Πριν περάσουμε στο κυρίως θέμα, θέλω πρώτα να το κάνεις εικόνα. Είσαι καθισμένος στο γραφείο σου, κολλημένος στον υπολογιστή με τα νεύρα και το άγχος να έχουν χτυπήσει «κόκκινο», τον κρύο ιδρώτα να σε λούζει, τα πάντα να πηγαίνουν στραβά και την αίσθηση πως ότι και αν κάνεις δεν θα σου βγει σε καλό να μοιάζει πιο σίγουρη και από ελεύθερο τρίποντο του Ρέι Άλεν.
Θέλεις να ξεσκάσεις, ψάχνεις έναν τρόπο να ξεφύγεις, να βιώσεις, να ακούσεις κάτι διαφορετικό για να ξεκολλήσει το μυαλό σου. Και εκεί που τα λεπτά μοιάζουν αιώνες και οι δείκτες του ρολογιού στο μυαλό σου ακούγονται στη διαπασών, νιώθεις την δόνηση του κινητού τηλεφώνου σου. Ένας φίλος σου θέλει να πάτε για καφέ, οι δυο σας και ένας δικός του φίλος που δεν τον ξέρεις. Μπορεί να προτιμούσες να πάτε μόνοι σας, αλλά δεν σε νοιάζει. Θες να πας για να ξεφύγεις. Έτσι ακριβώς συνέβησαν τα πράγματα εκείνη την Πέμπτη το απόγευμα.
Στο καφέ με περίμενε ο Βαγγέλης τον οποίο παραδόξως έστησα μόλις δύο λεπτά –συνήθως με περιμένουν όλοι παραπάνω- και δίπλα του ο φίλος του. Μόνο που αυτός ο κάποιος δεν ήταν ένας τυχαίος άνθρωπος. Στους νεότερους μπορεί να μην κάνει γκελ το όνομά του καθώς έχουν περάσει χρόνια από τότε που μεγαλουργούσε στη χώρα μας. Για τους πιο παλιούς όμως και ειδικά για τους μπασκετικούς είναι μια φιγούρα που έχει συνδέσει άρρηκτα το όνομά του με τις λαμπρές εποχές του ελληνικού μπάσκετ στις αρχές του '90. Η δυναμική προσωπικότητα με το εκρηκτικό ταπεραμέντο, το cult μουστάκι της Πλατείας. Ο Βλάντο Τζούροβιτς.
Όπως έχει πει ο Μέγας Ναπολέων, η ιστορία γράφεται από τους νικητές και παρά τα όσα πέτυχε με τον Πανιώνιο και την ΑΕΚ, ο Βλάντο με μεγάλη μετριοπάθεια δεν αποδέχεται τον συγκεκριμένο όρο. Αρκείται στο ότι έκανε πολλούς φίλους και κέρδισε τον σεβασμό όλων, όσα χρόνια και αν εργάστηκε στην Ελλάδα, τη Σερβία, την Κύπρο, το Βέλγιο, τη Λιθουανία μέχρι και το μακρινό Ιράν. Όταν ένας άντρας έχει δουλέψει σε τόσες χώρες, είναι δεδομένο ότι έχει δει πολλά και μπορεί να περιγράψει ακόμα περισσότερα. Για τον Βλάντο Τζούροβιτς ένας δίωρος καφές δεν αρκεί ούτε για να εξιστορήσει μία ολόκληρη ημέρα από τη ζωή του, ωστόσο ό,τι και αν σου πει σίγουρα θα είναι παραπάνω από ενδιαφέρον.
Δεν χρειάστηκε να ρωτήσω τίποτα, έβαλα απλώς το καλαμάκι από τον καφέ στο στόμα, «όπλισα» τα αφτιά μου και ξεκίνησα να αντλώ πληροφορίες. Τα υπόλοιπα τα ανέλαβε ο κόουτς.
