Μεταξύ των δύο θεωριών ο γράφων ενστερνίζεται τη δεύτερη, αυτή που θέλει την ιστορία του Mario Puzo να αφηγείται τις σχέσεις μεταξύ των μελών μιας οικογένειας που θα μπορούσε να είναι οποιαδήποτε επιχειρηματική οικογένεια της Αμερικής. Η καταγωγή της οικογένειας Corleone με τους ισχυρούς δεσμούς που χαρακτηρίζουν τις οικογένειες με ρίζες στη Σικελία, δρα σαν μεγεθυντικός φακός για τον θεατή κι έτσι οι αόρατοι δεσμοί αίματος γίνονται ορατά νήματα που συνδέουν τη συνήθως τραγική μοίρα των πρωταγωνιστών.
Σε αυτό το αδρό πλέγμα νημάτων μεταξύ των μελών της οικογένειας Corleone υπάρχει μια και μοναδική παραφωνία, ο consigliere Tom Hagen. Χωρίς όνομα που να ιταλοφέρνει, μη μεσογειακά χαρακτηριστικά και ξανθά μαλλιά (εντάξει, όσα του είχαν απομείνει στο Β’ μέρος), ο ρόλος του Robert Duvall δεν είναι ο κλασικός μαφιόζικος ρόλος. Είναι όμως μια κλασική ιστορία ενός παιδιού που γεννήθηκε στα δύσκολα χρόνια λίγο από την Ποτοαπαγόρευση.
Σκιαγραφώντας τον Consigliere αξίζει να πιάσουμε το νήμα από την αρχή. Η Ποτοαπαγόρευση δεν ήρθε ουρανοκατέβατη στην Αμερική επειδή ξαφνικά κάποιοι πουριτανοί πήραν την εξουσία και εφάρμοσαν μια σκληρή πολιτική αστυνόμευσης των καθημερινών απολαύσεων του ανθρώπου. Η δαιμονοποίηση του αλκοόλ έχει τις ρίζες της σε ορισμένες προτεσταντικές διδαχές που εισήχθησαν στην Αμερική τον 19ο αιώνα, αλλά ο αλκοολισμός ήταν το έδαφος στο οποίο άνθισε. Μια τεράστια πληγή η οποία διέλυσε πολλές οικογένειες και έστειλε πολλά παιδιά σε ορφανοτροφεία.
Ένα από αυτά ήταν και ο Tom Hagen, έχοντας χάσει και τους δύο γονείς του έμεινε άστεγος σε ηλικία 11 ετών σαν μια τελευταία υπενθύμιση μιας Νέας Υόρκης που άλλαζε και ετοιμαζόταν να γίνει η νέα μητρόπολη του κόσμου. O πατέρας του ήταν ένα μέθυσος γερμανικής καταγωγής που πέθανε δηλητηριασμένος από αλκοόλ και η μητέρα του αφού έχασε το φως της από μόλυνση στα μάτια, πέθανε κι αυτή στη συνέχεια. Η οικογένεια Corleone τον υιοθέτησε ανεπίσημα μετά από προτροπή του Sonny, μια πρόσκληση που χαλύβδωσε έναν πανίσχυρο δεσμό μεταξύ των δύο νέων αδερφιών μέχρι τέλους.
Μερικές φορές βρίσκεις την οικογένεια αντί να σε βρει
Το μεγαλύτερο δώρο που θα μπορούσε να λάβει ένα άστεγο ορφανό είναι ένα ζεστό κρεβάτι και μια οικογένεια και ο Vito, η Carmela, ο Sonny, ο Michael, ο Fredo και η Connie του τα έδωσαν αμφότερα και απλόχερα. Ο Vito δεν τον ξεχώρισε από τα άλλα παιδιά του και το ότι δεν τον υιοθέτησε ποτέ επίσημα ήταν ένας ακόμα τρόπος να δείξει πόσο σημαντικό ήταν γι’αυτόν η έννοια της οικογένειας επιτρέποντας στον Tom να κρατήσει το όνομά του και την επαφή με τις ρίζες του.
Σε ένα περιβάλλον όπου οι οικογενειακοί δεσμοί παρεμβάλλονται με την επαγγελματική πορεία, ο Tom Hagen ήξερε ότι όλες οι σχέσεις είναι ουσιαστικά δούναι και λαβείν. Προσπάθησε πολύ περισσότερο από τα αδέρφια του, σπούδασε νομική, το αμερικάνικο διαβατήριο για την κοινωνική κινητικότητα και διέθεσε εαυτόν στην «οικογένεια» ως ενεργό μέλος. Ο Vito δεν θα μπορούσε να αρνηθεί την προσφορά του και τον έχρισε Consigliere, άτυπο Νο2 στην ιεραρχία αυτού του συμπλέγματος που δεν ξέρουμε πότε τελειώνει η παράνομη επιχειρηματική δραστηριότητα και πού ξεκινάει η οικογένεια.
