Κάθε δύο χρόνια, οι δικές μου ποδοσφαιρικές αλκυονίδες συμπίπτουν με την περίοδο διεξαγωγής του Κόπα Άφρικα. Ναι, πλέον το λένε Κύπελλο Εθνών Αφρικής, αλλά προσωπικά ποτέ δεν συμπάθησα αυτούς τους νεωτερισμούς.
Εξάλλου, ακούς Κόπα Άφρικα και συνειρμικά φαντάζεσαι ηλιοβασιλέματα να σβήνουν πίσω από γιγαντιαίους αμμόλοφους, αχανείς σαβάνες με κοπάδια από γαζέλες να κόβουν βόλτες, τεράστια βουλεβάρτα με ψηλές χουρμαδιές αριστερά και δεξία του δρόμου.
Ναι, είναι μια ποδοσφαιρική διοργάνωση και όχι μια συρραφή κλισέ και αφρικανικού φολκλόρ σαν αυτό που μπορείς να βρεις με την οκά από την πραμάτεια ενός πλανόδιου πωλητή στο Θησείο μέχρι το τελευταίο μπιτσόμπαρο της επαρχίας που έχει καρέκλες από μπαμπου και ξύλινα αγαλματάκια δίπλα στα ποτά της μπάρας.
Ειδικά σε αυτή τη διοργάνωση πάντως έχουμε -μάντεψε- διαδηλώσεις και διαμαρτυρίες από πολλούς Γκαμπονέζους, τόσο για το κόστος των αγώνων και τα σκάνδαλα διαφθοράς (βλ. παρακάτω) που συνόδεψαν την ανάληψή τους όσο και για γενικότερη στάση της κυβέρνησης, η νομιμοποήση της οποίας αμφισβητείται ανοιχτά από την αντιπολίτευση.
Αρκετά με τη θεωρία, ας μιλήσουμε λίγο για μπάλα.
1. Και νεκρούς ανασταίνει
Είναι Γενάρης, η περίοδος της απόλυτης ποδοσφαιρικής νέκρας. Κάθε χρόνο τέτοια εποχή στην Ευρώπη συμβαίνει το εξής: Σε πολλές χώρες είτε δεν έχει αρχίσει η νέα ποδοσφαρική σεζον (Ρωσία, Σουηδία κτλ) είτε έχει διακοπεί το εθνικό πρωτάθλημα (Γερμανία). Τα νοκ άουτ σε Τσάμπιονς Λιγκ και Γιουρόπα απλώς πλησιάζουν. Στην Ελλάδα έχουμε μάθει εδώ και ένα μήνα περίπου ποιος θα είναι ο πρωταθλητής και το ενδιαφέρον μας εστιάζεται πώς θα καταφέρει ο Κομπότης να σώσει την ομάδα του.
Το Κόπα Άφρικα είναι δόση του εξαρτημένου, αυτό που θα κάνει το στερητικό σου σύνδρομο λίγο πιο υποφερτό. Περιμένοντας το επόμενο χατ-τρικ του Ρονάλντο στο Ch.L., μπορείς να βολευτείς με Ομπαμεγιάνκ.
2. Κάθε διοργάνωση έχει κάτι να προσέξεις
Ας πούμε, φέτος έχουμε την επιστροφή της Αιγύπττου που έλεγχει τη φάση και κατεβαίνει με τον Σαλάχ της Ρόμα. Η Αλγερία έχει Μαχρέζ και Σιλμανί, η Γκαμπόν τον Ομπαμεγιάνκ, το Μαρόκο τον Μπενατιά της «Γιούβε» (δανεικός από Μπάγερν), αλλά τον Μπελχανά που κάποτε θα έκανε μεγάλη καριέρα, αλλά κάπου χάθηκε στην πορεία. Αν σου έχει λέιψει ο Αντεμπαγιόρ, μπορείς να τον απολαύσεις με τη φανέλα του Τόνγκο, ενώ η παλιά φρουρά της Ακτής Ελεφανοστού έχει αποσυρθεί και το αστέρι το Ζαχά (Κρίσταλ Πάλας) είναι έτοιμο να λάμψει. Πλάι σε αυτούς σημείωσε και την ψυχή της Γουϊνεα-Μπισάο, πρωτάρα στη διοργάνωση, τον Ζεζίνιο του Λεβαδειακού.