Σαν την Αθήνα πουθενά
Έχω περάσει από 13 χώρες, έχω εργαστεί μέχρι και στο Ιράν, στην Κύπρο ή την Τυνησία. Σαν την Ελλάδα και την Αθήνα δεν συγκρίνεται καμία χώρα. Μπορεί να είναι η απόλυτη «ζούγκλα» όταν πρόκειται να ανέβεις με το αυτοκίνητο από τη Γλυφάδα μέχρι την Κηφισιά, αν και τώρα είναι κάπως καλύτερα τα πράγματα. Ο Μπόζινταρ Μάλκοβιτς έμενε στο Χαλάνδρι και με καλούσε στο σπίτι του για φαγητό και κάθε φορά που το έκανα βλαστημούσα. Του έλεγα λοιπόν «αυτή είναι η τελευταία φορά, αν θες έλα εσύ σε μένα». Νευρίαζα για τέτοια πράγματα.
Η γυναίκα μου ακόμα μιλά για Αθήνα και θυμάται πόσο ωραία ήταν, τα παιδιά μου εδώ μεγάλωσαν και σπούδασαν. Μιλάνε άριστα ελληνικά, ενώ γράφουν κιόλας. Εγώ ποτέ δεν έμαθα να γράφω.
Από την πρώτη στιγμή που ήρθα στην Ελλάδα προσπάθησα να μάθω τη γλώσσα. Μπορεί να ακουγόμουν σαν «Ινδιάνος» στις συνεντεύξεις Τύπου αλλά ήθελα να το προσπαθήσω. Θυμάμαι χαρακτηριστικά πως όταν ήμουν στον Πανιώνιο μου είχε ζητηθεί να σχολιάσω την απόδοση του Τάκη Κορωναίου και του Φάνη Χριστοδούλου.
Εγώ επειδή δεν ήξερα πώς να περιγράψω το ότι ο Φάνης έπαιζε καλά για μισό ημίχρονο και ο Κορωναίος καθόλου, γύρισα και είπα «Το Φάνη στο πρώτο ημίχρονο καλό, ντεύτερο όχι καλό. Τάκη όλος το παικνίδι όχι καλά».
Δεν ήξερα να φανταστείς ούτε τη λέξη «εντάξει» τότε. Παρόλα αυτά όλοι μου είπαν μπράβο γιατί το προσπάθησα.
Μου άρεσε τόσο πολύ η χώρα που με το που συμπλήρωσα τα 5 χρόνια στη χώρα το αμέσως επόμενο πρωί πήγα να πάρω την υπηκοότητα. Έβγαλα διαβατήριο αλλά και ταυτότητα.
Σαν την Ελλάδα είναι μόνο στο Ζαντάρ, στο Τούσλαβ και το Σίμπενικ. Αλλά είναι μικρές πόλεις, όχι σαν την Αθήνα. Σέρβοι και Έλληνες είμαστε πολύ κοντά σε ταμπεραμέντο για αυτό δεν ήταν δύσκολο να προσαρμοστώ. Στο Βελιγράδι πάντως δεν με αναγνωρίζουν με τον ίδιο τρόπο που το κάνουν στην Αθήνα.
«Όσα έπαιρνε ο Φάνης έπαιρναν οι top ποδοσφαιριστές του Πανιωνίου μαζί»
Είχα την τύχη να με βλέπουν οπαδοί διαφόρων ομάδων και να με χαιρετάνε. Για παράδειγμα το έκαναν εκείνου του Ολυμπιακού όσο και του Παναθηναϊκού, επειδή ήμουν στον Πανιώνιο. Εγώ ήρθα στην Ελλάδα το 1988 όταν το μπάσκετ ακόμα ήταν σε επίπεδο καλό μεν, αλλά από άποψη τακτικής και της τεχνικής υστερούσε.
Για παράδειγμα κοιτώντας την Εθνική Ελλάδος του ’87 οι πραγματικά μεγάλοι σταρ της ομάδας πόσοι ήταν; Θα σου πω εγώ, τέσσερις. Ο Γκάλης, ο Γιαννάκης, ο Φάνης και ο Φασούλας. Οι υπόλοιποι μπορεί να ήταν καλοί αλλά όχι στο ίδιο επίπεδο με αυτούς τους τέσσερις.
