Δεν είναι πολλοί εκείνοι που το ξέρουν αλλά όμως πρέπει να το μάθουν όσο πιο γρήγορα γίνεται. Ο Λεωνίδας Κουρσούμης είναι ένας άνθρωπος που έχει περάσει πολλά στη ζωή του αλλά σήμερα τον βρίσκουμε να διαχειρίζεται έναν σκοπό, ένα πράγμα που κανείς δεν το βρίσκει πουθενά παγκοσμίως. Το Παλαιοβιβλιοπωλείο των Αστέγων είναι μία ομάδα ανθρώπων, πρώην άστεγων, που πλέον είναι σε θέση να βγάζουν τα προς το ζην από μεταχειρισμένα βιβλία που πουλάνε σε πολύ χαμηλή τιμή. Ο Λεωνίδας Κουρσούμης μαζί με άλλους δυο ανθρώπους που είχαν έρθει αντιμέτωποι με την αστεγία στο παρελθόν, κατόρθωσαν να ιδρύσουν μια Κοινωνική Συνεταιριστική Επιχείρηση, με όραμα να βοηθήσουν και άλλους αστέγους. Τα βιβλία μπορεί κανείς να τα βρει σε πολύ χαμηλές τιμές που ξεκινάνε από 2 ευρώ. Ο χώρος στην Πειραιώς 132 είναι πραγματικά ξέχειλος από βιβλία, ο καθένας μπορεί να βρει οτιδήποτε από λογοτεχνία ή πολιτική, τέχνες και δοκίμια.
Παλαιοβιβλιοπωλείο: Ένας παράδεισος γνώσης στο κέντρο της Αθήνας
Ο Λεωνίδας Κουρσούμης, που εργαζόταν παλαιότερα σε εκδοτικό οίκο, έμεινε άνεργος στα 63 του. Δεν το έβαλε κάτω, ωστόσο δεν υπάρχουν πολλές εργασιακές προοπτικές για έναν άνεργο αυτής της ηλικία, αυτό όλοι το γνωρίζουμε καλά. Λίγα χρόνια αργότερα, κατέληξε να μένει στον δρόμο. Πάλεψε με την κατάθλιψη και όχι μόνο κατάφερε να επιβιώσει, αλλά και να μην σταματήσει να παλεύει και να ονειρεύεται μία καλή διέξοδο για τον ίδιο και για άλλους άστεγους συνανθρώπους του. Πραγματικά ο άνθρωπος αυτός είναι ένα σύγχρονος αστικός ήρωας.
Μετά από πολλά κύματα και ταλαιπωρίες το Παλαιοβιβλιοπωλείο των Αστέγων βρήκε τη στέγη του στην οδό Πειραιώς 132 και τώρα άνοιξε και νέο βιβλιοπωλείο στην πλατεία Κάνιγγος και συγκεκριμένα στην οδό Γραβιάς 9-11 με την ονομασία “Ανέστιος” όπου μπορεί κανείς να βρει άπειρα βιβλία σε πολύ καλή τιμή.
Εμείς μιλήσαμε με τον Λεωνίδα και η κουβέντα μας καταγράφηκε σαν μία από τις πιο ουσιαστικές που έχουμε κάνει ever.
-Πόσα χρόνια υπάρχει το Παλαιοβιβλιοπωλείο των Αστέγων και ποια ήταν η αφορμή για να το ξεκινήσετε;
Από το 2017 ήμουν άστεγος ένα μεγάλο χρονικό διάστημα, περίπου δύο χρόνια. Οπότε είχα γνωρίσει κάποιους άλλους σαν κι εμένα και είπαμε να συνεργαστούμε. Στην αρχή μαζεύαμε βιβλία και τα πουλούσαμε στο Μοναστηράκι για να έχουμε λίγα χρήματα να τρώμε. Οπότε σκεφτήκαμε να μαζέψουμε όλα αυτά τα βιβλία, να βρούμε ένα χώρο και να ανοίξουμε ένα παλαιοβιβλιοπωλείο. Έτσι ξεκίνησε.
