Φτάνοντας στο Πολύγωνο αναρωτήθηκα αν ο αριθμός των συνεργείων αυτοκινήτων που είναι εγκατεστημένα εδώ αποτελούν το 60% ή και παραπάνω των συνεργείων που λειτουργούν συνολικά σε όλη την Ελλάδα. Όποιος δεν είναι ιδιοκτήτης ή τουλάχιστον δεν εργάζεται σε ένα από αυτά, είναι σίγουρα ο δαχτυλοδειχτούμενος της περιοχής, σκέφτηκα, την ώρα που ο ήλιος δυσκόλευε την προσπάθειά μου να βρω στο κινητό μου την ακριβή τοποθεσία της Ακαδημίας Οπλομαχίας.
Σε κάθε μου νέο βήμα υπάρχει ένα ακόμα συνεργείο με την είσοδό του ανοιχτή και τις ρόδες των αυτοκινήτων που επιδιορθώνονται πλαγιασμένες στο τσιμεντένιο έδαφος. Υπάρχουν παντού αυτοκίνητα και ένας θόρυβος που σπάνια διακόπτεται. Η κίνηση στο δρόμο είναι συνεχής. Η ώρα ήταν 11:58 και είχα στη διάθεσή μου δύο λεπτά για να είμαι στη Βριλησσού. Το να αργείς σε προγραμματισμένες συνεντεύξεις συνήθως δημιουργεί -δικαιολογημένα- κακές εντυπώσεις.
Στάθηκα μπροστά από τη σχολή η οποία, προφανώς, βρίσκεται δίπλα σε ένα συνεργείο. Κοίταξα το ρολόι μου. Η ώρα ήταν 12:04 και η πόρτα ήταν ανοιχτή. Κατέβηκα τις σκάλες και βρέθηκα σε έναν μεγάλο, άνετο χώρο. Εκεί με περίμενε ο Ρένος Ταμπακάκης, εκπαιδευτής της Μεσαιωνικής Σπαθασκίας ή καλύτερα των Ιστορικών Ευρωπαϊκών Πολεμικών Τεχνών, όπως του αρέσει να τονίζει. «Δεν είναι όλη η περιοχή έτσι. Στην πίσω πλευρά τα πράγματα είναι διαφορετικά», μου εξηγεί όταν του μίλησα για τα πολλά συνεργεία αυτοκινήτων.
(Φωτογραφίες: Λευτέρης Παρτσάλης)
Εκείνη τη στιγμή έφτασε ο Λευτέρης, ο φωτογράφος μας, ο οποίος σε μία μάλλον εντυπωσιακή και άτυχη την ίδια στιγμή είσοδο, έσπασε ένα φωτιστικό στο τραπέζι που βρισκόταν δίπλα μας. «Δεν πειράζει, δεν έγινε τίποτα» προσπαθεί να τον καθησυχάσει με ένα χαμόγελο ο Ρένος. Όταν ο Λευτέρης πείστηκε πως δεν έφερε την καταστροφή του κόσμου, έβγαλε την κάμερά του και εμείς με τη σειρά μας καθίσαμε. Με διάφορα ξίφη, ασπίδες, πανοπλίες και ένα σπασμένο φωτιστικό να θυμίζει την παρουσία μας, ο Ρένος Ταμπακάκης σφήνωσε εμένα και τον Λευτέρη σε ένα χρονοντούλαπο. Είχε φτάσει η ώρα να μας γυρίσει στο παρελθόν, να μας μιλήσει για τις Ιστορικές Ευρωπαϊκές Πολεμικές Τέχνες αλλά και τον ίδιο.
Δεν υπάρχει Μεσαιωνική Σπαθασκία. Ο όρος είναι λάθος από όλες τις απόψεις γιατί δεν έχει να κάνει μόνο με σπαθιά και δεν αφορά μόνο τον Μεσαίωνα. Αφορά τον και τον Ύστερο Μεσαίωνα όπως και την Αναγέννηση. Σήμερα, το λέμε επισήμως Ιστορικές Ευρωπαϊκές Πολεμικές Τέχνες οι οποίες μπορούν να επεκταθούν σε όλο το ιστορικό μήκος της Ευρώπης. Στο τι κάναμε με αγχέμαχα όπλα, δηλαδή ξίφη, δόρατα, ασπίδες. Σήμερα διεξάγεται ως πολεμική τέχνη και ως άθλημα βασισμένο σε πηγές της εποχής, όπως ήταν τα εγχειρίδια.