Τότε που ήρθα εγώ, ήδη είχε πάρει το ευρωπαϊκό η Ελλάδα και το μπάσκετ ήταν πρώτο άθλημα στην Ελλάδα. Να φανταστείς ότι πέντε ποδοσφαιριστές πρωτοκλασάτοι της ποδοσφαιρικής ομάδας του Πανιωνίου έπαιρναν όλοι μαζί όσα ο Φάνης στο μπάσκετ.
Στην Πλατεία πλέον με ξέρουν όλοι και εκεί που καθόμουν με όλους αυτούς τους ανθρώπους έμαθα όλα αυτά για την Ελλάδα, τον καφέ μέτριο με γάλα μέχρι και τις βρισιές.
Μην ξεχάσω και το περίφημο σύνθημα «εκεί, εκεί στη Β’ Εθνική μαζί με το Αιγάλεω και την Προοδευτική» παρότι ανεβήκαν μετά.
Η πιο περήφανη στιγμή της καριέρας του
Στη ζωή μου ήμουν πολύ συμπαθής και με τη γυναίκα μου έχουμε πολλούς φίλους στην Ελλάδα και ερχόμαστε πολύ συχνά. Δυστυχώς είναι τόσα πολλά τα άτομα που θέλω να δω κάθε φορά και δεν ξέρω ποιον να πρωτοδώ. Αυτό μάλλον που εκτιμούσαν όλοι είναι ότι δεν κρατούσα ποτέ το στόμα μου κλειστό και ενδέχεται να μου κόστισε αυτό στην καριέρα μου. Πολλές φορές είπα αλήθειες που δεν έπρεπε αλλά δεν ντρεπόμουν ποτέ να πω αυτό που θέλω, όπως και δεν «χάιδευα» ποτέ κάποιον παίκτη μου όταν δεν έκανε αυτό που έπρεπε.
Θυμάμαι πως είχαμε πάρει το κύπελλο τότε με τον Πανιώνιο και θα ήταν τρομερό να πάρουμε και το πρωτάθλημα αλλά είμαι πραγματικά περήφανος για αυτό το επίτευγμα. Μέχρι και σήμερα παραμένει ο μοναδικός τίτλος στην ιστορία της ομάδας. Αργότερα ήρθε ο Ίβκοβιτς και σπουδαίοι ακόμα προπονητές όμως παραμένει ο μοναδικός που έχει πάρει ο Πανιώνιος. Και το πήραμε μάλιστα εναντίον του τρομερού τότε ΠΑΟΚ με προπονητή τον Σάκοτα και παίκτες όπως ο Πρέλεβιτς, ο Κόρφας, ο Φασούλας και ο Τάρπλεϊ. Εμείς είχαμε και τραυματίες τότε, ενώ έπαιζε στην ομάδα και ο υπουργός σας, ο Βασίλης ο Κικίλιας. Μεγάλο παιχνίδι.
Αργότερα τη νύχτα μίλησα στον κόσμο στην Πλατεία της Νέας Σμύρνης με μεγάφωνο και γινόταν χαμός. Ήταν τεράστια έκπληξη. Ακόμα και τόσα χρόνια μετά το ότι περπατάω στην Αθήνα και με χαιρετάει ο κόσμος παρότι δεν έχω πάρει κάποιο ευρωπαϊκό τίτλο ή πρωτάθλημα με αφήνει γεμάτο.
«Στον Ομπράντοβιτς δεν άρεσε η Ελλάδα»
Πρόσφατα πέτυχα τον Ομπράντοβιτς στο αεροδρόμιο του Βελιγραδίου και μιλήσαμε για κάποιο διάστημα. Όταν με ρώτησε πού πάω και του είπα στην Αθήνα μου είπε γελώντας «θες να ανταλλάξουμε πτήσεις να πας εσύ Κωνσταντινούπολη και εγώ Αθήνα;».
