Ακολουθεί κοινωνικό μήνυμα – προσοχή, όχι πολιτικό μήνυμα, όχι «κατηγορώ» κατά της Κυβέρνησης, της προηγούμενης Κυβέρνησης ή της προ-προηγούμενης, κατά του Καμίνη ή του Μπουτάρη, ένα «κανονικό» κοινωνικό μήνυμα: εσύ πόσους άστεγους είδες σήμερα; Πόσους ανθρώπους να κοιμούνται κατάχαμα τυλιγμένους με μια κουβέρτα, με συντροφιά μια κούτα για να «ξεγελάνε» την παγωνιά; Πόσους προσπέρασες και έστρεψες το κεφάλι σου από την άλλη, είτε από λύπηση, είτε γιατί σου «χάλασαν την αισθητική» στη βόλτα σου ή το γρήγορο βάδισμά σου για να πας να αλλάξεις κάποιο δώρο σε ένα μαγαζί; Μην αναρωτιέσαι, μην σοκάρεσαι, μην ανασηκώνεις τους ώμους: τους είδες.
Είδες αρκετούς
Σήμερα, χθες, προχθές, την προηγούμενη εβδομάδα, μέσα στις γιορτές, κάτω από τα λαμπιόνια και τα στολίδια, δίπλα στις χαρούμενες φωνές με soundtrack τα κάλαντα. Είναι εδώ. Εκεί. Παντού γύρω μας. Είναι κι αυτός ένας καθρέφτης της κοινωνίας μας. Που δείχνει το άσχημο, αμακιγιάριστο, ρυτιδιασμένο πρόσωπό μας. Που δείχνει τα χάλια και την κατάντιά μας.
Άστεγοι εν έτει 2019 στην Αθήνα, τη Θεσσαλονίκη αλλά και σε πόλεις που δεν είχαν δει ποτέ ανθρώπους να κοιμούνται στο δρόμο – η κρίση άργησε να φτάσει στην επαρχία, εκεί οι κοινωνικές δομές ήταν πάντα πιο ισχυρές, η οικονομία βάστηξε περισσότερο λόγω πρωτογενούς παραγωγής και χαμηλότερου κόστους ζωής αλλά τελικά χτύπησε και τη δική τους πόρτα. Και ειδικά αυτές τις μέρες που η θερμοκρασία πέφτει, όπου η «Σοφία» και ο «Τηλέμαχος» και τα ακραία καιρικά φαινόμενα ρίχνουν το θερμόμετρο ακόμα και κάτω από το «μηδέν», υπάρχει άραγε τίποτα πιο στενάχωρο, πιο λυπηρό, μεγαλύτερη γροθιά στο στομάχι από την εικόνα ή την αίσθηση ότι υπάρχουν συνάνθρωποί μας, ξεχασμένοι από Θεό κι ανθρώπους, που αργοπεθαίνουν στο κρύο; Αν έχουν μείνει έστω και μερικά ψίχουλα ψυχής μέσα μας, όχι.
Οι νεόπτωχοι
Οι άνθρωποι που κοιμούνται στο παγωμένο τσιμέντο, δεν είναι οι «παραδοσιακοί φτωχοί», που τους τα έφερε η ζωή ανάποδα εδώ και χρόνια, που ατύχησαν από μικρή ηλικία, ορφάνεψαν, μεγάλωσαν σε αναμορφωτήρια ή θετές οικογένειες που δεν τους αγάπησαν ποτέ, πάλευαν από πάντα να βρουν ένα μεροκάματο για να επιβιώσουν κι έτρωγαν τη μια σφαλιάρα πίσω από την άλλη.
Είναι πλέον και άνθρωποι «υπεράνω υποψίας» που μέχρι πριν λίγα χρόνια ίσως έμεναν στον από κάτω όροφο ή δούλευαν στο διπλανό γραφείο, που τους συναντούσαμε στην στάση του λεωφορείου ή ψωνίζαμε από το ίδιο μίνι – μάρκετ. Είναι αυτοί που έπεσε έξω η δουλειά τους και έκλεισε το μαγαζί τους, που τους κυνήγησε η εφορία και ο σπιτονοικοκύρης, που τους πήρε το σπίτι η τράπεζα, που έριξαν στην επιχείρησή τους ό,τι είχαν και δεν είχαν σε μια απέλπιδα προσπάθεια να σώσουν την παρτίδα.