Αυτά τα εγχειρίδια είναι ο τρόπος διδασκαλίας που είχε ο κάθε άνθρωπος και ήθελε να τα μοιραστεί. Για το πώς πρέπει να στήνεται μια σχολή, πώς πρέπει να διεξάγεται μια τέχνη, με συγκεκριμένες τεχνικές, συγκεκριμένες προπονητικές οδηγίες. Αυτό ήταν ένα εγχειρίδιο. Πώς ξεκινάμε, πώς κάνουμε τα βήματα, πώς κάνουμε κοψίματα με ένα σπαθί, πώς αντιμετωπίζουμε έναν αντίπαλο. Τι θα κάναμε σε ένα πεδίο μάχης, τι θα κάναμε σε μια μονομαχία, τι θα κάναμε σε μια οδομαχία. Αυτά προσπαθούσε να χωρέσει σε ένα εγχειρίδιο ένας Μαέστρος της εποχής.
Έχουμε ένα πολύ μεγάλο όγκο βιβλίων και εγχειριδίων που έχουν μεταφραστεί. Κάποια ολόκληρα, κάποια μερικώς και κάποια συνεχίζονται να μεταφράζονται. Είναι κάτι που γίνεται συνεχόμενα, δεν σταματάει. Οι σχολές επιλέγουν πού θα εστιάσουν γιατί είναι πάρα πολλά τα όπλα, είναι πάρα πολλοί οι Μαέστροι. Ο καθένας είχε τις απόψεις του. Παίρνεις το κατανοητό κείμενο το οποίο σου δίνει την ύλη που χρειάζεσαι για να το διδάξεις σε κόσμο και προχωράς.
Συνήθως, τα πιο παλιά βιβλία, επειδή ήταν έτσι οι κοινωνικές δομές, τα έγραφαν αριστοκράτες, οι οποίοι ανήκαν στις ιπποτικές τάξεις και τα έγραφαν για τους ιππότες. Ιππότης είναι αυτός που έχει μια πανοπλία, λόγχη, ασπίδα, ένα σπαθί για δύο χέρια, σπαθί στη ζώνη του για ένα χέρι και έναν κεφαλοθραύστη για να ανοίγει μια άλλη πανοπλία αν χρειαστεί. Υπάρχει μια τεράστια γκάμα όπλων.Μέσα στα εγχειρίδια που έχουμε δεν βλέπουμε μόνο σπαθιά. Βλέπουμε τσεκούρι, τον πολεμικό πέλεκυ. Όταν λέμε πολεμική σπαθασκία περιοριζόμαστε. Μπορεί κάποιος να ασχοληθεί για παράδειγμα με δόρυ. Είναι τεράστια η λίστα.
Πώς ξεκίνησε αυτό για εσένα, Ρένο Ταμπακάκη;
Ξεκίνησα το 2003. Είμαι 42 σήμερα, do the math που λέμε. Ίσως να άργησα. Σε όλους μας από παιδιά, μας άρεσαν οι ιππότες και τα σπαθιά από τις ταινίες που βλέπαμε. Κάποια στιγμή όταν ενηλικιώνεσαι, λες: δεν υπήρχε κάτι τότε; Πώς έχουμε τις ανατολικές παραδοσιακές τέχνες; Υπάρχει για παράδειγμα μια κατάνα. Δεν υπήρχε κάτι και στην Ευρώπη; Και αρχίζεις και το ψάχνεις στο ίντερνετ. Και βρίσκεις κάποιες σχολές στην Ευρώπη, κάνεις μια επαφή στην Αμερική και λες, αλήθεια, υπάρχουν τέτοια πράγματα, υπάρχουν εγχειρίδια; Έτσι ξεκινήσαμε και εμείς. Είπαμε να κάνουμε και εδώ ένα σεμινάριο, να πάμε και εμείς στην Αμερική. Ξεκινήσαμε για να στο πω λαϊκά ένα παρεάκι, πέντε φίλοι στην ουσία.
