Ήταν Ιούνιος του '15 όταν μπήκαν στις ζωές μας τα capital controls. Πιο πριν είχε προλάβει να μπει η «πρώτη φορα Αριστερά», ο βαθιά αριστερός Πάνος Καμμένος, ο Γιάνης με ένα νι, κάπου εκεί γύρω γνωρίσαμε την απόλυτη δημοκρατική έκφραση του δημοψηφίσματος και πώς μετατρέπεις το «όχι» σε «ναι» με 10 απλά βήματα, σαν να συναρμολογείς γραφείο από το ΙΚΕΑ.
Εκείνη την εποχή κάναμε ουρές στα ΑΤΜ για να σηκώνουμε λεφτά με το δελτίο. 40 ευρώ στην αρχή, 60 ευρώ αργότερα, μέρα με τη μέρα. 12 παρά κάτι το βράδυ, 12 και κάτι, διπλή απόλαυση, διπλό «μεροκάματο».
Για να πληρώσουμε κάποιον που έπαιρνε μόνο μετρητά (τα POS τότε άρχισαν να μπαίνουν στην καθημερινή μας συνήθεια), έπρεπε να στηθούμε στις ουρές, να σπρωχτούμε, να γνωριστούμε με κόσμο, να μαλώσουμε, να αρχίσουμε τα «εκεί μας κατάντησαν οι αλήτες», να εξοργιστούμε με αυτόν που έβαζε κι έβγαζε 5 κάρτες και μας έτρωγε την ώρα - καμιά φορά μας έτρωγε και τα λεφτά, αφού τελείωναν τα χαρτονομίσματα στα ΑΤΜ κι έπρεπε να ψάξουμε αλλού. Πραγματικό χάος για έναν Έλληνα που είχε αρχίσει να βλέπει τις καταθέσεις του να λιγοστεύουν μεν το 2015, αλλά είχε ακόμα «πέντε δραχμές« στην άκρη. «Πέντε δραχμές» όμως που δεν μπορούσε να τις σηκώσει παρά λίγες - λίγες, σταγόνα - σταγόνα, σαν να μην ήταν τα δικά του λεφτά αλλά κάποιου άλλου, σαν να έπρεπε να παρακλάει για να πάρει λεφτά που του ανήκαν.
Και η αγωνία εκείνο το καλοκαίρι στο φουλ: θα πληρωθώ τέλη του μήνα άραγε ή το αφεντικό δεν θα έχει ή δεν θα θέλει να δώσει λόγω της γενικότερης κατάστασης ; Να πάω διακοπές εκεί που έχω κλείσει ή θα ξεμείνω στο νησί με μια κάρτα στο χέρι αλλά χωρίς μετρητά στην τσέπη; Να πληρώσω τη δόση μου στην τράπεζα ή να τα κρατήσω καλού - κακού; Να πληρώσω το μάστορα που του χρωστάω ή να του πω «από τον επόμενο μήνα και βλέπουμε»; Μια ολόκληρη χώρα σε παράλυση, επιχειρήσεις να κλείνουν, άλλοι να παρακαλάνε για πίστωση συνεργάτες και προμηθευτές που γνωρίζονταν χρόνια, άλλοι να δέχονται με βαριά καρδιά, άλλοι να λένε «λυπάμαι, δεν γίνεται». Άγχος, αγωνία, μια αγορά παγωμένη, ο μόνος κόσμος που έβλεπες έξω ήταν στις ουρές των ΑΤΜ. Και λουκέτα, λουκέτα παντού, μαγαζιά να κλείνουν από τη μια μέρα στην άλλη, οικογενειακές επιχειρήσεις που είχαν αντέξει χρόνια να κατεβάζουν ρολά, άνθρωποι να μένουν στο δρόμο, απόγνωση, ανεργία, ανασφάλεια. Ευτυχώς βέβαια, δεν είχαμε αυτοκτονίες… Αυτές υπήρχαν πριν αλλάξει η κυβέρνηση, μόλις «ήρθε η Ελπίδα» σταμάτησαν και οι απελπισμένοι να αυτοκτονούν…
Σήμερα, τέσσερα χρόνια (και κάτι ψιλά) μετά, αποχαιρετίσαμε τα capital controls. Δυστυχώς, αυτά τα χρόνια είχαμε αποχαιρετίσει και τις «πέντε δραχμές» που είχαμε στην άκρη, άρα σήμερα θεωρητικά μπορούμε να σηκώσουμε όσα λεφτά θέλουμε από το ΑΤΜ, μόνο που δεν έχουμε πλέον λεφτά να σηκώσουμε. Αυτοί που κάποτε υπέγραψαν τα πρώτα μνημόνια και είναι σήμερα στην εξουσία, πανηγυρίζουν για το τέλος των capital controls. Αυτοί που κυβέρνησαν για τέσσερα χρόνια, επέβαλαν τα capital controls και υπέγραψαν τα επόμενα μνημόνια επίσης πανηγυρίζουν, λέγοντας ότι ουσιαστικά ήταν αποτέλεσμα της δικής τους πολιτικής. Κανείς άλλος βέβαια δεν πανηγυρίζει, ειδικά όταν κοιτάζει το υπόλοιπο του τραπεζικού του λογαρισμού. Μερικά χρόνια και μερικά μνημόνια μετά, δεν έχουμε capital controls, δεν έχουμε μνημόνια και δεν έχουμε μια.
Πού πήγαν τα λεφτά μας; Τι απέγιναν αυτά τα χρόνια; Και με ποιον τρόπο ένας ολόκληρος λαός που γονάτισε και σύρθηκε στο έδαφος, θα μπορέσει να βρει και πάλι το κουράγιο να σταθεί στα πόδια του; Θα το δείξει η νεκροψία...
