Δεν ξέρω αν τυχαίνει μόνο σε μένα ή και σε άλλους, αλλά τον τελευταίο καιρό αισθάνομαι ότι ο κόσμος που βγαίνει στην τηλεόραση, μιλάει μια δική του γλώσσα – μοιάζει με τα ελληνικά, αλλά δεν είναι. Είναι μια γλώσσα «τηλεοπτική», φτωχή, με ένα λεξιλόγιο 200-300 λέξεων, με ένα σωρό ξένες λέξεις που «μπαίνουν για να μπουν» χωρίς να προσφέρουν το παραμικρό, με μια τεράστια δυσκολία να εκφραστούν. Τους ακούς και σφίγγεται το στομάχι σου, συμπληρώνεις τη φράση τους σαν να σε ακούνε, σαν να προσπαθείς να τους διευκολύνεις να εκφραστούν. Και το λέω εγώ, που δεν είμαι ούτε «παράξενος», ούτε κατά των ξένων λέξεων ή εκφράσεων που έχουν μπει στην καθημερινότητά μας, ούτε παριστάνω τον «λόγιο» ή τον γραμματιζούμενο – έχουν πονέσει όμως τα αυτιά μου.
Υπάρχουν βέβαια και αυτά τα παραδείγματα:
Βλέπεις όλους αυτούς που στέκονται μπροστά σε μια κάμερα ή μπαίνουν σε ένα δωμάτιο επικοινωνίας να πουν τα σώψυχά τους. Που δεν είναι όλοι μικροί αλλά και μεγαλύτεροι. Που δεν είναι όλοι «λαϊκά αγόρια και κορίτσια», αλλά (υποτίθεται) και άνθρωποι πιο μορφωμένοι, που έχουν πτυχία, που έχουν μια γενικότερη μόρφωση. Τζίφος. Είναι σαν να μην μπορούν να βάλουν σε μια σειρά 10 λέξεις χωρίς να μπουρδουκλωθούν. Λάθη συντακτικά, λάθος χρόνοι, λάθος γενικά – οι άνθρωποι πια, μοιάζουν να δυσκολεύονται να μιλήσουν, λέγοντας ακόμα και τα βασικά.
Και το πρόβλημα προφανώς, δεν είναι οι παίκτες των reality – είναι συνολικό και ευρύτερο. Νομίζετε ότι οι δημοσιογράφοι ή οι διάφοροι πανελιτζήδες, οι παρουσιαστές και οι παρουσιάστριες έχουν μεγαλύτερη ευχέρεια λόγου και έκφρασης; Ελάχιστοι είναι αυτοί που τους ακούς και καταλαβαίνεις τι θέλουν να πουν. Οι υπόλοιποι μουρμουράνε, μουγκρίζουν, χασκογελάνε, λένε κάτι ακατάληπτα, κάτι inside jokes που καταλαβαίνουν μόνο μεταξύ τους, πετάνε και μερικές λέξεις της μόδας για να το παίξουν τζόβενα και τρέντι και εσύ κάθεσαι και προσπαθείς να καταλάβεις τι θέλει να πει ο ποιητής.
Ίσως από τα πολλά greeklish που έχουν συνηθίσει να γράφουν τόσοι πολλοί άνθρωποι τα τελευταία χρόνια, να έχουν καταλήξει να «μιλάνε greeklish». Ίσως να φταίει το ότι έχουμε σταματήσει να διαβάζουμε βιβλία, έχουμε σταματήσει να βλέπουμε πράγματα της προκοπής στην τηλεόραση και αναλωνόμαστε σε ό,τι πιο εύπεπτο και σαχλό, ίσως φταίει ότι βυθιζόμαστε σε ένα κινητό και κλεινόμαστε στον εαυτό μας διαβάζοντας ανορθόγραφα και ασυνάρτητα πράγματα στα social media και ειδήσεις σε σάιτς που μοιάζουν να έχουν γραφτεί από παιδιά πέμπτης δημοτικού.
Και όλη αυτή η δυσκολία έκφρασης, προκαλεί ένα τεράστιο πρόβλημα επικοινωνίας. Δεν μιλάμε πια μεταξύ μας, αλλά στέλνουμε μήνυμα στο μέσεντζερ από το σαλόνι στην κουζίνα, για να ρωτήσουμε τι έχει για φαγητό. Κι όταν κάποια στιγμή «πρέπει» να μιλήσουμε, δεν έχουμε ούτε τι να πούμε, ούτε τον τρόπο να το εκφράσουμε, να το εξηγήσουμε επαρκώς, να διαλέξουμε τις λέξεις αυτές που θα δώσουν ένα χρώμα, ένα νόημα στις σκέψεις μας, που θα κάνουν το λόγο μας ενδιαφέροντα. Ίσως σε όλη αυτή τη δυσκολία που αντιμετωπίζουμε με τη γλώσσα, να οφείλονται και οι εντάσεις, οι καυγάδες, οι αντιπαραθέσεις, οι τσακωμοί. Στο σπίτι, στη δουλειά, στο γάμο, στο δρόμο. Αν δεν μπορείς να πεις με ωραίο τρόπο αυτό που θέλεις να πεις, τότε ο άλλος μπορεί να το εκλάβει διαφορετικά. Η μια κουβέντα να φέρει την άλλη και όλες μαζί την παρεξήγηση και στη συνέχεια τη σύρραξη, Είναι η στιγμή που η επιχειρηματολογία πάει περίπατο, που αρχίζεις να υψώνεις τον τόνο της φωνής σου για να επιβληθείς στον άλλον και καταλήγουν δυο άνθρωποι να φωνάζουν ο ένας στον άλλον ταυτόχρονα, χωρίς κανείς τελικά να ακούει τι θέλει να του πει ο άλλος.
Μπορούμε να (ξανα)μιλήσουμε ελληνικά; Μοιάζει δύσκολο – άλλωστε όλοι οι «πετυχημένοι» και «διάσημοι» άνθρωποι που βλέπουμε στην τηλεόραση ή το Instagram, που δίνουν συνεντεύξεις και κάνουν νούμερα, δεν χρειάστηκε ποτέ να μιλήσουν με λόγια όμορφα. Είναι αρκετό ότι κλωτσάνε τη μπάλα, ότι γεμίζουν (ή γέμιζαν) τα μπουζούκια, ότι είναι «κοσμικοί» με ωραία αυτοκίνητα και ακόμα πιο ωραίες συντρόφους και ξεκατινιάζονται με υπέροχο τρόπο σε εξωτικά νησιά ή μουσικές ακαδημίες, για να περνάμε εμείς όμορφα και ανέμελα τα βράδια μας.
