Μπαμπάς. Μικρή λέξη στα γράμματα, τεράστια στη σημασία. Ο άνθρωπος που σε κάνει να νιώθεις ασφαλής. Που μοιράζεσαι μαζί του τα πάντα. Εκείνος που σε πιάνει από το χέρι καθημερινά, για όλα, από τα πολύ απλά μέχρι να πολύ δύσκολα. Το πρότυπό σου. Ο ήρωάς σου.
Για αυτόν είναι που παλεύει ο πρώην βοηθός διαιτητή της Super League Σταύρος Σίπκας, ο πρόεδρος της μη κερδοσκοπικής εταιρείας «Ενεργοί Μπαμπάδες», ζητώντας κάτι που για πολλούς μοιάζει αυτονόητο αλλά στην πράξη δεν είναι: την εξίσου κοινή επιμέλεια με τις μαμάδες. Ίσο χρόνο μεταξύ των δύο γονιών μετά το διαζύγιο. Ένας χρόνος που πρώτα απ’ όλα αποτελεί αναφαίρετο δικαίωμα του ίδιου του παιδιού στην ανατροφή και στην ψυχοσύνθεσή του.
Οι Ενεργοί Μπαμπάδες μάχονται για αυτά που ήδη σε πολλές χώρες του εξωτερικού διαφυλάσσονται με νόμους, έχοντας ήδη καταφέρει να κάνει τη διαφορά σε κοινωνικό και νομικό επίπεδο. Ο Σταύρος Σίπκας, λοιπόν, μας μίλησε για όλα αυτά, για τον ιδιαίτερα σημαντικό σκοπό της εταιρείας αλλά και για έναν από τους πιο σημαντικούς ανθρώπους στη ζωή ενός παιδιού: τον μπαμπά.
Πώς αποφάσισες να δημιουργήσεις τους Ενεργούς Μπαμπάδες;
Η απότομη αποκοπή του γονιού (συνήθως του μπαμπά) μετά από μία διάσταση ή διαζύγιο από τα παιδιά του, τον αποδομεί ψυχικά και σωματικά. Αυτή η αγωνία που νιώθει ο γονιός για τη νέα πραγματικότητα που ζουν τα παιδιά του, αποκομμένα από τις μέχρι τότε συνήθειες τους, και τη συναισθηματική σχέση που έχουν με τον πυρήνα της οικογένειας, με οδήγησαν σε όλες αυτές τις ενέργειες που χρειάζονται για να δημιουργηθεί αυτή η ομάδα. Σημαντικό ρόλο έπαιξε και η επιδείνωση της κατάστασης κατά τη διάρκεια του πρώτου lockdown όπου οι συνθήκες της φυσικής παρουσίας για το γονιό που δεν έχει την επιμέλεια, επιδεινώθηκαν. Δεν μπορούσα να φανταστώ την ζωή μου χωρίς τα παιδιά. Δεν μπορούσα να μένω άπραγος και να μην αποτελώ μαζί με την μητέρα τους, ισότιμο πυλώνα της ανατροφής και της ανάπτυξης τους. Στη ζωή κάθε παιδιού, υπάρχει ένας ήρωας και μια ηρωίδα. Όταν με κοιτούσαν αυτά τα ματάκια εκείνο τον πρώτο καιρό, περίμεναν από τον μπαμπά τους μια κίνηση. Μια πράξη που κάνουν οι «ήρωες». Προσπάθησα να ενώσω τις χιλιάδες φωνές που διαπίστωσα ότι υπάρχουν εκεί έξω από ήρωες και ηρωίδες, από μπαμπάδες αλλά και μαμάδες που δεν είχαν την επιμέλεια των παιδιών τους. Από την προσπάθεια αυτή προέκυψε η ΑΜΚΕ Ενεργοί Μπαμπάδες για τα Δικαιώματα του παιδιού (www.energoimpampades.gr).
Το νομοσχέδιο για τη Συνεπιμέλεια πέρασε με 156 «ναι» και 20 «όχι». Πώς νιώθει ένας μπαμπάς το 2021 που όλοι μιλάνε για ισότητα σε κάθε τομέα να δίνει μάχη για αυτά που θα έπρεπε να είναι αυτονόητα, όπως το δικαίωμα ίσης γονικής μέριμνας και επικοινωνίας με το παιδί του;
Η κυβερνητική πλειοψηφία στις 20/05/21 με 156 ΝΑΙ, πέρασε το νομοσχέδιο ‘Μεταρρυθμίσεις αναφορικά με τις σχέσεις γονέων και τέκνων, άλλα ζητήματα οικογενειακού δικαίου και λοιπές επείγουσες διατάξεις’ και πλέον από 16/09/21 έχουμε σε πλήρη ισχύ τον Ν.4800/21. Τον ευρύτερα διαδεδομένο ως «Νόμο της Συνεπιμέλειας».
