Δεν είναι ανάγκη να έχεις γεννηθεί στην επαρχία για να εκτιμήσεις την αξία ενός αυθεντικού, ελληνικού πανηγυριού. Ναι φίλε μου. Και εμείς που γεννηθήκαμε και μεγαλώσαμε στην Αθήνα, μια ανάσα από το Κέντρο και καμία ανάσα γενικά λόγω καυσαερίου, όταν επισκεπτόμαστε τα χωριά μας (σ.σ.: έτσι τα νιώθουμε «μας»), γουστάρουμε να πηγαίνουμε και στα πανηγύρια. Ναι, μπορεί να σου τη σπάνε κάθε χρόνο εδώ και 32 χρόνια οι γιαγιάδες που σε ρωτάνε «τίνος είσαι ‘σύ;» αλλά έχει κι αυτό τη δική του πλάκα. Μη μου πεις ότι εκεί που είσαι τώρα δεν έχει έστω ΕΝΑ πανηγύρι, γιατί θα λες ψέματα. Δεν υπάρχει μέρος στην Ελλάδα που μέσα στον Αύγουστο να μην έχει πανηγύρι. Δεν γίνεται.
Η φάση
Πριν από τόσα και τόσα χρόνια, ο κόσμος στα χωριά δεν είχε σπουδαίες ευκαιρίες να διασκεδάσει. Κανένας γάμος, καμιά βάφτιση και that’s all. Aφορμή έψαχναν οι άνθρωποι. Άρα, το πανηγύρι ήταν και η ψυχαγωγία τους όποτε έβρισκαν την ευκαιρία. Εν τω μεταξύ, τότε που τα πράγματα ήταν πολύ αυστηρά κι ο γέρος της «δικιάς» σου τράβαγε κουμπούρι για πλάκα κι έλεγε «ή γαμπρός ή μακαρίτης», στο πανηγύρι μπορεί να είχες την ευκαιρία να δεις και το γκομενάκι που σου είχε «γυαλίσει» τότε στο τάδε χωράφι, απέναντι από του δείνα τη στάνη! Στο χορό, δε, είχες και την ευκαιρία να την ακουμπήσεις. Δεν θέλω πονηρούς συνειρμούς. Δεν είπα να της τον ακουμπήσεις, να την ακουμπήσεις. Ήτοι να της πιάσεις κανένα χέρι, άντε και λίγο τη μέση σε καμιά στροφή. «ΟΥΑΟΥ» φάση για τα χρόνια αυτά.
Ρίξτο στο φαί και το ποτό
Στο πανηγύρι φίλε, ειδικά αν είναι στο χωριό σου και δεν χρειάζεται να οδηγήσεις. Θα πιείς. Ώπα λάθος. Θα πιείς μέχρι αναισθησίας, λιποθυμίας, πλύσης στομάχου και δεν συμμαζεύεται. Γιατί δεν γίνεται να πεις όχι στην παρέα, δεν γίνεται να πεις όχι στον μπάρμπα που «κέρασε ένα καφάσι μπύρες τα παιδιά, να δουν οι Αθηναίοι πως ζούμε εμείς εδώ», δεν γίνεται να μην πιείς και με τόση… μάσα. Στο πανηγύρι θα φας καλά. Πέρα από τα σταθερά που «παίζουν» σε τέτοιες φάσεις, δηλαδή σουβλάκια, λουκάνικα, κοτόπουλα, πατάτες και τέτοια, θα παίξει και… άγρια κρεατοφαγία ανάλογα και την περιοχή. Στην Κρήτη θα πλαντάξεις από το αντικριστό και το οφτό. Στην Πελοπόννησο είναι ΙΕΡΟΣΥΛΙΑ να πας σε πανηγύρι και να μην φας γουρνοπούλα και πάει λέγοντας.
