Ο αδερφός του θείου μου του Τζιμ από την Αγγλία, δεν ήταν ποτέ ο άνθρωπος που θα ονόμαζες βιβλιοφάγο. Αν και είχε τεράστια αγάπη για το θέατρο, δεν έχω καμία ανάμνηση από εκείνον με κάποιο βιβλίο στο χέρι καθισμένο σε μία πολυθρόνα. Τον κούραζαν. Είχε όμως το καλό ότι αγόραζε βιβλία για να κάνει δώρα.
Θεωρώ τον εαυτό μου ιδιαίτερα τυχερό που πάντα μου έκανε δώρα βιβλία, όταν διαπίστωσε το πόσο μου αρέσουν. Και δεν μπορώ να ξεχάσω πως από έναν τέτοιον άνθρωπο, έτυχε και διάβασα για πρώτη φορά μία από τις πιο ανατριχιαστικές ιστορίες που τυπώθηκαν ποτέ.
Το «Δρ. Τζέκιλ και Κύριος Χάιντ».
To «απόκρυφο του Στήβενσον»
Την ίδια χρονιά, κοντά στα 12 μου χρόνια, είχα μόλις τελειώσει άλλο ένα μεγάλο βιβλίο του Στήβενσον. Το Νησί των Θησαυρών. Δεν είχα ξανακούσει ποτέ για το Strange Case of Dr. Jekyll and Mr. Hyde, όπως ήταν ο πρωτότυπος τίτλος. Θυμάμαι όμως την γκριμάτσα του πατέρα μου που δεν ήταν και πολύ σίγουρος πως έπρεπε σε αυτή την ηλικία να διαβάσω «για έναν τύπο με διχασμένη προσωπικότητα». Γιατί αυτή ακριβώς ήταν η ατάκα του. Όμως το στόρι ήταν πολλά περισσότερα. Ήταν από τις πιο ατμοσφαιρικές ιστορίες τρόμου που έχουν γραφτεί.
Η ιστορία γράφτηκε το 1886 και εξελίσσεται σε κάποια σκοτεινή πόλη του Ηνωμένου Βασιλείου – ο Στήβενσον αφήνει αιχμές για το Εδιμβούργο. Από αυτή την ιστορία, έμαθα πως είναι τελείως διαφορετικό να διαβάζεις ένα βιβλίο όπου το τριγύρω σκηνικό θα μπορούσε να είναι κάλλιστα το δικό σου. Ένα αστυνομικό σκανδιναβικό μυθιστόρημα, έχει άλλη επίδραση πάνω σου αν μένεις σε κάποια κωμόπολη έξω από το Όσλο. Το Λίβερπουλ που έμενα εγώ δεν έμοιαζε ούτε στο απειροελάχιστο με το Εδιμβούργο, αλλά κουβαλούσε πάνω του αυτή την ενιαία σκοτεινιά που βρίσκει κανείς στην Αγγλία. Τα σκοτεινά σοκάκια. Τους περίεργους ήχους μέσα στη νύχτα. Κάτι σύννεφα με περίεργα σχήματα που ξεπροβάλλουν από το πουθενά. Και κυρίως ομίχλη. Όπου και αν είσαι ό,τι και αν κάνεις. Τόσο ξαφνική και αναπάντεχη που θα μπορούσε να αναδυθεί από μέσα της ο ίδιος ο διάβολος. Μετά από μερικές γραμμές ανάγνωσης, ευελπιστούσες να συναντήσεις γυρνώντας από το σχολείο τον δρ. Τζέκυλ. Και όχι τον κ. Χάιντ.