-Πώς βρήκατε αυτό τον χώρο εδώ στην Πειραιώς 132;
Ο αρχικός αποθηκευτικός χώρος βρέθηκε από μία ευγενής κυρία που μας τον παραχώρησε. Μέσα από αναρτήσεις μας στα social καταφέραμε να κινητοποιήσουμε τον κόσμο να μας φέρνει βιβλία που δεν τα χρειάζονταν. Στην αρχή δεν είχαμε ανταπόκριση. Μετά όμως από την βοήθεια του ηλεκτρονικού τύπου ο κόσμος άρχισε να το μαθαίνει. Έτσι βρέθηκε αυτός ο πιο μεγάλος χώρος εδώ στην Πειραιώς 132 που πάλι μας τον παραχώρησαν. Εδώ δυστυχώς δεν υπάρχει ούτε ρεύμα, ούτε νερό. Οπότε όπως καταλαβαίνετε οι συνθήκες δεν είναι εύκολες.
-Έχετε σκεφτεί να κάνετε κάποιο eshop έτσι ώστε ο κόσμος να μπορεί να αγοράζει online τα βιβλία;
Το πρόβλημα είναι πως επειδή δεν έχουμε ρεύμα δεν είμαστε σε θέση να κάνουμε eshop και να καταγράψουμε τα βιβλία εδώ. Οπότε αυτό είναι το επόμενο βήμα που θέλουμε να κάνουμε. Βρήκαμε όμως τώρα ένα χώρο στην οδό Γραβιάς, το έχουμε ονομάσει “Ανέστιος”, κι εκεί λειτουργεί το κατάστημα με ρεύμα και νερό.
-Είναι καταπληκτική η προσπάθεια που κάνετε. Που βρίσκετε τόση δύναμη;
Αυτό που μας κρατάει στην επιφάνεια είναι ο κόσμος που με την αγάπη του μας προσφέρει έναν μισθό, εμένα και άλλων 4 ανθρώπων. Αυτό που ελπίζουμε είναι να βρούμε μία μεγάλη αποθήκη και να αρχίσουμε να φτιάχνουμε το eshop. Πρώτα, πρώτα μας στηρίζουν οι άνθρωποι που μας φέρνουν τα βιβλία αλλά και οι άνθρωποι που έρχονται και αγοράζουν τα βιβλία. Οι τιμές είναι πολύ χαμηλές, τα περισσότερα βιβλία είναι στα 2 ευρώ. Έτσι ο καθένας να μπορεί να πάρει κάτι να διαβάσει. Τα βιβλία είναι από δεύτερο χέρι, αλλά όλα είναι σε εξαιρετική κατάσταση μιας και τα διαλέγουμε. Τα πολύ φθαρμένα βιβλία δεν τα κρατάμε, τα στέλνουμε στην ανακύκλωση. Με αυτό τον τρόπο ένας άλλος άνθρωπος που δουλεύει για εμάς βγάζει κι αυτός ένα μεροκάματο. Από την ανακύκλωση εμείς δεν έχουμε κανένα έσοδο. Προσπαθούμε να επιβιώσουμε από αυτά που ήδη υπάρχουν, δεν έχουμε καμία επιχορήγηση από το κράτος.
-Ξέρουμε πως εσείς κάποτε υπήρξατε άστεγος. Πως βιώσατε αυτή την εμπειρία. Τι σας άφησε και τι σας πήρε;
Να ξεκαθαρίσουμε πως για την αστεγία μου δεν έφταιγε κανείς άλλος πέρα από εμένα τον ίδιο. Ήταν κάτι το ξαφνικό. Έχω πάρει τις ευθύνες για την τότε κατάσταση μου. Τότε δεν ζήτησα βοήθεια από τους φίλους μου, κάπως μία ψευτοπερηφάνια με κρατούσε πίσω. Έτσι βρέθηκα στο δρόμο χωρίς δουλειά και σπίτι. Με σημάδεψε πολύ εκείνη η περίοδος αλλά με έμαθε και πολλά. Έψαχνα συνεχώς τρόπους να το ξεπεράσω. Δεν κάθισα ποτέ να γκρινιάξω. Το λάθος ήταν όλο δικό μου. Βρήκα δύο συνανθρώπους μου σαν κι εμένα και αποφασίσαμε να κρατηθούμε στη ζωή, βρήκαμε τα βιβλία και τον σκοπό μας. Δεν ζητιανέψαμε ποτέ. Ακόμη και στις δομές που υπάρχουν δεν είναι εύκολο να αντέξει κανείς. Ψυχολογικά είναι πολύ δύσκολο. Αυτά που είδαμε σε εκείνα τα μέρη, στις δομές των αστέγων στην Αθήνα, ακόμη μας πονάνε, κι ακόμη δεν τα έχω ξεπεράσει μέσα μου. Πιάσαμε από μόνοι μας και βρήκαμε τη λύση. Στην αρχή το βλέπαμε προσωρινό το πράγμα με τα βιβλία, μετά όμως αυτό κάπως μας κράτησε στην επιφάνεια και δεν πνιγήκαμε.
