Τα όσα συνέβησαν την 11η Σεπτεμβρίου του 2001, για όσους τα «ζήσαμε», είναι ακόμα νωπά – κι ας έχουν περάσει 18 χρόνια. Και πρέπει να είναι πάντα στη μνήμη μας, μπροστά στα μάτια μας, διότι ο κόσμος – όπως τον γνωρίζαμε μέχρι τότε – άλλαξε για πάντα. Έγινε ένας κόσμος φοβικός, με μέτρα ασφαλείας που δεν υπήρχαν παλιά, με καχυποψία, με ρατσισμό απέναντι σε κάθε έναν που μπορείς να βλέπεις ως «πιθανό τρομοκράτη» λόγω χρώματος ή καταγωγής.
Ήμουν φαντάρος στα Γιάννενα εκείνη τη μέρα, λίγο πριν απολυθώ, όταν κάποιος μας φώναξε στο ΚΨΜ όπου η τηλεόραση έδειχνε έκτακτα δελτία «με κάτι που έγινε στη Νέα Υόρκη». Ο ένας από τους Δίδυμους Πύργους είχε πιάσει φωτιά, υπήρχαν συγκεχυμένες πληροφορίες για το τι είχε γίνει, είχαν ακουστεί εκρήξεις λέει, καπνοί παντού, κανείς δεν ήξερε με σιγουριά τι ακριβώς είχε συμβεί, η περίπτωση τρομοκρατικού χτυπήματος πέρναγε από το πίσω μέρος του μυαλού και έφευγε μακριά. Μέχρι που το δεύτερο αεροπλάνο χτύπησε τον δεύτερο Πύργο, σε ζωντανή μετάδοση κι όλα ξεκαθάρισαν και μπλέχτηκαν ταυτόχρονα, σε ένα κουβάρι τρόμου, φρίκης, στενοχώριας, οργής, αγανάκτησης και απορίας.
Ποιος; Γιατί; Πώς;
Τα όσα ακολούθησαν, είναι λίγο – πολύ γνωστά: χιλιάδες νεκροί και τραυματίες, άνθρωποι που πήδαγαν στο κενό για να σωθούν, διασώστες, συντρίμμια, σκηνικό απόλυτης καταστροφής. Εκεί όπου έστεκαν περήφανα δυο κολοσσοί, ξαφνικά υπήρχαν μόνο τόνοι μπετόν, τζάμια, στάχτες, καπνοί και πτώματα. Κάποιος Μπιν Λάντεν – λέει – ήταν πίσω από την πιο οργανωμένη, πιο λυσσαλέα πολλαπλή τρομοκρατική επίθεση, τόσο στους Δίδυμους πύργους, όσο και στο κτίριο του FBI αλλά και στην περιβόητη «Πτήση 93» που χάθηκε μυστηριωδώς από προσώπου γης, την ώρα που πιθανότατα κατευθυνόταν σε κάποιον άλλον «στόχο». Οι τρομοκράτες είχαν εκπαιδευτεί χρόνια, είχαν γίνει πιο ευρηματικοί από ποτέ, είχαν βρει τον τρόπο να μετατρέψουν σε βόμβα αεροπλάνα και να σκορπίσουν τον όλεθρο. Ποιος μπορούσε να νιώσει ασφαλής μετά απ’ αυτό; Ποιος θα ξανάμπαινε σε αεροπλάνο χωρίς να σφίγγεται το στομάχι του και χωρίς να τρέμει το φυλλοκάρδι του;
Είχα ανέβει κάποτε σε έναν από τους Δίδυμους Πύργους, το 1998 αν θυμάμαι καλά, και η αίσθηση, η γνώση ότι αυτό το μέρος έπαψε ξαφνικά να υπάρχει, ένα μέρος που έκανε τόσο καιρό να σηκωθεί, εξαφανίστηκε μέσα σε λίγες ώρες, ήταν σοκαριστική. Η σκέψη για ένα ταξίδι στις ΗΠΑ, «όνειρο ζωής» άλλοτε, έγινε από τότε για ένα σωρό ανθρώπους κάτι που έφερνε δεύτερες και τρίτες σκέψεις. Τα μέτρα ασφαλείας και οι έλεγχοι στα αμερικανικά αεροδρόμια, έγιναν εξονυχιστικοί έως εξευτελιστικοί: βγάλε παπούτσια, βγάλε κάλτσες, έλα στο δωματιάκι για «συνέντευξη» διότι μας φαίνεσαι ύποπτος, ντύσου, γδύσου, κράτα τα παπούτσια στο χέρι, το βλέμμα χαμηλά, μη μιλάς, μη διαμαρτύρεσαι και ίσως κάποια στιγμή να ξεμπερδέψεις και να πας στην ευχή του Θεού. Είτε ήσουν «μελαψός» είτε όχι. Είτε το διαβατήριό σου μαρτυρούσε πέρασμα από κάποια «ύποπτη χώρα», είτε ήταν «καθαρό και ξάστερο». Μπορεί να ήσουν απλά μαυρισμένος από την ηλιοθεραπεία και να είχες αφήσει μούσι που ήταν της μόδας – πρόβλημα, η ασφάλεια του αεροδρομίου σε έβλεπε με μισό μάτι και είχε το ελεύθερο να σε «ξεψαχνίσει» για όση ώρα επιθυμούσε.
Σαν σήμερα, 18 χρόνια πριν, ο κόσμος όπως τον ξέραμε, άλλαξε για πάντα. Και οι πληγές από εκείνες τις επιθέσεις δεν έχουν επουλωθεί ακόμα – ίσως να μην επουλωθούν και ποτέ. Οι τρομοκράτες συνέχισαν να γίνονται «δημιουργικοί», πρόσφατα μετέτρεψαν σε «όπλα» φορτηγά που έριχναν πάνω σε κόσμο, πυροβολούν, μαχαιρώνουν, βάζουν βόμβες, σκοτώνουν αδιάκριτα. Μπιν Λάντεν, Τζιχαντιστές, Αλ Κάιντα, ISIS, μόνο τα ονόματα αλλάζουν, ο τρόμος παραμένει ο ίδιος. Ο κόσμος, είτε το ομολογεί, είτε όχι, εξακολουθεί να φοβάται, να κοιτάζει πίσω από τον ώμο του, να «τσεκάρει» καχύποπτα συνανθρώπους του, να απομακρύνεται από τσάντες που δείχνουν αφημένες σε δημόσιο χώρο, να τρέχει μακριά αν ακούσει έναν δυνατό θόρυβο. 18 χρόνια μετά, το «Ground Zero» και το μνημείο των ανθρώπων που έχασαν τη ζωή τους εκείνη τη μέρα βρίσκεται στην καρδιά της Νέας Υόρκης, για να μας θυμίζει τον παραλογισμό, το τυφλό μίσος και την παράνοια που έδειξαν το πιο σκληρό τους πρόσωπο σε ολόκληρη την ανθρωπότητα.