Το βέλτιστο συμφέρον ενός παιδιού εξυπηρετείται με την ενεργό παρουσία και των δύο γονέων κατά την ανατροφή του και την εκπλήρωση της ευθύνης τους έναντι αυτού, σύμφωνα με το πρώτο άρθρο του παραπάνω νόμου. Και αυτός ο ορισμός εξασφαλίζει την ισότητα που επεδίωκε ένας μπαμπάς ώστε να μεγαλώνει από κοινού και εξίσου ένα παιδί με την μητέρα του. Το «από κοινού και εξίσου» στην άσκηση της γονική μέριμνας σε όλες τις εκφάνσεις της, αποτελεί δικαίωμα των παιδιών και υποχρέωση των γονέων. Και δυστυχώς αυτό το δικαίωμα των παιδιών δεν το λάμβανε υπόψη της η κοινωνία, που λανθασμένα πίστευε ότι το παιδί χρειαζόταν μόνο την μητέρα του για να μεγαλώσει και αρκούσε μια ελάχιστη επικοινωνία με τον πατέρα του.
Ο όρος επικοινωνία πρέπει πλέον να διαγραφεί από την σκέψη μας όταν μιλάμε για τα παιδιά χωρισμένων γονιών. Ένα παιδί ανατρέφεται και μεγαλώνει με τους γονείς του, άσχετα με το αν αυτοί κατοικούν στο ίδιο σπίτι. Δεν είναι δυνατόν να θεωρούμε ότι θα μεγαλώσει ισορροπημένα ένα παιδί όταν, ο ένας γονιός αναλαμβάνει όλες τις ευθύνες του «μεγαλώματος» και ο άλλος «επικοινωνεί» 3-6 ώρες την εβδομάδα. Καμία ανθρώπινη σχέση δεν θεμελιώνεται με γερές βάσεις, όταν περιορίζεται σε ελάχιστες στιγμές. Πόσο μάλλον η σχέση γονέα και παιδιού!
Άρα από τις 16 Σεπτεμβρίου 2021 και μετά, ένας μπαμπάς, ένας γονιός γενικότερα, πρέπει να νιώθει και να ξέρει ότι, η ισότητα σε όλες τους τομείς που αφορούν την ανατροφή ενός παιδιού μετά τη διακοπή της συμβίωσης, το διαζύγιο, την ακύρωση του γάμου ή τη λύση του συμφώνου συμβίωσης, επετεύχθη.
Πιστεύεις ότι θεωρείται ακόμη ταμπού ένας άντρας να μεγαλώνει μόνος του το παιδί του; Μπορεί ο άντρας της νέας χιλιετίας να μεγαλώσει μόνος του ένα παιδί;
Ένα παιδί για να μεγαλώσει σωστά χρειάζεται αγάπη και σεβασμό. Η αγάπη και ο σεβασμός δεν ορίζονται από τη γονιδιακή μας ταυτότητα! Η κοινωνική προκατάληψη όμως, δημιούργησε λανθασμένα μοντέλα βασιζόμενη σε παρωχημένες αντιλήψεις.
Ναι! Ο άντρας κλαίει, μαγειρεύει, κάνει δουλειές στο σπίτι.
Ναι! Ο άντρας έχει αισθήματα και ανησυχίες, που παλαιότερα θεωρούσε η κοινωνία ότι έπρεπε να «βασανίζουν» μόνο τις γυναίκες.
ΝΑΙ! Ο μπαμπάς μπορεί να μεγαλώσει μόνος του ένα παιδί, αν χρειαστεί! Πάντα μπορούσε και πάντα θα μπορεί.
Όμως, οι «Ενεργοί Μπαμπάδες για τα δικαιώματα του παιδιού» υποστηρίζουμε με βάση όλες τις σύγχρονές μελέτες και έρευνες παγκοσμίως ότι η ομαλή και αρμονική ψυχοσωματική και συναισθηματική ανάπτυξη των παιδιών απαιτεί την παρουσία και των δύο γονέων. Άρα, δεν μιλάμε για έναν άντρα που μεγαλώνει μόνος του ένα παιδί, αλλά για ένα παιδί που μεγαλώνει και με τους 2 γονείς ισότιμα, ισόχρονα, από κοινού και εξίσου.
