Μια ματιά στο πλατό σου αρκεί για να ανατριχιάσεις. Μια πεντάδα ανδρών που βγάζει μάτι ότι κάτι στραβό έχουν κάνει, ανακρίνονται σε ένα αστυνομικό τμήμα. Ανάμεσά τους τρία μεγάλα ονόματα του σινεμά – Benicio Del Toro, Gabriel Byrne, Kevin Spacey- με τους λιγότερο γνωστούς Kevin Pollak και Stephen Baldwin να συμπληρώνουν τη σύνθεση των υπόπτων. Ή αλλιώς τους «Usual Suspects», όπως την εμπνεύστηκε ο σκηνοθέτης Bryan Singer. Ένας τίτλος που του «ξύπνησε» μια μέρα θυμούμενος την ατάκα του Captain Luis Renault προς την αστυνομία στην Casablanca, «Round up the Usual Suspects» λίγα δευτερόλεπτα αφού ο Humphrey Bogart έχει πυροβολήσει τον Major Strasser.
«Σκέφτηκα πως θα ήταν ένας αρκετά κουλ τίτλος για ταινία» όπως έχει εξομολογηθεί ο σκηνοθέτης. Πού να ήξερε ότι αυτή του η δημιουργία θα ήταν μέσα στις ταινίες που έκαναν ξεχωριστά τα 90’s.
Δεν μιλάμε άλλωστε για μια ταινία με τεράστιο προϋπολογισμό, αλλά με μόλις 6 εκατομμύρια δολάρια. Ένα φιλμ που άνοιξε την πόρτα για τα «L.A. Confidential», «Se7en» και «American Beauty» στον Kevin Spacey –πήρε και Όσκαρ Β’ Αντρικού Ρόλου-, κέρδισε και Όσκαρ Πρωτότυπου σεναρίου το 1995, αναδεικνύοντας παράλληλα την ευφυΐα του Bryan Singer πίσω από τις κάμερες. Πέραν αυτού όμως μας απέδειξε το πόσο εύκολο είναι για έναν ικανό σκηνοθέτη να «παραπλανήσει» ένα ολόκληρο κοινό, προσφέροντάς του μια υπόθεση με τεράστιο πέπλο μυστηρίου και έναν κακό ονόματι Keyser Söze όπου μυρίζει από χιλιόμετρα ότι δεν είναι αυτός που φαίνεται, αλλά στην προσπάθειά σου να λύσεις μόνος σου το μυστήριο, σου φανερώνει με μοναδικό τρόπο σε βαθμό που γουρλώνεις τα μάτια σου ότι υπάρχει μεγαλύτερη ανατροπή από αυτή που περίμενες.
Ένα καλύτερο τέλος από αυτό που ίδιος περίμενες, μια εξέλιξη που δεν φωνάζει από χιλιόμετρα, ένα φινάλε που σε αναγκάζει να χειροκροτήσεις την εξαιρετική ερμηνεία του κακού και τον ανίκητο συνδυασμό του δυνατού σεναρίου από τον Christopher McQuarrie και τη μοναδική σκηνοθεσία του Bryan Singer.
Μα ποιος είναι ο Keyser Söze;
Είναι η ερώτηση-ατάκα που χαρακτηρίζει και τα 106 λεπτά της ταινίας. Μιας καλοκουρδισμένης υπόθεσης, με αρχή, μέση και (εκπληκτικό) τέλος, σε ένα φιλμ όπου πρωταγωνιστής δεν είναι κάποιος ηθοποιός αλλά το ίδιο το σενάριο που με σε κρατάει κολλημένο στην οθόνη και για τα 106 λεπτά της ταινίας όπου δεν πρέπει να χάσεις στιγμή. Μια ατμόσφαιρα που σου φωνάζει διαρκώς από το πρώτο κιόλας δευτερόλεπτο, από εκείνη τη σκηνή όπου διαφαινόμενος κακός βάζει φωτιά στο πλοίο-φορτηγό και πυροβολεί την Keaton (Gabriel Byrne).
Ο McQuarrie διαλέγει επίτηδες τον κακόμοιρο με όλα τα στραβά του κόσμου Verbal Kint (Kevin Spacey) να περιγράφει την ιστορία που οδήγησε εκείνον, τον Keaton και τους υπόλοιπους υπόπτους εκείνο το βράδυ στο φλεγόμενο πλοίο, υπό τη ματιά του ντετέκτιβ Dave Kujan (Chazz Palminteri). Μια υπόθεση που όσο περνάει η ώρα ανακαλύπτεις ότι είναι γεμάτη «τρύπες», όπου μια φιλία πέντε κακοποιών που γνωρίστηκαν μια μέρα σε ένα αστυνομικό τμήμα απειλείται μέσα από έναν προδότη που τους την έχει φυλαγμένη.