3. Ένα άλλο ποδόσφαιρο
Οι περισσότερες ομάδες παρατάσσονται με τακτική αφέλεια. Οι πιο αδύναμες προσπαθούν να κρατήσουν το μηδέν, οι πιο δυνατές να επιβάλουν το παιχνίδι τους, αλλά και οι μεν και οι δε το επιχειρούν με κάπως ανορθόδοξο τρόπο. Αυτό, σε συνδυασμό με την ελλιπή προετοιμασία, έχει ως αποτέλεσμα μετά το 60’-65’ να ξεμένουν από δυνάμεις. Τι σημαίνει αυτό; Στους ομίλους ετοιμάσου για ασύλληπτες σούπες και στα νοκ άουτ για ανατροπές και κόντρα ανατροπές στα τελευταία λεπτά, που θα προξενούσαν έκπληξη ακόμα και στον πιο διεφθαρμένο ανατολικοασιάτη μπουκ.
4. Οι καλύτεροι δεν κερδίζουν σχεδόν ποτέ
Η Ακτή Ελεφαντοστού με τον τίτλο που κατέκτησε το 15 κατάφερε να σώσει τη χρυσή γενιά της (Ντρογκμπά, Τουρέ, Ζερβίνο, Μπονί κτλ), είχε χάσει όμως δύο τελικούς μέχρι να τα καταφέρει. Η Γκάνα εξακολουθεί να μένει χωρίς τρόπαιο από το 1983, ενώ η Σενεγάλη, η αφρικανική ομάδα με την υψηλότερη θέση στα rankings δεν το έχει κατακτήσει ποτέ.
Από την άλλη, η Αίγυπτος, που έχουμε ξεχάσει πότε ήταν η τελευταία φορά που συμμετείχε σε Μουντιάλ, είναι η πολυνίκης του θεσμού και επιστρέφει στη διοργάνωση μετά από εφτά χρόνια, ενώ σε κάθε τουρνουά θα υπάρχει ένα outsider που θα κάνει ή θα βρεθεί κοντά στο να κάνει την έκπληξη (Μπουρκίνα Φάσο, Ζάμπια κτλ) Όπως λέει και μια αρχαία παροιμία ενός Σενεγάλου σαμάνου «Ένας Μανέ δεν φέρνει την άνοιξη».
5. Οι προπονητές «αποικιοκράτες»
Αρκετές ομάδες –και σίγουρα οι πρωτοκλασάτες- εμπιστεύονται Ευρωπαίους προπονητές, οι οποίοι αρκετές φορές αναλαμβάνουν μια εθνική λίγες εβδομάδες πριν την έναρξη του τουρνουά. Από τον γερμανό Σάφερ, που προπονούσε μια φορά και ένα καιρό το Καμερούν και τον Ανρί Μισέλ, που έχει κοουτσάρει τη μισή Αφρική, μέχρι τον Άβρααμ Γκράντ που έχει αναλάβει την Ακτή Ελεφαντοστού και τον μπον βιβέρ Ερβέ Ρενάρ, που βρίσκεται στην τεχνική ηγεσία του Μαρόκου, η εικόνα ενός Ευρωπαίου να δίνει οδηγίες από τον πάγκο είναι τόσο στερεοτυπική που καμιά φορά νομίζεις ότι λείπει ένα παναμάς ή ένα καπελάκι για σαφάρι ή είσοδος ενός αδαμαντωρυχείου κάπου στο βάθος για να ολοκληρωθεί το αποικιοκρατικό κλισέ.