Εκεί λοιπόν θυμήθηκα το 1991, όταν εγώ ήμουν στον Πανιώνιο και εκείνος είχε έρθει στην Ελλάδα με τη Ρεάλ Μαδρίτης για έναν αγώνα. Είχε προπόνηση στο ΣΕΦ και με ρώτησε αν μπορώ να του φέρω τον Πανιώνιο να παίξουμε φιλικό μια και δεν θα έπαιζε ο Σαμπόνις και ένας ακόμα Αμερικανός τους. Εγώ ήθελα να παίξουν ο Φάνης και οι άλλοι παίκτες μου σε τόσο μεγάλο γήπεδο και ιδιαίτερα εναντίον της Ρεάλ.
Τότε λοιπόν ο Ζέλικο μου είχε πει:
«Πώς μπορείς να μένεις στην Αθήνα; Μαδρίτη και Βαρκελώνη. Αυτές είναι πόλεις» και εγώ του απάντησα:
«Δεν έχεις ιδέα τι είναι η Αθήνα. Ούτε μπουζούκια δεν ξέρεις τι είναι».
Επιστρέφοντας λοιπόν στην τελευταία μας συνάντηση στο αεροδρόμιο μου παραδέχτηκε ότι:
«Δεν υπάρχει καλύτερη πόλη στον κόσμο από την Αθήνα. Μόλις τελειώσω την καριέρα μου θα αγοράσω σπίτι στην Αθήνα και θα μείνω εδώ για όλη μου τη ζωή».
Πριν λίγο καιρό ο Ζέλικο μίλησε σε μεγάλη σέρβικη εφημερίδα εν μέσω κορονοϊού και τον ρώτησαν ποιοι προπονητές τον ενέπνευσαν στην καριέρα του. Εκείνος απάντησε: «Αλεξάντρ Νίκολιτς, Ντούσαν Ίβκοβιτς και Βλάντο Τζούροβιτς».
Για να δεις τη διαφορά, οι άλλοι δύο έχουν πάρει ευρωπαϊκά τρόπαια, θα μπορούσε να διαλέξει άλλους παρόλα αυτά εκείνος έβαλε εμένα. Δυστυχώς τώρα που τον είδα στο αεροδρόμιο ξέχασα να τον ευχαριστήσω για την τιμή που μου έκανε.
Στην Ελλάδα έχουν δουλέψει σπουδαίοι Σέρβοι προπονητές, από τον Ίβκοβιτς, τον Ομπράντοβιτς, τον Μάλκοβιτς και τον Παβλίτσεβιτς. Θεωρώ όμως ότι η παρουσία μου έχει παίξει το ρόλο της μια και ήμουν από τους πρώτους που δούλεψαν εδώ.
«Τι κάνω σήμερα...»
Είμαι συνταξιούχος εδώ και τρία χρόνια και δεν δουλεύω στο μπάσκετ, αλλά ακόμα κάνω σεμινάρια ενώ είμαι ο μόνος άνθρωπος στην ιστορία της ομάδας ΟΚΚ Βελιγραδίου που έχει υπάρξει και παίκτης και προπονητής και πρόεδρος. Οργανώνω διάφορα καμπ για σκι κάθε χρόνο. Η FIBA επίσης με στέλνει να μιλάω σε σεμινάρια στη Σιγκαπούρη, την Βουδαπέστη για τους νέους προπονητές.
Τι κάνω εγώ τώρα; Έχω πολύ καλή ζωή από το μπάσκετ και έχω μεγάλη παρέα στο Βελιγράδι. Έχω μεγαλώσει στο Σένιακ κοντά στο γήπεδο του Ερυθρού Αστέρα, ζω καλά και είμαι ικανοποιημένος από τη ζωή μου. Η μεγάλη μου τρέλα βέβαια είναι η μπιρίμπα και το σκάκι. Μου αρέσει να προπονώ το μυαλό μου καθημερινά, όπως και το να λύνω σταυρόλεξα.
