Εδώ και 11 περίπου μήνες ζούμε σε ένα καθεστώς εξαίρεσης που έχει επιβληθεί από συνθήκη ανώτερη των δυνάμεών μας και την υπομένουμε με ιώβεια υπομονή. Οι κοινωνικές μας επαφές, αν δεν έχουν διαρραγεί τελείως, κρέμονται από μία πολύ λεπτή κλωστή.
Πράγματα που θεωρούσαμε αυτονόητα, όπως ένα ποτό μετά τη δουλειά ή ένα γεύμα σε μία ταβέρνα με τους φίλους μας σε ένα ράθυμο μεσημέρι Σαββάτου, τείνει να γίνει μακρινή ανάμνηση. Όχι, δεν έχει γίνει μακρινή ανάμνηση η επίγευση του ουισκιού στον ουρανίσκο, ούτε η υφή της τραγανής πατάτας. Έχει γίνει μακρινή ανάμνηση η οποιαδήποτε μορφή δια ζώσης κοινωνικοποίησης. Οι παρέες μας έχουν μπει σε έναν αυτόματο πιλότο, αναμασάμε διαρκώς διαρκώς ιστορίες από την εποχή που φτιάχναμε ιστορίες και τις υπενθυμίζει ο ένας στον άλλον με τη χρήση ραδιοκυμάτων.
Στην αναζήτηση ενός όρου ομπρέλα για την κατάσταση των εργασιακών συνθηκών, η έννοια της επισφάλειας αδυνατεί να συμπυκνώσει τη δραματικότητα της κατάστασης. Το ένα τρίτο των εργαζομένων αναγκάζεται να δουλεύει υπό τον κίνδυνο μιας φονικής πανδημίας, το άλλο τρίτο προσπαθεί να επιβιώσει με το επιδομα της αναστολής και το άλλο τρίτο τηλεργάζεται. Θεωρητικά η τρίτη κατηγορία είναι και πιο τυχερή σε όλη αυτή την παράνοια. Δεν εκτίθεται άμεσα στον κίνδυνο και δεν νιώθει το ψυχολογικό βάρος της κοινωνικής περιθωριοποίησης που ακολουθεί μια κατάσταση περίπου ανεργίας. Αλλά ακόμα και γι’αυτούς η κατάσταση δεν είναι ιδεατή. Σε ένα σπίτι οι ανάγκες για ίντερνετ δεν μπορούν να καλυφθούν πάντα από μια απλή σύνδεση. Μερικές φορές χρειάζεται να δουλέψουν ταυτόχρονα πάνω από δύο άτομα, ενώ δεν πρέπει να ξεχνάμε και την τηλεκπαίδευση, η οποία κάνει τα πρώτα της ασταθή βήματα.
Δεν είναι καθόλου υπερβολή να πούμε ότι γύρω από έναν υπολογιστή με σύνδεση στο ίντερνετ συγκεντρώνεται όχι μόνο η επιβίωσή μας σε καθεστώς lockdown, αλλά και η όποια προοπτική επανόδου στην κανονικότητα μετά το τέλος την πανδημίας. Αν πριν την πανδημία το ρεύμα και το τηλέφωνο ήταν οι κορυφαίες υπηρεσίες-αγαθά, δυσκολευόμαστε να βρούμε χαρακτηρισμό για τον ρόλο τους σήμερα.
Εύλογα θα υπέθετε κάποιος ότι η διασφάλιση της απρόσκοπτης παροχής αυτών των αγαθών θα ήταν στις κορυφαίες προτεραιότητες. Το ότι ένα μεγάλο κομμάτι του κρατικού μηχανισμού έχει μπει κι αυτό σε ένα είδος safe mode θα έκανε ακόμα πιο εύκολη αυτή την αποστολή. Η γραμμή άμυνας θα μπορούσε να κρατηθεί πιο εύκολα. Ακόμα και με την υιοθέτηση του αφηγήματος του πρωτόγνωρου καιρικού φαινομένου, η κατάσταση ήταν έτσι κι αλλιώς οριακή. Οι φωνές για κακοσυντηρημένα δίκτυα και για γραμμές που λειτουργούσαν πάνω από τις δυνάμεις τους, σκεπάστηκαν πίσω από αυτάρεσκα αλληλοσυγχαρητήρια για ένα lockdown που θα κρατούσε λίγες εβδομάδες.
Αντί να εκμεταλλευτούμε την ευκαιρία της χαμηλής κίνησης στους δρόμους για να γίνουν δραστικές βελτιώσεις σε υποδομές, μείναμε πιστοί ότι τίποτα δεν πρέπει να βελτιώνεται σε νεκρό χρόνο παρά μόνο όταν καταρρεύσει. Υπό αυτό το πρίσμα, το ότι αφέθηκαν στην τύχη τους ακόμα και αυτά τα τελευταία οχυρά της κοινωνικής και επαγγελματικής μας ζωής ήταν ένα από τα ελάχιστα πράγματα που παρέμειναν σταθερά στη νέα πραγματικότητα που διαμόρφωσε το περιβάλλον της πανδημίας.
