Δυσκολεύεσαι να πιστέψεις πως έχουν περάσει 24 χρόνια από τότε που προβλήθηκε το πρώτο Matrix, η ταινία που έσπασε τα ταμεία και εκτοξεύτηκε στο Box Office, βάζοντας το στυλ, το Α.I. thriller και το time-freeze στη νέα γενιά κινηματογράφου. Ήταν κάτι φαντασμαγορικό, με καλογραμμένο σενάριο και με πολλή δουλειά σε έναν συγκεκριμένο τομέα. Τις πολεμικές τέχνες.
Πρέπει ωστόσο να σκεφτείς αρκετά πίσω τις ταινίες του Hollywood για να αντιληφθείς το πως το Matrix άλλαξε για πάντα τον τρόπο με τον οποίο λειτουργούσε ο κινηματογράφος στις σκηνές μάχης. Πριν το Matrix στα περισσότερα action movies, που γνώρισαν εκτόξευση την δεκαετία του ’80, είχαμε κυρίως τρια πράγματα: εκρήξεις, μπράτσα και σφαίρες. Ήταν η πετυχημένη συνταγή είτε ήθελες να γυρίσεις μία πολεμική περιπέτεια, είτε μία ταινία μποξ. Οι ασιατικές πολεμικές τέχνες μπορεί να χάραζαν τον δικό τους δρόμο, αλλά οι σκηνοθέτες στην Αμερική δεν σκεφτόντουσαν ούτε κατά διάνοια να χρησιμοποιήσουν το κινέζικο wushu που «τάιζε» για πάνω από μία εικοσαετία τον κινηματογράφο του Χονγκ-Κονγκ. Αν ο πρωταγωνιστής ήταν ντούκι, ήξερε να ρίχνει δυνατές γροθιές και να πυροβολεί, είχε κερδίσει το πράσινο φως από την παραγωγή για ακόμη μία ταινία που θα έκανε πάταγο.
Ωστόσο όταν το δίδυμο Wakowski σκεφτόταν ακόμη μία δυστοπική ταινία όπου οι μηχανές είχαν κατακτήσει τους ανθρώπους και τους χρησιμοποιούσαν σαν μπαταρίες, ήταν μεγάλοι φανς του kung fu και των ταινίων του ’80 του Χονγκ Κονγκ. Πολλές από αυτές, ίσως να τις έχεις δει σε επανάληψη στην τηλεόραση. Το Police Story και το Drunken Master με τον Jackie Chan. Το Magnificent Butcher με τον Sammo Hung και το Iron Monkey του 1993 που έφεραν στο προσκήνιο τον μελλοντικό Ip Man, Donnie Yen. Οι ταινίες αυτές είχαν ως σκηνοθέτη και πολεμικό χορογράφο, τον άνθρωπο που το 1999 θα έκανε επίσημα το πέρασμα του από το Hollywood (σ.σ.: είχε δουλέψει ως σύμβουλος στο Lethal Weapon 4). Ο άνθρωπος αυτός, ήταν ο Yuen Woo-Ping.
Το πιο δύσκολο κομμάτι για τον Woo-Ping, ήταν να εξηγήσει πως οι κινήσεις που έβλεπαν οι σκηνοθέτες στις παλιές ταινίες πολεμικών τεχνών της δεκαετίας του ’80, ήταν αποτέλεσμα ατελείτων ωρών εκπαίδευσης, χώρια του ότι ηθοποιοί όπως ο Sammo Hung, o Jackie Chan και ο Yuen Biao, ο Chow Yun-Fat ή οι Donnie Yen και Jet Li, έκαναν πολεμικές τέχνες από μικρά παιδιά. Ωστόσο και οι δύο πλευρές είχαν κάτι να μάθουν. Οι Wackowski, το ότι οι ηθοποιοί πρέπει οπωσδήποτε να κάνουν εντατικά μαθήματα σε παραδοσιακό Kung Fu, Wing Chun και Drunken Boxing και ο Woo-Ping το πως θα λειτουργούσαν τα ειδικά εφέ στο Matrix, μιας και μέχρι τότε κανένας σκηνοθέτης, ηθοποιός ή χορογράφος δεν είχε δει κάτι παρόμοιο. Οπότε η συνταγή έδεσε κάπως έτσι. Οι ηθοποιοί θα μελετούσαν τις βασικές αρχές των πολεμικών τεχνών του wushu και με βάση τις οδηγίες του χορογράφου, ενώ όλα τα υπόλοιπα τα έκαναν τα ειδικά εφέ.
