσω το γυναικείο φύλο. Ένα ιδανικό όμως που μας δίνεται απλόχερα δεν φτάνει απλά να το έχουμε και να το υπερηφανευόμαστε, οφείλουμε να το τιμάμε όσο το έχουμε υπό την αιγίδα μας. Είναι όπως η κληρονομιά που θα λάβεις από τους γονείς σου. Δεν αρκεί στον σύγχρονο κόσμο το «στρωμμένη δουλειά» αν θες να είσαι αφεντικό, αλλά πρέπει να συνεχίσεις την παράδοση που ξεκίνησαν οι πρόγονοί σου, με νέες ιδέες και κινήσεις που θα βοηθήσουν να την εξελίξεις, ή έστω να τη διατηρήσεις.
Στην πορεία ωστόσο η αίσθηση ότι είσαι κομμάτι κάποιας ιδέας, κάπου χάθηκε μέσα στα χρόνια. Διαμελήθηκε και κακομεταχειρίστηκε από διαφόρους «αποστάτες» που αποφάσισαν να δημιουργήσουν τις δικές τους φατρίες ανδρισμού, οι οποίες όμως έπρεπε να έχουν την ίδια αφετηρία. Τον ανδρισμό. Ακόμα και αν κατάφερναν να καταπατήσουν όλα τα ιδανικά τα οποία αυτός πρεσβεύει.
Ο ανδρισμός –όπως και η θηλυκότητα- δεν είναι ένα πράγμα για να το μετρήσεις με τη μεζούρα, δεν έχει να κάνει με τα μπράτσα, τη βαριά φωνή, τις κυνικές κινήσεις για την αποφυγή συναισθηματισμών, την ευκολία που θα πιαστείς στα χέρια με τον άλλον ή την επιβολή του «νόμου» σου υπό την απειλή της βίας. Ανδρισμός είναι μια αφηρημένη έννοια, γύρω από τα στερεότυπα ενός ιδεώδους που αντιστοιχούν σε μια συγκεκριμένη περίοδο. Κάποτε πρότυπο ήταν ο Βασιλιάς Λεωνίδας της Σπάρτης, σήμερα ο Elon Musk ή ο Leonardo DiCaprio.
Αυτό όμως που δεν έχουμε καταλάβει είναι ότι ο άντρας κατάφερε να εγκλωβιστεί μέσα στα ιδεώδη τα οποία δημιούργησε ο ίδιος ανά τα χρόνια, τα οποία από ατού εξελίχθηκαν σε στενό κορσέ που πλέον δεν τον αφήνουν να ανασάνει. Ο άντρας έμαθε να δίνει σημασία περισσότερο στα εξωτερικά χαρακτηριστικά όπως δουλειά, εμφάνιση, αυτοκίνητο, πυγμή και γυναίκες, αφήνοντας σε δεύτερη μοίρα αυτό που πραγματικά μετράει. Την ανθρώπινη υπόσταση. Και αυτό είναι που μετράει.
Ο ανδρισμός δεν είναι κάτι που το έχεις για μια ζωή, αλλά από τη στιγμή που σου δόθηκε οφείλεις να τον τιμάς και να τον δικαιολογείς καθημερινά με τις πράξεις σου. Όταν θα σταματήσουμε να συγχέουμε τον ανδρισμό με τον κοινωνικό ρατσισμό ή να τον βλέπουμε να φιγουράρει πλάι στις γυναικοκτονίες και βιασμούς που συνεχίζουν να συγκλονίζουν την καθημερινότητά μας, ίσως επιτέλους να λάβουμε διαπίστευση για τον ανδρισμό.