Μέχρι που ήρθε το αναπόφευκτο της αυτοεκπληρούμενης προφητείας. Η κακοκαιρία «Μήδεια» με όλη τη θεατρική τραγικότητα που συνοδεύει το όνομά της, απογύμνωσε για ακόμα μία φορά την ποιότητα των υποδομών μας. Και αυτή τη φορά η προοικονομία της τραγωδίας φρόντισε να εξοπλίσει με ψυχραιμία τη συντριπτική πλειοψηφία των συμπολιτών μας.
Φέτος δεν είχαμε τις τραγελαφικές εικόνες των αποκλεισμένων οδηγών στη Μαλακάσα γιατί έκατσαν σπίτι τους, όπως όφειλαν. Από την άλλη οι πολύωρες διακοπές ηλεκτροδότησης, τηλεφώνου, ακόμα και νερού δεν έφεραν την απόγνωση που θα περίμενε κανείς. Καμία αποκαλυπτική σκηνή ταινίας με ζόμπι δεν συνέβη, παρά το γεγονός ότι φαινομενικά επήλθε η απόλυτη καταστροφή. Ο κόσμος έκανε το πιο φυσιολογικό πράγμα που μπορούσε να κάνει, να βγει έξω.
Άνθρωποι από κάθε κοινωνική, επαγγελματική και ηλικιακή ομάδα βγήκαν έξω για να χαρούν την εξωτική, για Αθήνα, εικόνα. Η χιονόπτωση, η κανονική να το στρώσει, είναι ένα φαινόμενο που συμβαίνει τόσο σπάνια στην Αθήνα που σχεδόν κανείς δεν χάνει την ευκαιρία να βγει έξω να παίξει χιονοπόλεμο, να φτιάξει έναν χιονάνθρωπο ή απλά να περπατήσει. Και αυτό ακριβώς έγινε και σε αυτή την περίπτωση παρά την περίεργη φάση στην οποία ζούμε. Οι διακοπές στην παροχή υπηρεσιών λειτούργησαν σαν ξυπνητήρι. Μας θύμισαν ότι δεν είναι κανονικότητα αυτό που ζούμε εδώ και μήνες.
Λειτουργήσαμε ενστικτωδώς με το που χάσαμε τα δεσμά μας και ξεχυθήκαμε αναζητώντας όλα όσα είχαμε στερηθεί τους τελευταίους μήνες. Η διασκέδαση και η στοιχειώδης κοινωνικοποίηση ήρθαν και βρήκαν τη θέση που τους αξίζει. Ήταν μια στιγμή κανονικότητας που όλοι είχαμε ανάγκη, ειδικά οι μαθητές. Θυμάστε που όταν χιόνιζε τα σχολεία έκλειναν και δινόταν το σύνθημα για παιχνίδι έξω; Ε, αυτό έγινε και τώρα παρά το γεγονός ότι η τηλεκπαίδευση θεωρητικά μπορούσε να υποκαταστήσει τη φυσική παρουσία, ακόμα και στην περίπτωση που ρεύμα και τηλέφωνο δεν είχαν διακοπεί.
Ήταν μια παρήγορη εικόνα γιατί η αβεβαιότητα για το πότε θα επανέλθουν όλα σε κανονικούς ρυθμούς, έχει δημιουργήσει και μια άλλη ανησυχία. Μήπως ο ιδρυματισμός αυτής της συνθήκης εξαίρεσης γίνει η νέα κανονικότητα, μήπως οι κοινωνικές κι επαγγελματικές σχέσεις μας έχουν τραυματιστεί ανεπανόρθωτα. Όμως αυτή η αυθόρμητη αντίδραση στην σφοδρή χιονόπτωση απέδειξε ότι όποτε κι αν έρθει το τέλος της πανδημίας, το οποίο όλοι ελπίζουμε να έρθει σύντομα, η επιστροφή στον τρόπο ζωής που είχαμε, θα γίνει την αμέσως επόμενη στιγμή.
Ο άνθρωπος είναι κοινωνικό ζώο και θα παραμείνει τέτοιο. Η εκτίμηση που θέλει όλους τους ανθρώπους να ξεχύνονται στα μπαρ και τα εστιατόρια με την κήρυξη του τέλους του συναγερμού και να επιστρέφουν σπίτια τους μετά από μήνες, μάλλον θα επιβεβαιωθεί. Όπως ακριβώς έγινε και με τα Roaring 20s αμέσως μετά την Ισπανική Γρίπη και τόσο γλαφυρά έχει αποτυπωθεί στο Great Gatsby. Σκεφτείτε ότι γέμισε με τόση χαρά το timeline μας σε μια συνθήκη που όλοι είχαν κάθε δικαίωμα να γκρινιάξουν για ακόμα μία φορά για καταστροφές, έλλειψη αντίδραση της πολιτείας κλπ. Μπορείτε να φανταστείτε τι θα συμβεί όταν η πλήρης επιστροφή στην κανονικότητα μας βρει με ιδανικές καιρικές συνθήκες;