Όπως παίζετε εδώ τάβλι, έτσι πάω εγώ στο καφενείο με το σκάκι μου και περνάω ένα 5ωρο. Μετά θα γυρίσω σπίτι και θα με πάρουν τηλέφωνο να παίξουμε μπιρίμπα σε ένα σπίτι. Σε ένα από αυτά τα παιχνίδια γνώρισα και έναν ψυχίατρο ο οποίος μου έκανε την ψυχανάλυσή μου. Εκείνος μου είπε πως όταν χάνω δεν μπορώ να ησυχάσω, βρίζω και δεν κοιμάμαι στο σπίτι. Και είχε κάτι παραπάνω από δίκιο. Όπως δεν μπορώ να χαϊδέψω τους παίκτες μου αν δεν έχουν κάνει το σωστό, θέλω να εκτονώνομαι και τότε είμαι εντάξει.
«Έκανα το λάθος να δείξω ελληνικό διαβατήριο στο Ιράν»
Είμαι ο πρώτος Σέρβος προπονητής που δούλεψε στη Γερμανία, ενώ έφτασα μέχρι και στο Ιράν. Εκεί δυστυχώς δεν υπάρχει ζωή. Εκεί δεν σου φέρνουν καν τον καφέ στο φλιτζάνι αλλά σε μεγάλο ποτήρι, δεν υπάρχει αλκοόλ ενώ αν συναναστραφείς με μια γυναίκα σου κόβουν το χέρι για παραδειγματισμό. Αυτό όμως που δεν περίμενα ήταν η αντιμετώπιση που έχουν απέναντι στους Έλληνες.
Θυμάμαι στη διοίκηση τότε της ομάδας ήταν ένας τύπος που ήταν καθηγητής ιστορίας στο γυμνάσιο. Σε μας ήταν κάτι σαν έφορος. Στην πόλη που ήμουν εγώ, στο Κασάν μιλούσαν αγγλικά μόνο εγώ, αυτός και ο πρόεδρος. Κανείς άλλος. Σε μια συζήτηση που είχα το βράδυ κάποιας αποστολής λοιπόν μιλήσαμε για τον Μέγα Αλέξανδρο.
Να ξέρεις ότι οι Ιρανοί δεν θέλουν να ακούνε για Έλληνες εξαιτίας των επιδρομών του Μεγάλου Αλεξάνδρου απέναντι στην Περσία και λόγω ότι ο στρατός τότε έκαψε την Περσέπολη. Ο λόγος που πιάσαμε τη συγκεκριμένη κουβέντα ήταν γιατί μια φορά σε ένα ξενοδοχείο έδωσα καταλάθος το ελληνικό διαβατήριό μου.
Όταν το είδαν τα έχασαν όλοι. Για εκείνους ο αντίστοιχος Χίτλερ είναι ο Μέγας Αλέξανδρος.
Η ατάκα που του έμεινε χαραγμένη
Το μεγαλύτερο κοπλιμέντο στην καριέρα μου το άκουσα πέρσι. Μου λέει ένας τύπος «τιμή μου που σας γνωρίζω είστε θρύλος στο μπάσκετ».
Εγώ του είπα ότι τα παραλέει αλλά γύρισε και μου είπε:
«Εγώ αγάπησα μπάσκετ λόγω εσάς, όπως και οι φίλοι μου. Για τον ίδιο λόγο παίζουν μπάσκετ τα παιδιά μου. Αν δεν ήσασταν εσείς δεν θα γινόταν αυτό. Έβλεπα όλα τα παιχνίδια του Πανιωνίου αλλά όχι τον Φάνη. Έβλεπα εσάς και τι κάνατε στον πάγκο. Ήταν κάτι το πρωτοφανές».
Είναι ό,τι καλύτερο να ακούς ότι έχεις αφήσει έργο.
Και κάτι πιο ανάλαφρο
Αν δεν είχα τα κιλά που έχω μπορεί να ξέρεις πως θα με έκανες για μικρότερο από όσο είμαι. Γυναίκες με περνούν για 10 χρόνια μικρότερο, το στομάχι όμως είναι άλλο πράγμα. Εσύ πάντως για το ύψος σου είσαι χοντρός.
Να ξέρεις ότι κανένας δημοσιογράφος δεν χρειάζεται ποτέ να με ρωτάει κάτι. Τα λέω όλα μόνος μου.
* Ευχαριστούμε το μαγαζί Escoba για τη φιλοξενία.
ΑΤΑΚΕΣ που είπε για:
