Για τους ανθρωπολόγους, τους κοινωνιωλόγους και τους αναλυτές, είμαστε η γενιά των Millennials. Αυτοί που είδαν την ανατολή της νέας χιλιετίας. Που έχουν πρόσβαση σε μία προηγμένη τεχνολογία, που το Internet μπήκε στα σπίτια τους από τότε που ήταν έφηβοι και που -ουσιαστικά- είναι τα αγνά παιδιά της παγκοσμιοποίησης. Η γενιά ‘‘Y’’. Αυτοί που θα κληρονομήσουν έναν κόσμο πολύ διαφορετικό από εκείνον μίας εικοσαετίας πριν, χωρίς Παγκοσμίους Πολέμους (ακόμα) αλλά με μία Ευρώπη που διαθέτει ενιαίο νόμισμα, μοιράζεται ένα αστρονομικό χρέος και βλέπει κοινωνικές ανακατατάξεις. Που θα βρίσκονται όμως όλα αυτά, όταν θα έχουμε φτάσει στην τρίτη ηλικία και θα είμαστε τα γερόντια του τόπου;
Θα μπορούσες να θέσεις αυτό το κείμενο και ως μια εναλλακτική ψυχοθεραπεία. Όπου καλείσαι δηλαδή να δεις την πραγματικότητα στα μάτια και να συνειδητοποιήσεις ότι, μιας και έχεις περάσει τα 30, οι δυνατότητες για ανάκαμψη ολοένα και μειώνονται. Όχι μόνο επειδή οι ρυθμοί ανάπτυξης είναι χαμηλοί, αλλά επειδή κάθε χρονιά που περνάει, τα χρονικά περιθώρια στενεύουν όλο και περισσότερο. Να το πούμε και διαφορετικά; Οι Millennials αντιμετωπίζουν κατάμουτρα δύο πράγματα: ένα παγκόσμιος χρέος πέντε φορές μεγαλύτερο από ότι μία εικοσαετία νωρίτερα, μεγάλα ποσοστά ανεργίας, χαμηλούς μισθούς και σχεδόν μηδενική αποταμίευση. Στην Αμερική δεν θεωρείται μόνο μία έρευνα των καιρών, αλλά δημογραφικό πρόβλημα. Γιατί; Γιατί η γενιά μας έχει δέκα φορές μικρότερες πιθανότητες να δημιουργήσει οικογένεια, αδυνατεί να καλύψει χρέη που υπερβαίνουν περίπου τα 5.000 δολάρια (σ.σ.: προφανώς το νούμερο στην Ελλάδα είναι πολύ μικρότερο), αντιμετωπίζει χρόνιο στρες που οδηγεί σε σωματικές παθήσεις και γνωρίζει ότι μία λάθος κίνηση στον τομέα εργασίας, μπορεί να οδηγήσει σε οικονομική καταστροφή. Και δικαιολογημένα μετά το χρέος της Ευρωζώνης – και το παγκόσμιο χρέος αντίστοιχα στις αγορές εργασίας. Και ωραία θα πεις, τα ξέρουμε όλα αυτά. Τι μπορεί να γίνει όμως ή κατά πόσο μπορούν να επηρεάσουν όλα αυτά τα γηρατειά μας;
Την στιγμή που εδώ και τουλάχιστον μία επταετία ακούγεται η ιδέα της οικουμενικής σύνταξης -η οποία μάλιστα αναφέρεται σε ποσά φαρσοκωμωδίας- έχει μεγάλη σημασία να δούμε το που θα βρίσκεται ο κόσμος εκείνη την εποχή. Γιατί ειδικά η οικονομία επηρεάζεται από τις αγορές και οι αγορές από τις αποφάσεις που παίρνουν οι άνθρωποι. Μικρές ή μεγάλες, όλες θα αφήσουν το αποτύπωμα τους. Μην γελιέστε, το ίδιο έγινε με τα CDOs και το μεγάλο μπουμ της αγοράς των ακινήτων το 2008, για να φτάσει ο τυφώνας μέχρι και εδώ. Και οι οικονομολόγοι ξέρουν καλά πως όταν μιλάμε για αριθμούς, ο Θεός δεν παίζει ζάρια με το σύμπαν. Ένα συν ένα κάνουν δύο, είτε αυτό αρέσει είτε όχι. Το σωτήριο έτος 2070, οι περισσότεροι Millennials που υπήρξαν έφηβοι το 2000 θα έχουν μπει ήδη στα 70s. Ο πληθυσμός της Γης θα βρίσκεται κοντά στα 10 δισεκατομμύρια (σύμφωνα με τον ΟΗΕ), με τους περισσότερους πόρους στον πλανήτη να έχουν πλήρως εξαλειφθεί. Ωστόσο οι προοδευτικές έρευνες στο κομμάτι της ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης, θα έχουν αυξήσει το προσδόκιμο ζωής στα 90 για τους άντρες και πάνω από τα 100 έτη για τις γυναίκες (σύμφωνα με το Singularity University). Αυτό ωστόσο δεν κάνει τα πράγματα ρόδινα.