Έχω τον τίτλο του Provost σε συνεργασία με αμερικανική σχολή. Οι τίτλοι πάνε ανάλογα με τις σχολές. Στην Αμερική έχουν μια ιεραρχία και χρησιμοποιούν αυτούς τους τίτλους. Αυτό αφορά ξεχωριστά την κάθε σχολή. Και τον Μεσαίωνα και την ύστερη Αναγέννηση υπήρχαν κυρίως δύο τίτλοι. Ή ήσουν ο μαθητευόμενος, αυτός που μελετάει την τέχνη ή ήσουν ο Master, αυτός που διδάσκει. Δεν υπήρχε κάτι άλλο. Κάποιοι άλλοι, όπως και σήμερα το σπάνε στα τρία: Υπάρχει λοιπόν και ο Provost, αυτός που είναι ο υπεύθυνος της σχολής όταν απουσιάζει ο Μαέστρος. Δεν είναι λοιπόν ο ανώτερος τίτλος και αυτό γιατί αποφεύγουμε να χρησιμοποιήσουμε τον όρο του Μαέστρου. Είναι περισσότερο ηθικό το ζήτημα. Αυτοί οι άνθρωποι γίνονταν Μαέστροι γιατί πολεμούσαν, πώς θα πω εγώ τον εαυτό μου Μαέστρο που δεν πολέμησα τον Μεσαίωνα;
Για το ποιες είναι οι διαφορές με την ξιφασκία:
Η ξιφασκία είναι ένα σύγχρονο άθλημα. Είναι ένα καθαρό άθλημα. Αυτό που κάνουμε εμείς είναι μια πολεμική τέχνη και έχει αγωνίσματα τα οποία τη βάζουν στην κατηγορία του αθλητισμού. Όταν έχεις αγώνες, είσαι άθλημα. Στην ξιφασκία αν ακουμπήσεις την αιχμή του ξίφους σου και ακουστεί ο ήχος, κέρδισες πόντο. Αυτό που διδάσκουμε εμείς δεν έχει να κάνει με το ποιος θα ακουμπήσει πρώτος. Εμείς διδάσκουμε πώς κάνουμε έναν αφοπλισμό, πώς να προκαλέσεις μια εξάρθρωση, πώς μπορείς να ρίξεις μια γροθιά και μια κλοτσιά. Έτσι είναι ο πόλεμος. Έχουμε το σπαθί, πηγαίνουμε κοντά στον άλλο, τον ρίχνουμε κάτω. Υποτίθεται πως βρίσκεσαι σε μάχη. Αν πας κοντά στον άλλον στη ξιφασκία και τον χτυπήσεις, είναι φάουλ, για εμάς είναι το δεδομένο. Φυσικά όλα αυτά τα κάνουμε με τον απαραίτητο εξοπλισμό, δεν υπάρχουν ατυχήματα.
Πώς προκύπτει ο νικητής;
Βάζουμε μέσα τον ρεαλισμό. Αν για παράδειγμα χτυπήσουμε και οι δύο στο κεφάλι, ανάλογα βέβαια με το τουρνουά, έχουμε χάσει από 3 πόντους ή δεν παίρνουμε κανένα πόντο. Για να πάρω πόντο απέναντί σου, θα πρέπει να καταφέρω ένα χτύπημα και την ώρα που χτυπάς εσύ εμένα, να γυρίσω σε θέση άμυνας. Να κάνω δηλαδή ένα clean strike. Να χτυπήσω χωρίς να με χτυπήσει ο άλλος. Επίσης παίζει ρόλο και η ποιότητα του χτυπήματος. Με ένα απλό χτύπημα δεν θα σου προκαλέσω ακρωτηριασμό με το ξίφος μου. Πρέπει λοιπόν η κίνηση να έχει ροπή, να έχει διαγράψει μία γωνία, ένα ημικύκλιο που υπό ρεαλιστικές συνθήκες θα είχε κάνει ζημιά στον αντίπαλο. Κρίνεται η ποιότητα. Υπάρχει επίσης και το χτύπημα που γίνεται μετά. Πολλές φορές στις μάχες κάποιος τραυματιζότανε όμως συνέχιζε μέχρι να πεθάνει μέχρι να σε πάρει μαζί του.
Για το βιβλίο του, την Ελλάδα αλλά και την Ολυμπιακή Επιτροπή:
Το βιβλίο «Η ιπποτική τέχνη του ξίφους: H οπλομαχητική στον Μεσαίωνα και την Αναγέννηση», το οποίο συνέγραψα με τον Γεώργιο Ζαχαρόπουλο, έχει να κάνει με τα συμπεράσματά μας μέχρι το 2011. Προσπαθούσαμε να διαδώσουμε τη γνώση. Θέλαμε να μάθει ο κόσμος πως υπάρχει αυτό, πως μπορεί να εξασκηθεί μέσα σε σχολή. Σαν Έλληνες μείναμε πίσω. Οι Ευρωπαίοι και οι Αμερικανοί είχαν ξεκινήσει από το 1992. Προσπαθούμε να εξηγήσουμε τι είναι τα εγχειρίδια, ποιοι τα έγραψαν, πώς ήταν οι λαοί τότε, πώς μάθαινε ο ένας από τον άλλον. Υπάρχουν και αρκετές τεχνικές μέσα για το σπαθί. Είναι ένα αποτέλεσμα έρευνας, γνώσεων και πρακτικής.