-Οι άνθρωποι που εργάζονται εδώ ήταν κάποτε άστεγοι;
Ναι, όλοι έχουν περάσει αστεγία κι εμείς πλέον είμαστε σε θέση να τους προσφέρουμε μία εργασία κι ένα μεροκάματο.
-Πώς βλέπετε την Αθήνα σήμερα; Όλο αυτό που γίνεται με τον τουρισμό και το έντονο gentrification, σας έχει ωφελήσει καθόλου αυτή η κατάσταση;
Όχι, καθόλου. Τουρίστες δεν έχουμε εδώ. Παρόλο που υπάρχουν πολλά ξενόγλωσσα βιβλία στους πάγκους μας, οι τουρίστες εδώ κάπως διστάζουν να έρθουν. Δεν είναι τουριστικό μέρος η περιοχή. Θα ήταν σίγουρα καλό να γίνει ένας χώρος πιο κεντρικά στην Αθήνα έτσι ώστε οι τουρίστες να έχουν πιο εύκολη πρόσβαση. Τώρα με το νέο μας βιβλιοπωλείο στην οδό Γραβιάς ίσως να αλλάξει λίγο αυτό με τους τουρίστες. Αλλά και πάλι ακόμη και στην πλατεία Κάνιγγος, κοντά στα Εξάρχεια, οι τουρίστες περνάνε για άλλο λόγο, περισσότερο για να δουν τι γίνεται στην περιοχή και όχι να ψωνίσουν. Αν υπήρχε ένα πιο μικρό υποκατάστημα κοντά στην Πλάκα ή στην Ακρόπολη ίσως να είχαμε κίνηση από τουρίστες.
-Ο “Ανέστιος”, το βιβλιοπωλείο στην οδό Γραβιάς είναι ανοιχτό κάθε μέρα;
Κανονικά ναι, είναι ανοιχτά από τις 10 το πρωί μέχρι τις 6 το απόγευμα, Δευτέρα με Σάββατο, το Σάββατο το κρατάμε μέχρι τις 4. Ο χώρος είναι καινούριος και το κλίμα θυμίζει λίγο πιο κλασικό βιβλιοπωλείο.
-Πως βλέπετε την κατάσταση με την ακρίβεια τώρα;
Μας έχει επηρεάσει σε τεράστιο βαθμό. Σε σχέση με τους ανθρώπους που έρχονται να αγοράσουν βιβλία. Όταν ο άλλος δεν έχει φυσικά προτεραιότητα να δώσει έστω και 2 ευρώ σε ένα βιβλίο, αυτό φαίνεται. Αν ο σημερινός Αθηναίος και Αθηναία έχει ένα κατάλογο με δέκα πράγματα, το βιβλίο μάλλον δεν θα είναι καν στη λίστα του. Η πικρή αλήθεια αυτή είναι. Κανείς ίσως να σκεφτεί πως με την ακρίβεια ο καθένας θα προτιμήσει ένα βιβλίο από δεύτερο χέρι που είναι πιο οικονομικό, υπάρχει όμως και η παράξενη ψυχολογία του Έλληνα καταναλωτή που προτιμάει να δώσει 15 ευρώ και να αγοράσει ένα καινούριο βιβλίο παρά να δώσει 2 ευρώ και να πάρει ένα παλιό. Είναι παράξενο αλήθεια.
Το Παλαιοβιβλιοπωλείο των Αστέγων μπορεί κανείς να το βρει στην Πειραιώς 132 και τον “Ανέστιο” στην οδό Γραβιάς 9-11.
