Όπως για πολλά χρόνια, όσο διαρκούσε το καθεστώς των φυλετικών διακρίσεων, η Νότια Αφρική ήταν ο ελέφαντας στο δωμάτιο για τους περισσότερους στην Ευρώπη. Κανείς δεν μπορούσε να δικαιολογήσει το Apartheid, αλλά ελάχιστοι ήταν αυτοί που έδειχναν με το δάχτυλο τον ελέφαντα. Η άγνοιά μας για το τι γινόταν στη Ν.Αφρική μπορεί άνετα να συγκριθεί με την άγνοιά μας για τον νοτιοαφρικάνικο κινηματογράφο, μέχρι που βγήκε στις αίθουσες το District 9.
To προσφυγικό είναι ένα ακόμα πρόβλημα το οποίο στην Ευρώπη αντιμετωπίζεται με τον ίδιο ακριβώς τρόπο που αντιμετωπιζόταν το Apartheid, κάνουμε πως δεν το βλέπουμε και αυτή τη φορά είναι χειρότερο γιατί συμβαίνει έξω από την πόρτα μας. Ίσως αυτός ήταν και ο λόγος που οι Νοτιοαφρικανοί κατάφεραν να γυρίσουν μία ταινία με αυτή τη θεματολογία και να καταφέρουν να μας τραβήξουν για λίγο την προσοχή με το District 9.
Οι εξωγήινες μορφές ζωής στον κινηματογράφο είναι τόσο παλιές όσο οι πρώτες απόπειρες τον ανθρώπου να κατακτήσει το διάστημα. Ως αλληγορικό όχημα έχουν χρησιμοποιηθεί πολλές φορές για να θίξουν ζητήματα όπως ο πολεμος, η εξέλιξη των ειδών, η πάλη μεταξύ δημοκρατίας και αυταρχισμού κλπ. Όμως ποτέ δεν είχε χρησιμοποιηθεί για να δείξει τα ελατήρια και τη διαχείριση του μεταναστευτικού φαινομένου. Κάτι που μοιάζει περίεργο από τη στιγμή που τα σενάρια για εποικισμό της Σελήνης ή του Άρη είναι κοινός τόπος μεταξύ της επιστημονικής φαντασίας και της επιστημονικής κοινότητας. Έστω και αργά, αξιοποιήθηκε αυτό το σχήμα και ευχαριστούμε τους δημιουργούς του District 9 γι’αυτό.
Η ιστορία μοιάζει να επαναλαμβάνεται στη Νότια Αφρική και αυτή τη φορά τον ρόλο των μαύρων και των προσφύγων από τις γειτονικές αφρικανικές χώρες έχουν πάρει εξωγήινοι. Η αποκρουστική, για τα ανθρώπινα δεδομένα, όψη τους έχει δώσει τον μειωτικό χαρακτηρισμό «γαρίδες». Με τις «γαρίδες» έχουν καταφέρει να αποδώσουν με τον πιο εμφατικό τρόπο μια από τις πιο τραγικές επιπτώσεις του προσφυγικού. Στην προσπάθεια να υποβιβαστεί το πρόβλημα επιχειρείται η απανθρωποποίηση των θυμάτων. Έτσι δεν αξίζουν τη μέριμνα και την περίθαλψη που θα άξιζε σε κάποιον άνθρωπο. Πέφτουν στην κατηγορία του αντικειμένου και γίνονται ένας ακόμα αριθμός σε μια φρικώδη στατιστική. Ενώ σεναριακά δεν υπήρχε καμία σεναριακή ανάγκη να αναδειχθεί η μη ανθρώπινη φύση των εξωγήινων προσφύγων βοηθάει στην βαθύτερη κατανόηση του προβλήματος. Ενός προβλήματος το οποίο πάντα νομίζουμε ότι αφορά κάποιους άλλους και σε εμάς δεν πρόκειται να συμβεί ποτέ.
Και η ιδιοφυΐα του σχήματος της ταινίας είναι ότι έχει πάρει ως βάση την ακραία κατάσταση της Νοτίου Αφρικής που νομίζεις ότι δεν μπορεί να γίνει χειρότερη. Και πράγματι είναι δύσκολο να φανταστείς κάποιο άλλο θύμα ρατσισμού και περιθωριοποίησης πλην των μαύρων, αλλά έρχονται οι εξωγήινοι ως από μηχανής θεοί και σπινάρουν το φαινόμενο. Οι μαύροι πρόσφυγες της Νοτίου Αφρικής εκμεταλλεύονται οικονομικά τους εξωγήινους υπενθυμίζοντας ότι οι ιστορικοί ρόλοι δεν είναι πάντα ίδιοι. Άλλες φορές αντιστρέφονται, ενώ σε κάποιες άλλες τον δρόμο της προσφυγιάς πήραν πληθυσμοί που δεν θα τον περίμεναν ποτέ.
Το τέλος του District 9 σκόπιμα δεν είχε αυτό που θα λέγαμε συμβατικό τέλος, τουλάχιστον όπως το εννοούμε με όρους δραματουργίας, δηλαδή να περιλαμβάνει κάποιο είδος κάθαρσης ή λύτρωσης. Ο στόχος των δημιουργών ήταν να δείξει ότι δεν μπορούμε να αντιμετωπίζουμε με όρους επίλυσης προβλήματος ένα ζήτημα που δεν γίνεται να επιλυθεί με κάποιο δραστικό τρόπο. Μαθαίνουμε να ζούμε με αυτό, κάνουμε όσες προσπάθειες ένταξης γίνεται μέχρι να απομακρυνθεί από τη συλλογική μνήμη και να παψει να μας πληγώνει.
Τότε γιατί ανακοινώθηκε ότι ετοιμάζεται ένα sequel με τον τίτλο District 10; Ο Neil Blomkamp έγραψε στο Reddit πως επιστρέφει για να πει το τέλος της ιστορίας. O Wikus και ο Christopher έχουν ανοιχτούς λογαριασμούς και μάλλον θέλουν να τους κλείσουν.
Σύμφωνα πάντα με τον δημιουργό του πρωτότυπου District 9, δεν επιστρέφει για να κεφαλαιοποιήσει την επιτυχία του, κάτι που έχει συμβεί με πολλές low budget επιτυχίες του box office. Δεν πρόκειται δηλαδή να δούμε κάτι σαν τις ακατανόητες συνέχειες του Alien ή του Mad Max, αλλά περισσότερο το δεύτερο μέρος μιας ενιαίας ταινίας. Θα το καταφέρει αυτό το District 10; Φιλόδοξο εγχείρημα και μένει να δούμε αν θα το καταφέρει, εμείς το ελπίζουμε τουλάχιστον.