Ο σαγηνευτικός τρόμος του Χάιντ
Οι περισσότεροι μπορεί να σκεφτούν: «Μα είναι πιο τρομαχτική από τα τέρατα του Λάβκραφτ;». Σίγουρα δεν είναι. Εκεί όμως κρύβεται και η επιτυχία της. Το Δρ. Τζέκυλ και κύριος Χάιντ ανήκει σε εκείνη την γενιά βιβλίων που η ατμόσφαιρα έδινε δύναμη στο στόρι. Ο κύριος Χάιντ δεν ήταν ο Thanos ή ο Cthulu, αλλά παρακαλούσες να μην τον έβλεπες ποτέ στον ύπνο σου να σκίζει το δέρμα του δρ. Τζέκυλ για να βγει από μέσα. Ήταν η νίκη ενός θνητού χαρακτήρα που κατάφερε να σταθεί επάξια απέναντι σε εξωκοσμικούς ήρωες βγαλμένους από την φαντασία. Ο Νιλ Γκέιμαν, ο άνθρωπος που έπλασε ολόκληρες ιστορίες με τα American Gods και Anansi Boys είχε δηλώσει ότι «Ο Χάιντ με τρόμαζε γιατί θα μπορούσε να είναι ο γείτονας μου. Ο άνθρωπος που χαιρετάω κάθε πρωί όταν πηγαίνω τα παιδιά μου σχολείο. Ο δάσκαλος μουσικής που έχουν οι κόρες μου».
Κάποια στιγμή πληροφορήθηκα πως θα επισκεπτόμασταν οικογενειακά τον παππού μου στο Ινβερνές της Σκωτίας. Με θυμάμαι να έχω σταματήσει το διάβασμα γιατί ήθελα να συνεχίσω την ιστορία στο ξεκάθαρα πιο σκοτεινό Ινβερνές. Και ναι, ο κύριος Χάιντ ήταν πολύ πιο τρομαχτικός από την Nessie που την ήθελαν να κατοικεί στη Λίμνη του Λόχνες. Ο Χάιντ ήταν στα θροΐσματα των φύλλων ενώ πλησίαζε η καταιγίδα. Όταν κοπανούσαν οι πόρτες από τον αέρα άκουγες ένα μακρόσυρτο γέλιο γιατί μόλις είχε κάνει την αλλαγή του.
Δεν υπήρχε ελπίδα ή μέρος για να ξεφύγεις ακόμη και αν έκλεινες το βιβλίο. Ένας τύπος σαν τον Στήβενσον με στόρις για πειρατές, κατάφερνε να σε κάνει διαρκώς να αισθάνεσαι πως είσαι το επόμενο θύμα. Πως απλά δεν είχε έρθει ακόμη η σειρά σου. Ακόμη και στο σημείο που ο γιατρός αποφασίζει να αυτοκτονήσει, δεν είσαι σίγουρος αν ο Χάιντ απεβίωσε ή όχι. Σε παιδεύει σαν φαγούρα στην πλάτη που το χέρι σου δεν φτάνει για να ξυστείς.
Όταν η ιστορία σε στοιχειώνει ακόμα
Σαν σήμερα προβλήθηκε ως ταινία στους κινηματογράφους. Μέχρι και σήμερα έχω δει μόνο στα 20 μου την ταινία με τον Spencer Tracy – που δεν ήταν καθόλου κακή για την εποχή της. Αλλά τίποτε δεν μπορεί να συγκριθεί με την πρώτη μου επαφή. Εκεί που το βιβλίο κερδίζει και θα κερδίζει για πάντα. Στην δημιουργία του δικού σου σκηνικού μέσα από λέξεις και αφηγήσεις που ζωγράφιζαν τις εικόνες τριγύρω σου. Τόσο πιστές, που σε έκαναν να απορείς αν το σύμπαν όπου ζούσες ήταν δημιούργημα του κύριου Χάιντ.
Δεν θα ξεχάσω ποτέ εκείνη την αμφιβολία στο κλείσιμο της τελευταίας σελίδας. Εκεί που η ιστορία τελειώνει αλλά δεν είσαι σίγουρος. Που ακόμα κοιτάς στις σκοτεινές γωνίες για να βεβαιωθείς ότι η ιστορία έχει φτάσει πραγματικά στο τέλος της.