Άρχισα να διδάσκω από το 2006. Στην Ελλάδα έχουμε μια αργή ανάπτυξη. Σήμερα υπάρχει ένα δυναμικό το οποίο είναι πάνω από 40 άτομα τα οποία λαμβάνουν μέρος σε αγώνες σε Ελλάδα και εξωτερικό. Υπάρχουν διάφορες σχολές στην Ελλάδα. Τα άτομα είναι περισσότερα, απλά τα 40 είναι στο επίπεδο που απαιτείται για να πάρουν μέρος σε αγώνες. Υπάρχει λοιπόν μια αργή ανάπτυξη στην Ελλάδα, την ίδια στιγμή που οι Ιταλοί έχουν γύρω στα 200 άτομα δυναμικό. Συγκριτικά με τις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες ξεκινήσαμε πιο αργά.
Ο Γιώργος Τσαουσίδης δεν έχει ανάγκη κανένα happy end
Αυτή η πολεμική τέχνη δεν γνωρίζει ηλικία. Φυσικά, όμως, δεν διδάσκουμε σε ανήλικους. Για να είναι κάποιος καλό σε αυτό χρειάζεται προπόνηση. Χρειάζεται πρακτική εξάσκηση. Να γυμνάζεσαι, να αθλείσαι.
Ολυμπιακό άθλημα δεν μπορεί να γίνει. Άλλο το να πάρει αναγνώριση από την Ολυμπιακή Επιτροπή. Δεν υπάρχουν τέτοιες βλέψεις. Όσον αφορά την αναγνώριση, αυτή είναι στα υπόψιν της εφόσον την προηγούμενη χρονιά είχαμε την παρουσία των Ιστορικών Ευρωπαϊκών Πολεμικών Τεχνών στα European Games στο Minsk. Ήμασταν μέρος του πολιτιστικού τμήματος και υπήρχε η παρουσία της Ολυμπιακής Επιτροπής. Εμείς θα το κυνηγήσουμε.
Τίθεται και ένα θέμα κουλτούρας. Ο Έλληνας όταν ακούει Μεσαίωνα θεωρεί πως αυτό έχει να κάνει με Φράγκους και έχει ξεχάσει πως έχει περάσει και ο ίδιος Μεσαίωνα, έχει περάσει Αναγέννηση. Και εμείς είχαμε πανοπλίες και ξίφη. Πρέπει να υπενθυμίσουμε στον κόσμο πως είναι στην κουλτούρα μας, ακόμα και οι ιπποτικές τέχνες. Μη ξεχνάμε το εξής: Πρώτη φορά που ακούστηκε η λέξη ιππότης και ιπποσύνη ήταν στην Ιλιάδα του Ομήρου. Αν μπορεί αν μου μιλάει ένας Φράγκος για ιππότες το 1400 μ. Χ. τι να πω και εγώ σαν Έλληνας;
Ο Λευτέρης είχε μαζέψει τα πράγματά του και εγώ είχα κλείσει το μαγνητόφωνό μου. Ο Ρένος μας μιλάει για τη γυναίκα του, η οποία, όπως μας είπε, είναι άριστη στις Ιστορικές Ευρωπαϊκές Πολεμικές Τέχνες και έχει πάρει μετάλλιο σε διεθνείς αγώνες. Την ίδια στιγμή σκέφτομαι πως όσοι θέλουν να εξελίξουν το χόμπι τους, όποιο και να είναι αυτό, πρέπει να ακολουθήσουν το παράδειγμά του. Δεν βγάζει χρήματα από αυτό, το κάνει γιατί το αγαπάει. Ο Ρένος Ταμπακάκης έχει βαλθεί να διευρύνει και να διαδώσει τις γνώσεις του και τίποτα παραπάνω.
Αθλητικός Σύλλογος Ακαδημία Οπλομαχίας, Βριλησσού 30, Πολύγωνο, Αθήνα. Περισσότερες πληροφορίες εδώ.
