Η παιδίατρος και πρόεδρος του ελληνικού παραρτήματος των Γιατρών του Κοσμού, μεγάλωσε από μικρή με την κουλτούρα του εθελοντισμού. Με την σημασία του να προσφέρεις χωρίς να περιμένεις αντάλλαγμα και με προτεραιότητα πάντα την ανθρώπινη ζωή. Η Χαρά Τζιουβάρα είναι από τους λίγους γιατρούς που μπορούν να πει ότι αυτό που κάνει είναι λειτούργημα. Γνώρισε το Médecins du Monde το 2011 και έκτοτε συνεχίζει να αποτελεί φωτεινό παράδειγμα για όλες τις γυναίκες που δεν υπολογίζουν τον κίνδυνο μπροστά στην ευκαιρία να σώσουν, να περιθάλψουν, να υποστηρίξουν, να προσφέρουν.
Τι ήταν αυτό που σας ώθησε στον εθελοντισμό; Υπάρχει κάποια ιστορία ή κάποιο ερέθισμα που σας έκανε να ασχοληθείτε με τον εθελοντισμό;
Ο εθελοντισμός μπήκε από πολύ νωρίς στη ζωή μου, από την παιδική μου κιόλας ηλικία και συγκεκριμένα από την πρώτη σχολική. Είχα την τύχη να γεννηθώ και να μεγαλώσω στο Μόντρεαλ από γονείς που υπήρξαν οικονομικοί μετανάστες, οπότε μέσα από αυτό το σημαντικό και δύσκολο κεφάλαιο της ζωής τους μου μετέφεραν μηνύματα και εμπειρίες προσφοράς προς τους άλλους, όπως άλλωστε το είχαν βιώσει και αυτοί.
Εν συνεχεία, η ενίσχυση του ερεθίσματος του εθελοντισμού έγινε μέσα από τις σχολικές δραστηριότητες του δημοτικού σχολείου στον Καναδά, με την εθελοντική συμμετοχή στην καθαριότητα του σχολείου , στην φροντίδα του σχολικού κήπου , στην φύλαξη και σίτιση του σχολικού κατοικίδιου, στην εθελοντική διοργάνωση δράσεων με σκοπό την συγκέντρωση χρημάτων για ενίσχυση άπορων ή πιο αδύναμων μαθητών και πολλά άλλα. Με λίγα λόγιαο εθελοντισμός στο σχολείο μου εκεί δεν ήταν κάτι το προαιρετικό, δεν το διάλεγε δηλαδή όποιος ήθελε- το αντίθετο- ήταν μέρος της σχολικής μας εκπαίδευσης.
Όταν συνέχισα το Γυμνάσιο στην Ελλάδα, εκείνα τα χρόνια, διαπίστωσα με μεγάλη μου έκπληξη αλλά και λύπη, ότι ο εθελοντισμός σαν έννοια και πράξη, ήταν άγνωστος και απών στην σχολική συνείδηση. Τα χρόνια που ακολούθησαν χωρίς εθελοντική δράση ήταν καθοριστικά για να φουντώσουν αυτή την εσωτερική μου ανάγκη, γιατί όπως καταλαβαίνετε, είχα μάθει αλλιώς.
Σε πόσες χώρες έχετε προσφέρει μέχρι σήμερα τις υπηρεσίες σας και πως αυτό έχει καθορίσει το ποια είστε σήμερα;
Λίγο μετά αφότου ξεκίνησα τον εθελοντισμό μου στους ΓτΚ, η οικονομική κρίση δυστυχώς χτύπησε την Ελλάδα, με αποτέλεσμα τα ανθρωπιστικά ταξίδια της Οργάνωσης στο εξωτερικό να περιοριστούν για αρκετά χρόνια καθότι προέκυψε ότι οι ανθρωπιστικές ανάγκες στο εσωτερικό ήταν μεγαλύτερες . Ένα όμως ταξίδι που με καθόρισε ήταν αυτό στην Ουγκάντα, όπου με την επιστροφή μου στην Ελλάδα σκέφτηκα πόσο ευλογημένη έχω υπάρξει τελικά στην ζωή μου σε σχέση με άλλους ανθρώπους.
Πως καταφέρνει μία δυναμική γυναίκα να επιβιώνει σε αντίξοες συνθήκες όπως αυτή μιας εμπόλεμης ζώνης;
Οι εμπόλεμες ζώνες χρειάζονται και γυναίκες και άνδρες που ξέρουν αρχικά τον σκοπό που υπηρετούν. Για μία γυναίκα σίγουρα είναι πιο δύσκολο το πολεμικό πεδίο, γιατί απαιτεί συγκεκριμένου είδους αντοχή την οποία ενδέχεται να μην διαθέτει, αλλά δεν είναι αυτό το ζητούμενο από αυτήν. Με ένα ρόλο όμως ιατρικό ή παραϊατρικό, η παρουσία της γυναίκας είναι επιβεβλημένη για να κρατάει τις ισορροπίες.