Πάντως, τον Ρενάρ να τον προσεξεις. Αν το σηκώσει με το Μαρόκο, θα γίνει ο πρώτος προπονητής που θα έχει κατακτήσει το τρόπαιο τρεις συνεχόμενες φορές με τρεις διαφορετικές ομάδες (Ζάμπια, Ακτή Ελεφαντοστού οι προηγούμενες).
6. Τα γήπεδα
Προφανώς, δεν περιμένεις να δεις το Alianz Arena. Κάποια από αυτά είναι συμπαθητικά. Κάποια είναι εντελώς απαράδεκτα για διεθνές τουρνουά. Κάποια έχουν παράξενες κερκίδες. Κάποια είναι χτισμένα μέσα στη ζούγκλα, που νομίζεις ότι στα επίσημα κάθεται ο Βασιλιάς των Λιονταριών, Σίμπα, και δύο σειρές πιο κάτω ο Μόγλης με τον Μπαλού. Κάποια κατασκευάζονται για να μην τα δούμε ποτέ, όπως αυτό που υποτίθεται ότι θα φιλοξενούσε το μεγάλο τελικό της τρέχουσας διοργάνωσης, αλλά τελικά παρά τα 220 εκατ. δολάρια που δαπανήθηκαν δεν θα είναι έτοιμο στην ώρα του.
7. Ο ηλεκτρισμός στα δικά μας καφενεία
Μια γεύση μπορεί να πήρες το καλοκαίρι με τη συμμετοχή της Αλβανίας στα τελικά του Euro, όταν πολλοί Αλβανοί που ζουν στη χώρα μας γέμισαν τις καφετέρειες στις πλατείες. Ε, αν ζεις στις γειτονίες του κέντρου, ετοιμάσου για αντίστοιχες σκηνές. Σε ένα Αίγυπτος-Αλγερία πριν εφτά χρόνια λίγο έλειψε να πιαστούν στα χέρια οι μεν με τους δε και να προφυλασσόμασταν από ιπτάμενα φαλάφελ και πιατάκια με χούμους. Ευτυχώς, όλα λύθηκαν με λίγο καλό τσάι.
8. Το live text είναι πιο απολαυστικό από την τηλεοπτική κάλυψη
Εντάξει δεν μιλάμε για διοργάνωση που απαιτεί να χαθείς από προσώπου Γης για να δεις όλα τα ματς, Τα περισσότερα μπορείς να τα παρακολουθήσεις από live text. Ειδικά αν προτιμήσεις βρετανικές ιστοσελίδες, θα έχεις την ευκαιρία να απολαύσεις ένα κράμα εύστοχων, σαρκαστικών και καυστικών σχολίων, ορισμένα από αυτά όντως αστεία, άλλα αρκετά μπλαζέ διαποτισμένα από το «πνεύμα» της –να ζήσουμε να τη θυμόμαστε- Βρετανικής Αυτοκρατορίας.
Δεν υπάρχει τίποτα πιο ειρωνικό από έναν Βρετανό δημοσιογράφο να ειρωνεύεται από το γραφείο του τις επιδόσεις άλλων εθνικών ομάδων σε ένα διεθνές τουρνουά. Δεν μαθαίνουν με τίποτα αυτοί οι άνθρωποι.
9. Τα κείμενα του Τζόναθαν Ουίλσον
Αυτές τις μέρες θα έχεις την ευκαιρία να απολαύσεις τις ανταποκρίσεις του καλύτερου ποδοσφαιρικού συντάκτη του κόσμου, του Τζόναθαν Ουίλσον, συγγραφέα μεταξύ άλλων και του «Αντιστρέφοντας την Πυραμίδα». Ο Ουίλσον δεν έχει χάσει διοργάνωση τα τελευταία χρόνια και τα κείμενά του είναι, δίχως υπερβολή, ό,τι καλύτερο θα διαβάσεις για το θέμα.
