Μια εναλλαγή μονάρχη, ακόμα και προέδρου δημοκρατίας, σε ένα πρωθυπουργικοκεντρικό σύστημα εξουσίας, σπάνια σηματοδοτεί κάτι παραπάνω από ένα τελετουργικό. Μιλάμε φυσικά για τις δυτικές δημοκρατίες στις οποίες ο λαός εκφράζεται μέσα από τις βουλευτικές εκλογές, καθιστώντας τον μονάρχη ή πρόεδρο ένα σύμβολο άνευ ουσιαστικών εξουσιών. Αυτή η περιττή διευκρίνηση δεν είναι και τόσο περιττή για μία και μοναδική εξαίρεση, το Ηνωμένο Βασίλειο.
Δεν αποτελεί εξαίρεση γιατί ο μονάρχης έχει κάποια παραπάνω εξουσία, τουναντίον η ισχύς της βρετανικής μοναρχίας πηγάζει από την πλήρη υποταγή της στο κοινοβούλιο, μια μακρά και επίπονη διαδικασία που έχει ξεκινήσει αιώνες πριν το σημερινό status quo με το ετήσιο εντυπωσιακό δρώμενο με τον μονάρχη να διαβάζει λόγο μέσα στη βουλή των λόρδων, έναν λόγο που δεν έχει το δικαίωμα να γράψει αλλά τον υπαγορεύει ο πρωθυπουργός.
Η ιδιαιτερότητα πηγάζει από τη μακρότατη παραμονή της Ελισάβετ στον θρόνο και τις ομοιότητες που έχει αυτή η τόσο μακρόσυρτη παραμονή στον θρόνο με αυτή που κατάφερε η Βικτώρια. Οι εναλλαγές κυβερνήσεων ερήμην της, την άφηναν προστατευμένη από τις ευθύνες τους. Πώς θα μπορούσε άλλωστε να καταλογίσει ταυτόχρονη ευθύνη για τις ενέργειες τις Θάτσερ στο ζήτημα της Βόρειας Ιρλανδίας και στα τερατώδη ψέματα του Μπλερ γύρω από το Ιράκ; Είχε τόσο μεγάλη ποικιλία η πολιτική ενός βασιλείου που πελαγοδρομούσε αυτές τις τελεταίες δεκαετίες που δεν θα μπορούσε κανείς να ταυτίσει την Ελισάβετ με καμία από αυτές. Ούτε καν με την εξαγωγή του Black Lives Matter στην Βρετανία που πήρε πιο διευρυμένες διαστάσεις βάζοντας στο κάδρο, εκτός από την Αφρική, την ινδική υποήπειρο, τη Μέση Ανατολή, την Καραϊβική, την Ωκεανία και γενικά ολόκληρο τον κόσμο γιατί όλοι κάποια στιγμή υπέφεραν από την αγγλική αποικιοκρατία.
Άλλωστε η Ελισάβετ συνδέθηκε με τον θάνατο της Βρετανικής Αυτοκρατορίας όταν επί τον ημερών χάθηκε ο έλεγχος της πιο μεγάλης, αλλά και της πιο μικρής επικράτειας του στέμματος. Ωστόσο φάνηκε από την διαδικασία ανακήρυξης των Μπαρμπάντος σε δημοκρατία, μια τελετή στην οποία συμμετείχε ο, τότε διάδοχος ακόμα, Κάρολος εκπροσωπώντας τη μητέρα του.
Ο λόγος του έκανε αίσθηση, ίσως μεγαλύτερη κι από αυτή που έκανε ο λόγος του στα ουαλικά με αφορμή την επίσημη ανάληψη των καθηκόντων του ως πρίγκιπας της Ουαλίας. Η διάθεση αυτοκριτικής που έδειξε για τα πεπραγμένα των Βρετανών, στα Μπαρμπάντος και οπουδήποτε αλλού, ήταν για πολλούς μια ειλικρινής διάθεση αντιμετώπισης του παρελθόντος για τους Άγγλους. Για κάποιους άλλους ήταν απλά δημόσιες σχέσεις κι αυτό γιατί όλοι ήξεραν ότι αργά η γρήγορα ο Κάρολος θα βρισκόταν στον θρόνο και αυτό θα άλλαζε πολλά, και τίποτα ταυτόχρονα.
Με την ανάληψη των καθηκόντων του, το πέπλο προστασίας που είχε υφάνει για τον θεσμό η Ελισάβετ, εξαφανίστηκε σι στιγμή. Για εμάς εδώ στην ρεπουμπλικανική γωνιά της νοτιοανατολικής Ευρώπης που ξέρουμε πολύ καλά ότι η αρχή του τέλους τη μοναρχίας είναι χλεύη, μόλις είδαμε την πρώτη ρωγμή στο είδωλο του νέου μονάρχη.
Το πέταγμα αυγών και τούρτας είναι μια μακρά παράδοση στην Ευρώπη, ακόμα και στην παράξενη Αγγλία, με όλους ανεξαιρέτως τους πρωθυποργούς και πάρα πολλούς υπουργούς να έχουν πέσει θύμα τέτοιας επίθεσης, μάλιστα το αυγό γίνεται και ρήμα για να περιγράψει την επίθεση, “egged”. Βέβαια η Ελισάβετ δεν είχε πέσει ποτέ θύμα μιας τέτοιας επίθεσης. Η ηλικία της, το φύλο της και η απρόσωπη υπηρεσία που προσέφερε σε τόσο διαφορετικούς πρωθυπουργούς την κράτησε στο απυρόβλητο. Αν και η ίδια ήταν μάρτυρας ενός τέτοιου περιστατικού, όταν η Μπέτυ Αμπατιέλου χαστούκισε (;) την Φρειδερίκη, η αρχή του τέλους της χλεύης που είπαμε πιο πάνω.
Ο ακτιβιστής που πέταξε αυγά στον Κάρολο και την Καμίλα στο Γιορκ, το πάλαι ποτέ ένδοξο κάστρο της αγγλικής εργατικής τάξης, δεν θα ρίξει τον Κάρολο από τον θρόνο, ούτε θα φέρει κάποια κρομγουελιανή επανάσταση στο νησί. Μπορεί να κάνει κάτι άλλο όμως, να σπείρει τον σπόρο.
Το πως θα λογαριάσει η βρετανική κοινωνία τα φαντάσματα του παρελθόντος, είναι κάτι που κανείς δεν ξέρει ούτε με ποιους τρόπους θα γίνει, ούτε με ποια κατάληξη. Το μόνο σίγουρο είναι θα κληθεί να το κάνει άμεσα, ακόμα κι αν δεν το επιβάλει ένας γραφικός τύπος που πετάει αυγά. Θα το κάνει γιατί Μεγάλη Βρετανία, μπορεί να γίνει ακόμα μικρότερη από όσο έγινε στη βασιλεία της Ελισάβετ και για να μην το υποστεί αυτό θα πρέπει να χτίσει την εθνική της ταυτότητα πάνω σε μια ειλικρινή αποτίμηση του παρελθόντος και μια συγγνώμη μέσα από τα δόντια μάλλον δεν είναι αρκετή.
Ας μην ξεχνάμε και κάτι πιο χειροπιαστό, ο Κάρολος ξεκινάει μια θητεία μέσα σε οικονομική, πολιτική και περιβαλλοντική κρίση. Όσο η πολιτική ελίτ αδυνατεί να ελέγξει την κατάσταση, τόσο πιο εκτεθειμένος είναι. Μια έκθεση που δεν λύνεται με χειραψίες και εγκαίνια.