Τι ήταν αυτό που έκανε το Matrix να πετύχει στις πολεμικές τέχνες; Πολλά. Αρχικά δεν βλέπαμε μόνο ένα στυλ αλλά πολλά συγκεκριμένα. «Στο μυαλό μου έχω πάντα ότι πρέπει να υπάρχει διαρκής κίνηση και ότι η αλληλουχία των κινήσεων αυτών πρέπει να βγάζει νόημα» είχε δηλώσει σε συνέντευξή του ο Woo-Ping. Και πράγματι, όσο εντυπωσιακά και αν μπορείς να κάνεις τα ειδικά εφέ σε μία ταινία, οι σκηνές μάχης που στήνει ένας χορογράφος πρέπει να κάνει τον κόσμο να πιστέψει ότι μπορεί να δουλέψει – ακόμη και αν αυτή δεν δουλεύει. Γιατί στο κομμάτι που η πρακτική έρχεται να κοντραριστεί με το θέαμα, το δεύτερο είναι πάντα το ζητούμενο και είναι και αυτό που κερδίζει το κοινό. Κάπως έτσι ο Woo-Ping έκανε την είσοδό του στις ταινίες του Hollywood και βρέθηκε ως χορογράφος και στις επόμενες ταινίες Matrix. Αλλά το μικρόβιο στο Hollywood είχε ήδη μπει.
Ο Woo-Ping συνεργάστηκε με τον Tarantino στο Kill Bill που έκανε και εκεί τα μαγικά του. Κατάφερνε να προσαρμόζει κατά τέτοιον τρόπο τις κινήσεις που, αν καθίσεις να τις μετρήσεις, βλέπεις πάνω από πέντε διαφορετικές σε κάθε σκηνή μονομαχίας πριν ξεκινήσει η επόμενη. Αυτό λειτουργεί σαν μαθηματική εξίσωση. Ο Woo-Ping όχι μόνο έπρεπε να σχεδιάζει κάτι διαφορετικό για κάθε μονομαχία, αλλά να σκεφτεί και την επόμενη «αλυσίδα» κινήσεων με βάση την προηγούμενη ώστε να μπορέσει να βγάζει νόημα και να έχει αντίκτυπο στους ηθοποιούς. Για τους τελευταίους που δεν είχαν κάνει ποτέ ξανά σκηνές μάχης σε χορογραφία, τους ήταν δύσκολο να μπορέσουν να θυμούνται και υιοθετήσουν. Αυτός ήταν ο λόγος που ο Keanu Reeves ξεκίνησε συστηματικά τις πολεμικές τέχνες μετά το Matrix. Αισθάνθηκε τόσο άβολα με την στάση του στα γυρίσματα, που έχει δηλώσει ότι δεν ήθελε ποτέ ξανά να αποδειχθεί ότι δεν μπορεί να θυμηθεί τεχνικές και κινήσεις. Έκτοτε έχει μελετήσει από Wing Chun και Tai Chi μέχρι Kung Fu, Karate, Jiu Jitsu, Judo και Aikido.
Όμως το κληροδότημα είναι πολύ μεγαλύτερο χάρη στο Matrix και τον Woo-Ping. Οι ασιατικές πολεμικές τέχνες βρήκαν χώρο για να προβληθούν στην μεγαλύτερη κινηματογραφική βιομηχανία του κόσμου. Άλλαξαν για πάντα τις σκηνές δράσης, την χορογραφία αυτών και έβαλαν τους σκηνοθέτες στη διαδικασία να ψάξουν ακόμη πιο περίεργες πολεμικές τέχνες ή ακόμη και νεοσύστατες – όπως στην περίπτωση του Christopher Nolan που υιοθέτηση το Keysi για το Batman Begins.
O Woo-Ping είναι σήμερα 75 ετών και έχει συνεργαστεί σε περισσότερες από 20 ταινίες δράσης και πολεμικών τεχνών, με τελευταία του δουλειά το Ip Man 4.