Αυτό που κάνει τόσο ιδιαίτερη τη σχέση του Tom Hagen με την οικογένεια Corleone είναι ότι ενώ αυτή ποτέ δεν τον αμφισβητεί και δεν τον κάνει ποτέ να νιώσει περιθωριοποιημένος, αυτός συνεχίζει όλο και πιο πολύ. Το μη ιταλικό παρουσιαστικό του είναι σαν παραλλαγή που του επιτρέπει να εκπροσωπεί την οικογένεια σε συναντήσεις εκτός των χωρικών της υδάτων. Αυτό σημαίνει τόσο εκτός της περιοχής ευθύνης της οικογένειας, αλλά και σε περιβάλλοντα που δεν θα μπορούσε να περάσει απαρατήρητος ένας μαφιόζος με μαύρα μαλλιά γεμάτα μπριγιαντίνη.
Μπορεί το όπλο του να είναι ένας χαρτοφύλακας, και αυτό δεν τον κάνει μόνο πιο φονικό κι από 100 αρματωμένους άνδρες, όπως έλεγε και ο Vito, αλλά και πιο σεβαστό. Όταν αναλαμβάνεις άοπλος τις πιο επικίνδυνες αποστολές, τότε το αστείο με τον ξανθό Ιρλανδό εισβολέα κόβεται μαχαίρι και μάλιστα χωρίς φόβο, αλλά μόνο με σεβασμό.
Η εμπιστοσύνη είναι ένα δέντρο που ποτίζεται συνέχεια
Η προσπάθειά του να φανεί αντάξιος της ευγνωμοσύνης της οικογένειας Corleone φαίνεται ανάγλυφα σε πολλές και διαφορετικές σκηνές. Από τον θάνατο του Sonny που αναλαμβάνει μια ευθύνη που δεν του αναλογεί, μέχρι τη στιγμή που ο Michael προσπαθεί να τον προστατέψει ενώ ο ίδιος νομίζει ότι παραμερίζεται. Ίσως η πρώτη φορά που ο Tom Hagen νιώθει πραγματικά μέλος της οικογένειας Corleone είναι όταν ο Michael νιώθει ότι απειλείται η νέα οικογένεια που έχει φτιάξει. Τότε ο Michael θα του πει πως δεν εμπιστεύεται κανέναν άλλον όσο αυτόν και η απόδειξη των λεγομένων του είναι ότι του δίνει την ευθύνη της προστασίας της οικογένειάς του.
Αυτή είναι και μια σκηνή αποκάλυψης για τον Tom Hagen. Από τη μία καταλαβαίνει επιτέλους ότι τόσα χρόνια ήταν ισότιμος με τα αδέρφια του. Από την άλλη κλείνει ένας κύκλος, αυτός που άνοιξε με τον Sonny να τον βάζει στην οικογένεια Corleone και τον Michael να αντιστρέφει εκείνη στη σκηνή ανοίγοντας την πόρτα για να μπει μια οικογένεια Corleone στο ασφαλές περιβάλλον του Tom Hagen.
Σε ό,τι αφορά τις «οικογενειακές δουλειές», ο Hagen δεν αναλαμβάνει μόνο δουλειές που έχουν ανάγκη από τη νομική του κατάρτιση, αλλά είναι και αγαπημένος «άγγελος του θανάτου». Σε κάθε μεγάλη προδοσία, ο Consigliere έχει την τελευταία λέξη και σίγουρα η σκηνή που ένας γερμανοϊρλανδός δίνει μάθημα ρωμαϊκής ιστορίας στον Frank Pentangeli είναι μια συγκλονιστική αυτοτελής και πυκνότατη ταινία μικρού μήκους με αρχή, μέση και τέλος.
Ο Tom Hagen ήταν πραγματικά αναντικατάστατος
Σε όλους αρέσει να φτιάχνουν υποθετικά σενάρια στις αγαπημένες τους ταινίες, είναι ένας τρόπος να τις κάνουμε πιο δικές μας. Τι θα είχε συμβεί αν ο Vito πέθαινε στο νοσοκομείο και όχι αργότερα; Τι θα είχε συμβεί αν ο Michael και όχι η Apollonia Vitelli βρισκόταν πίσω από το τιμόνι της παγιδευμένης Alfa Romeo; Σε κάθε ένα από αυτά τα υποθετικά σενάρια θα υπήρχε πάντα μια εναλλακτική.
Ωστόσο αν από κάποια σκηνή αφαιρέσουμε τον ξανθό βορειοευρωπαίο, τότε αυτόματα το The Godfather γίνεται από ιστορία μιας οικογένειας, μια ακόμα γκανγκστερική ταινία. Ο συνεκτικός ιστός της οικογένειας ήταν πάντα ο Tom Hagen και αυτό το ήξερε πολύ καλύτερα από όλους από την πρώτη στιγμή ο Vito Corleone, πολύ πριν τον κάνει Consigliere, από όταν ήταν ένα άστεγο και ορφανό παιδί.