Καθώς περνάνε τα λεπτά (και περνάνε πολύ γρήγορα) συνειδητοποιείς ότι o προδότης-μυστήριο της αρχής, ο Kaiser Söze δεν είναι ένας εξωτερικός παράγοντας, ούτε κάποιος διεφθαρμένος αστυνομικός. Είναι ένας από τους Συνήθεις Υπόπτους. Καθένας εξ αυτών μπορεί να είναι, ακόμα και ο Keaton που είδες (;) να πυροβολείται στην αρχή. Ποιος είναι όμως αυτός ο κάποιος; Ποιος είναι ο Keyser Söze;
Η ανάκριση λαμβάνει τέλος και ενώ έχει βγει πλέον το συμπέρασμα στέκεσαι στο ανατρεπτικό αποτέλεσμα και αισθάνεσαι ότι ήταν το μόνο που δεν περίμενες. Κοιτάζεις τα θύματα του Söze και νιώθεις πως άξιζε το σασπένς. Όμως σε μια ταινία γεμάτη προδοσίες, ως θεατής δεν έχεις λογαριάσει κάτι σημαντικό. Εκτός από την πλεκτάνη που στήθηκε στην υπόθεση, υπάρχει και άλλη μία αλλά δεν αφορά τους συντελεστές της ταινίας.
«Το καλύτερο κόλπο που έκανε ποτέ ο Διάβολος είναι να πείσει τον κόσμο πως δεν υπάρχει», άκουσες να λέει κατά τη διάρκεια του φιλμ ο κακομοίρης Verbal αλλά την πέρασες στα ψιλά.
Αυτό το τέλος ήταν αποθέωση
Λίγα δευτερόλεπτα πριν το φινάλε έρχονται τα πάνω-κάτω. Πλέον δεν οι Συνήθεις Ύποπτοι δεν λογίζονται ως θύματα. Θύμα είσαι εσύ που παρακολούθησες την ταινία και Keyser Söze σκηνοθέτης και σεναριογράφος μαζί. Ένα τέλος που όσο χτιζόταν το φιλμ δεν μπορούσες να συλλάβεις ότι βρίσκεται μπροστά σου τόση ώρα και σε κοροϊδεύει. Εκείνη τη στιγμή, στέκεσαι σαν τον ανήμπορο να αντιδράσει και να συνειδητοποιήσει τι συνέβαινε Chazz Palminteri την ώρα που ανακαλύπτει την αλήθεια.
Όσες νουάρ ταινίες και αν έχεις παρακολουθήσει στη ζωή σου, τέτοια αγωνία, τόσο μυστήριο και ανατροπή στην ανατροπή λίγο πριν το φινάλε δύσκολα θα ξαναδείς. Είναι στιγμές που μόνο ο αυθεντικός κινηματογράφος μπορεί να μας χαρίσει. Μια ταινία που ξεκίνησε χωρίς πολλές προσδοκίες και έφτασε να θεωρείται κορυφαία στο είδος της.
Ανάκριση ή Φινάλε;
Λέγεται ότι ο Singer δεν είχε αποκαλύψει σε κανέναν εκ των ηθοποιών ποιος είναι ο Keyser Söze, με καθέναν από την «γαλαρία» να νομίζει πως θα είναι η μεγάλη αποκάλυψη του τέλους. Όπως είπαμε η ταινία χαρακτηρίζεται για τις ανατροπές και κυρίως το φινάλε της, ωστόσο αν υπάρχει μια χαρακτηριστική σκηνή αυτή είναι στην αρχική ανάκριση. Τότε που οι Hockney, McManus, Fenster, Keator και Verbal στήνονται στη σειρά, στην προσπάθεια των Αρχών να ελέγξουν σε ποιον από όλους ταιριάζει η φωνή του Keyser Söze.
«Hand me the keys you fuck**ng cok**ucker» είναι η ατάκα η οποία προκαλεί νευρικό γέλιο στους ηθοποιούς. Ο Singer γίνεται έξαλλος που δεν ηρεμούν, αλλά ο αυτοσχεδιασμός καμιά φορά είναι καλύτερος από το αρχικό πλάνο. Και τελικώς έχουμε τη θρυλική σκηνή που όλοι γνωρίζουμε μέχρι σήμερα.