Σε ένα υποθετικό σενάριο όπου η Ελλάδα θα βρίσκεται ακόμη σε αργούς ρυθμούς ανάπτυξης, οι Millennials δεν θα δημιουργήσουν νέες οικογένειες. Το πιο πιθανό είναι πως η πλειοψηφία δεν θα πάρει δάνεια για να χτίσει ένα νέο σπίτι ή να αγοράσει διαμέρισμα, επειδή δεν θα μπορέσει να τα αποπληρώσει. Οι Millennials θα έχουν κληρονομήσει την οικία των γονιών τους και όσοι θα συνεχίσουν να βρίσκονται χρεωμένοι, θα αναγκαστούν να μείνουν μαζί με συγγενείς και φίλους. Ας φανταστούμε μία χώρα που θα παλεύει για περίπου 40 έτη ακόμη με τον σταθεροπληθωρισμό, η αξία των ομολόγων της δεν θα έχει φτάσει στο σημείο να γίνει ανταγωνιστική και οι βασικοί μισθοί δεν θα ξεπεράσουν τα 1000 ευρώ. Μπορεί συνολικά η εικόνα να γίνει καλύτεροι για τους επόμενους, την γενιά ‘‘Ζ’’, αλλά όσο θα περνούν τα χρόνια τόσο δυσκολότερο θα γίνεται για τους Millennials να βρουν δουλειά, με σταθερό μισθό και παράλληλα να πρέπει να γίνουν ανταγωνιστικοί στην αγορά εργασίας. Από ένα σημείο και μετά, η ηλικία γυρνάει εναντίον σου και ειδικά σε μία φιλόδοξη και νέα πρόσληψη. Μέχρι και στα επόμενα 15 με 20 έτη, το πιο πιθανό είναι πως οι Millennials θα ψάχνουν δουλειές στο εξωτερικό, ενώ θα βλέπουν και τις επόμενες γενιές να ετοιμάζονται για ακριβώς το ίδιο. Ουσιαστικά, το πιο πιθανό είναι πως θα αντικρίζουμε ένα τοπίο ερημωμένο από νέα παιδιά, τα οποία θα έχουν διδαχτεί από τους άτυχους Millennials και η επιλογή της μόνιμης εργασίας στο εξωτερικό θα είναι η πρώτη τους επιλογή. Η Ελλάδα θα αρχίσει να γίνεται σταδιακά μία χώρα γεμάτη συνταξιούχους, όπου οι νέες γενιές θα έρχονται μόνο τα καλοκαίρια να ξοδέψουν τα χρήματα μίας ολόκληρης χρονιάς. Και αυτό δεν είναι μία εικόνα του μέλλοντος γιατί συμβαίνει ήδη. Θα παγιωθεί όμως σαν κατάσταση. Όλα αυτά για μία γενιά που συγκριτικά είναι η πιο μορφωμένη από τις προηγούμενες που πέρασαν.
Όμως μπορεί να μην είναι όλα τόσο μαύρα στην ανθρωπότητα. Στο κομμάτι της επικοινωνίας πιστεύουμε ότι θα έχουμε κατακτήσει αυτό που σήμερα βρίσκεται στα σπάργανα: την επικοινωνία με εγκεφαλικά κύματα. Θα είναι το επόμενο στάδιο καθημερινής επικοινωνίας, που θα κάνει τα σημερινά προγράμματα των social media και τις touchscreen συσκευές, να μοιάζουν το ίδιο βαρετά με τα σημερινά CD που έχουν ξεμείνει στο σπίτι μας. Θα είναι μία στάνταρ μορφή επικοινωνίας την στιγμή που μεγάλες εταιρείες θα τα χρησιμοποιούν και για την οδήγηση. Οπότε αντίο χείλη και δάχτυλα ως βασικοί πυλώνες επικοινωνίας. Θα εντυπωσιαστούμε και με το διάστημα, μιας και κατά πάσα πιθανότητα το ταξίδι στο φεγγάρι θα είναι στην ίδια λογική με ένα ταξίδι στην Αυστραλία.
Το θέμα όμως είναι πόσο θα μας αγγίξουν τα παραπάνω. Θα είμαστε περήφανοι για τα άλματα της επιστήμης και τις νέες τεχνολογίες, αλλά αν γίνουμε μία χώρα που θα βλέπει τις καινοτομίες από την τηλεόραση χωρίς να τις ζει και θα συνεχίσει να αγωνιά για λογαριασμούς και κόκκινα δάνεια, μάλλον θα έχουμε κάνει μία τεράστια τρύπα στο νερό. Που, εδώ που τα λέμε, άλλοι θα είναι που την έχουν σκάψει.
Ελπίζουμε μόνο το «θα πεθάνουμε στην ψάθα», να μην γίνει πραγματικότητα.