Γιατί, ενώ σε πολλές χώρες της Ευρώπης, σε 27 πολιτείες των ΗΠΑ, στη Νότιο Αφρική, στην Αυστραλία εφαρμόζεται εδώ και χρόνια, η συνεπιμέλεια άργησε τόσο να αναγνωριστεί ως ανάγκη στην Ελλάδα;
Η συνεπιμέλεια στην Ελλάδα άργησε εξαιτίας των παρωχημένων αντιλήψεων. Μετά τη διακοπή της συμβίωσης, το διαζύγιο, την ακύρωση του γάμου ή τη λύση του συμφώνου συμβίωσης, η ανάγκη ενός παιδιού να μεγαλώνει και με τους δύο γονείς του, δεν μπορούσε να αναγνωριστεί, λόγω της έμφυλης διάκρισης που υπήρχε στην κοινωνία μας. Ως έμφυλη διάκριση ορίζεται η σωματική, ψυχολογική ή λεκτική συμπεριφορά, μέσω της οποίας υποβαθμίζονται τα άτομα με βάση το φύλο τους, τον σεξουαλικό προσανατολισμό και την ταυτότητα του φύλου τους. Ο ισχυρισμός, λοιπόν, ότι ο μπαμπάς (άντρας) δεν μπορεί να μεγαλώσει ισότιμα με τη μητέρα (γυναίκα) ένα παιδί, παραβιάζει το Σύνταγμα, εθνικούς νόμους, ευρωπαϊκές και διεθνείς συμβάσεις.
Πώς θέλουμε οι ενήλικες να κατανοούν και να εφαρμόζουν την έννοια και την ουσία της ισότητας, όταν ως παιδιά μεγάλωσαν με ανισότητα;
Πώς αλλάζει ένας άντρας όταν γίνεται μπαμπάς;
Δεν θα έλεγα ότι αλλάζει ο άντρας όταν γίνεται μπαμπάς. Απλά τώρα είναι σε θέση η ανθρωπότητα να «δει» πλευρές του άντρα που δεν είχε την δυνατότητα παλαιότερα, λόγω των επικρατουσών συνθηκών! Στο σύνολο της ιστορίας και των διαφόρων πολιτισμών θεωρούνταν ο άντρας, προμηθευτής της οικογένειας και υπερασπιστής της, από κάθε απειλή. Οι συνθήκες διαβίωσης που επικρατούσαν γενικότερα μέχρι και τις αρχές του 20ου αιώνα και η σφοδρότητα των συγκρούσεων μεταξύ των ανδρών κατά την υπεράσπιση της οικογένειας, της πατρίδας τους κλπ, οδήγησε λανθασμένα στο συμπέρασμα ότι ο άντρας-μπαμπάς, δεν τρέφει μέσα του αισθήματα, αγάπης, συμπόνιας και θαλπωρής που συλλήβδην αποδίδονταν μόνο στην γυναίκα-μητέρα. Διανύουμε το 76 έτος μετά την λήξη του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου και αυτή η μακροημέρευση της παγκόσμιας ειρήνης σε γενικά πλαίσια, έδωσε στην κοινωνία τη δυνατότητα να αντιληφθεί και μια πτυχή των ανδρών που είχε ξεχάσει ότι υπάρχει.
Η πορεία προς την ισότητα των φύλων ανέδειξε τόσο την ικανότητα των γυναικών σε θέματα που μέχρι πρόσφατα θεωρούνταν «αντρική υπόθεση» αλλά και το αντίθετο. Ο άντρας ακριβώς επειδή πλέον δεν φεύγει στα πεδία των μαχών, έχει τον χρόνο να παρουσιάσει τις αλλαγές που του συμβαίνουν όταν γίνεται μπαμπάς. Την αγάπη, την στοργή, την θαλπωρή, την αστεία πλευρά του. Και ακόμα, την καλλιτεχνική, την μαγειρική αλλά και όλα αυτά που κάποτε ονομάζαμε «γυναικεία υπόθεση».
Στην καθημερινότητα μας βλέπουμε μπαμπάδες με καρότσια και μάρσιπο, να αλλάζουν πάνα, να ετοιμάζουν φαγητό, να διαβάζουν τα παιδιά τους και γενικά να κάνουν πράγματα φυσιολογικά, που λανθασμένα θεωρούσαμε ότι είναι «δουλειά της μάνας».
Δεν αλλάζει ο άντρας όταν γίνεται μπαμπάς. Η κοινωνία άλλαξε τον τρόπο που βλέπει τον μπαμπά.
Υπάρχει μία συμβουλή που σου έχει δώσει ο μπαμπάς σου και θες να τη δώσεις και στα δικά σου παιδιά;
Θυμάμαι τον μπαμπά μου να λέει και έχω στο μυαλό πάντα τις θεμελιώδεις αρχές της αρχαίας ελληνικής σοφίας η οποία βασίστηκε και αυτή σε ένα τρίπτυχο: «ΓΝΩΘΙ ΣΑΥΤΟΝ, ΜΗΔΕΝ ΑΓΑΝ, ΜΕΤΡΟΝ ΑΡΙΣΤΟΝ». Και μια ρήση του Μαχάτμα Γκάντι που διάβασα πρόσφατα: «Η αλήθεια ποτέ δεν βλάπτει έναν σκοπό που είναι δίκαιος».