Που τα έχασαν όλα τελικά και μαζί έχασαν και την ελπίδα, που δεν είχαν οικογένεια ή τους γύρισαν την πλάτη οι κοντινοί τους άνθρωποι, που ήταν πολύ «αξιοπρεπείς» και πολύ «περήφανοι» για να ζητήσουν βοήθεια και προτίμησαν να βαδίσουν μόνοι τους αυτό το δρόμο – δεν τα λέω από το μυαλό μου όλα αυτά, τα έχω συζητήσει με ανθρώπους που εργάζονται σε κοινωνικές δομές για άπορους, που μιλάνε μαζί τους, που μαθαίνουν τι τους συνέβη και προσπαθούν να τους βοηθήσουν. Κάποιοι όμως δεν θέλουν να βοηθηθούν, δεν βλέπουν καμία προοπτική, είναι πολύ μεγάλοι για να κάνουν μια νέα αρχή, πολύ κουρασμένοι για να συνεχίσουν να βαδίζουν και πολύ απελπισμένοι για να πιστέψουν ότι μπορεί να βρουν το δρόμο τους.
«Και τι να κάνω;»
Να θυμηθείς ότι είσαι άνθρωπος καταρχάς. Ότι ο άνθρωπος που βλέπεις στην άκρη του πεζοδρομίου να κοιμάται, χωρίς να ξέρει αν θα ζει το πρωί, θα μπορούσε να είναι φίλος σου, πατέρας σου, μάνα σου, αδελφός σου ή φίλος σου. Αλλά πάνω απ’ όλα είναι ένας δυστυχισμένος άνθρωπος, που τα έχασε όλα και δεν έχει καν αυτό που όλοι οι υπόλοιποι θεωρούμε αυτονόητο: ένα κρεβάτι, ζεστό νερό να κάνει ένα μπάνιο, λίγη ζέστη από μια σόμπα, ένα πιάτο φαγητό.
«Μα δεν μπορώ να τον πάρω σπίτι μου». Μα δεν σου είπε κανείς να κάνεις κάτι τέτοιο, αν δεν μπορείς. Αυτό όμως που μπορείς να κάνεις, είναι να ειδοποιήσεις κάποιον αρμόδιο, ότι είδες έναν άστεγο μέσα στο κρύο. Την Αστυνομία, τον Δήμο, την Εκκλησία, κάποιον Όμιλο που ασχολείται σοβαρά με την βοήθεια των ανθρώπων που έχουν ανάγκη. Αυτές τις μέρες που έχει πολύ κρύο, όπως και τις καλοκαιρινές μέρες που καύσωνα, υπάρχουν θερμαινόμενοι χώροι που έχει φροντίσει ο εκάστοτε Δήμος να λειτουργούν όλο το 24ωρο. Γνωρίζω ότι ο Όμιλος για την UNESCO Πειραιώς και Νήσων έχει δυο Δομές, σε Πειραιά και Νίκαια, που υποδέχονται, φιλοξενούν, ταϊζουν και φροντίζουν όποιον έχει ανάγκη. Αντίστοιχους χώρους έχει φροντίσει να υπάρχουν και η Εκκλησία.
Το μόνο που έχεις να κάνεις, είναι να ασχοληθείς λίγα λεπτά από τη ζωή σου. Να κάνεις ένα – δυο τηλέφωνα. Να νοιαστείς. Ίσως νιώσεις καλύτερα. Ίσως κοιμηθείς καλύτερα το βράδυ. Ίσως όταν ανάψεις το καλοριφέρ στο σπίτι να νιώσεις λίγη παραπάνω ζεστασιά απ’ ό,τι νιώθεις συνήθως. Ποτέ δεν ξέρεις, ίσως τελικά να ξανανιώσεις άνθρωπος…