Είστε πρόεδρος των Γιατρών του Κόσμου στην Ελλάδα. Τι σημαίνει αυτό για εσάς και την μέχρι τώρα πορεία σας;
Αυτό για εμένα σημαίνει απλά πιο πολλές υποχρεώσεις, σκληρή δουλειά , επαγρύπνηση, ευθύνη, επικοινωνία και «δέσιμο» με τους εθελοντές και εργαζόμενους, φροντίδα της εικόνας της Οργάνωσης προς τα έξω, σοβαρή ενημέρωση του κόσμου για την πολύτιμη προσφορά μας.
Σίγουρα δεν σημαίνει ότι είμαι αρχηγός γιατί στους ΓτΚ θεωρώ ότι δεν υπάρχουν αρχηγοί, είμαστε μία μεγάλη οικογένεια-ομάδα και κάθε άποψη είναι πολύτιμη για να μας πάει ακόμα πιο πέρα στον ανθρωπιστικό μας αγώνα.
Εννοείται λοιπόν ότι νιώθω υπερήφανη που προεδρεύω μίας ομάδας με τόσο έντονες ανθρωπιστικές δράσεις , πανέτοιμη ανά πάσα ώρα και στιγμή να προσφέρει τις υπηρεσίες της σε ευάλωτους συνανθρώπους μας όπου και αν αυτοί βρίσκονται.
Είστε παιδίατρος. Υπάρχει μία εικόνα από τα ταξίδια σας που σας έχει αποτυπωθεί και μέσα από το έργο που έχετε προσφέρει όσον αφορά τα παιδιά;
Θα ήταν άδικο να αφήσω απέξω οποιοδήποτε παιδί έχει βρεθεί στα χέρια μου σε ανάγκη, και το οποίο να μην με έχει σημαδέψει. Δεν θα ξεχάσω όμως ποτέ την εγκαταλελειμμένη από τους γονείς της, την 6χρονη Μαγκαλί στην Ουγκάντα, που διένυσε μόνη της 10 χιλιόμετρα επειδή δεν μπορούσε να την φέρει η άρρωστη γιαγιά της από το διπλανό χωριό. Κρυφοκοίταζε δειλά αλλά και επίμονα την πόρτα του ιατρείου ώστε να την εξετάσει η “λευκή γιατρός” και να την απαλλάξει από ένα άσχημο εξάνθημα του ερπητοΪου. Ήταν από τα πιο αέρινα πλάσματα που είχα συναντήσει μέχρι τότε στη ζωή μου.
Όταν μετά από μέρες θεραπεύτηκε, δεν απομακρύνθηκε ούτε λεπτό από κοντά μου, ενώ μου κανόνιζε την είσοδο και την έξοδο των ασθενών στο ιατρείο με τον μοναδικό κοριτσίστικο τρόπο της.
Η πλειοψηφία του κόσμου όταν σκέφτεται γιατρούς σε εμπόλεμες ζώνες , έχει κατά βάση στο νου του μόνο άντρες γιατρούς. Πόσες γυναίκες γιατροί εθελόντριες υπάρχουν στο δυναμικό και έχουν κάνει τα ίδια ή και περισσότερα με τους άντρες συναδέλφους τους;
Ο τρόπος με τον οποίο λειτουργεί ο εθελοντισμός στην Ελλάδα δεν αφήνει σε πολλές γυναίκες το περιθώριο να βρεθούν σε ¨δύσκολα ¨ας πούμε ανθρωπιστικά πεδία όπως είναι μια εμπόλεμη ζώνη. Και αυτό γιατί ενώ είμαστε ίσες με τους άνδρες, σίγουρα δεν είμαστε ίδιες, και εννοώ στην μυϊκή αλλά όχι και απαραίτητα στην φυσική αντοχή. Θεωρώ όμως ότι οι γυναίκες έχουν την δυναμική να επιλεγούν σε πιο δύσκολα πόστα εθελοντισμού
Υπάρχει κάποιο στερεότυπο για τις γυναίκες που δεν είδατε να στέκει στις άλλες χώρες σε σχέση με την Ελλάδα;
Δυστυχώς ναι. Στην Ελλάδα, το στερεότυπο που θέλει την γυναίκα-μητέρα να μην μπορεί να κάνει και πολλά πολλά λόγω απόκτησης οικογένειας. Στο εξωτερικό οι γυναίκες δεν χρειάζεται να επιλέξουν την οικογένεια σαν μοναδικό τους κατόρθωμα και αυτό γιατί με τον πατέρα είναι ομάδα, η οικογένεια είναι κοινός τους σκοπός οπότε και αποφασίζουν μαζί.
Στον τομέα της δουλειάς σας έχετε βιώσει οποιασδήποτε μορφής παρενόχληση (εργασιακή, λεκτική) επειδή απλά ήσασταν γυναίκα;
Ευτυχώς, δεν το έχω βιώσει έτσι τυπικά, αλλά έχω βιώσει «διάκριση» όσον αφορά στην ικανότητα χρονικής αφοσίωσής μου και δέσμευσης μου σε έναν σκοπό λόγω κοινωνικών στερεοτύπων, με αποτέλεσμα να μην επιλεγώ όπως ήθελα και εκεί που ήθελα…