Μιλώντας για γουρνοπούλα έχεις δει τι μαγικά κάνουν οι μάστορες στη Μεσσηνία;
Ακολουθεί λοιπόν μία λίστα που έχεις ακούσει σίγουρα και έχει «στοιχειώσει» τα παιδικά σου όνειρα. Κάποια από αυτά τα θυμάσαι, άλλα τα γνώρισες μεγαλώνοντας, άλλα δεν τα ξέρεις ακόμα. Είναι όμως ο αφρός της παραδοσιακής ελληνικής μουσικής και δηλώνει ένα βασικό πράμα: κέφι. Την πεμπτουσία της χώρας που ζούμε. Δώσε μαέστρο!
1. Πάρε το Scania
Αν δεν το ακούσεις μίνιμουμ 20 φορές σε πανηγύρι με κλαρίνα, τότε κάτι έχει πάει στραβά στη βραδιά. Το τραγούδι κυκλοφόρησε για πρώτη φορά κάπου στο 2013 και ο πρώτος ερμηνευτής ήταν ο Γιάννης Καψάλης. Με ειδίκευση στα ηπειρώτικα αλλά και στα καψουρό-πανηγυριωτικό-κλαρινό-τράγουδα! Αν δεν έχει, εν τω μεταξύ, ξημερώσει δεν δικαιούσαι να πάρεις το Scania και να φύγεις από το πανηγύρι. Ξηγημένοι να είμαστε.
2. Να 'σαν τα νιάτα δυο φορές
Το Despacito των μπαρμπάδων! Όταν αρχίζει και λαλάει το κλαρίνο και καταλαβαίνουν ότι έρχεται το άσμα, ξεχύνονται ωσάν τα λυκόπουλα στην πίστα και δίνουν πόνο. Όταν θα φτάσεις στην ηλικία τους και θα ακούσεις ξανά τους στίχους του τραγουδιού, που ερμήνευσε ο μυθικός για το δημοτικό τραγούδι Γιώργος Παπασιδέρης, θα τους καταλάβεις μάγκα μου. Για την ώρα, πάρε μαντηλάκι και τρέξε να κρατήσεις τον θείο που έχει μεθύσει και θέλει να κάνει ντε και καλά κωλοτούμπα στα 70 του. Μην τρέχουμε στα επείγοντα, έχει δρόμο ακόμα το πανηγύρι…
3. Γιάννη μου το μαντήλι σου
Αν σε λένε Γιάννη, δεν αναφέρεται στο μαντήλι που σου είπα πριν για να κρατήσεις τον σουρωμένο μπάρμπα. Το παραδοσιακό τραγούδι της Ηπείρου, είναι αυτό που συνήθως ξεσηκώνει τους καταγώμενους από τη συγκεκριμένη περιοχή της χώρας όταν βρίσκονται στα πανηγύρια. Είναι συρτό στα τρία με βάση την παράδοση, αλλά μπορεί να γίνει κι αυτό που λένε στον τόπο. Να περιμένεις, δηλαδή, κανένα μισάωρο τον πρώτο του χορού να τελειώσει τα τσαλίμια που κάνει χωρίς να μετακινείται ούτε χιλιοστό. Καλή φάση, όχι για αυτόν που τον κρατάει, αφού και άμπαλος να είσαι από χορό μπορείς απλά να σηκωθείς και να κάθεσαι ακίνητος σαν τους υπόλοιπους της παρέας!
4. Ο Ήλιος
Συνήθως έχει βγει ο ήλιος όταν το κλαρίνο αρχίζει να «κελαηδάει» το συγκεκριμένο ορχηστρικό τσάμικο. Αν καταφέρεις να το χορέψεις χωρίς να έρθουν μια ανάσα από την εκτόξευση τα λίτρα μπύρας και κρασιού που θα έχεις ρίξει στο στομάχι σου όλη νύχτα, τότε μπράβο ωρέ λεβέντη! Συγκαταλέγεται πάντως κι αυτό στην κατηγορία των τραγουδιών πανηγυριού όπου ο πρώτος είναι τα πάντα και οι υπόλοιποι… τίποτα, οπότε βολεύει για να κάνεις και εσύ το κομμάτι σου απλά περπατώντας ένα βήμα ανά μισή ώρα. Έτσι βρε αδερφέ, για να πεις κι εσύ στη γιαγιά σου που στα πρήζει «σήκω βρε κι εσύ να χορέψεις μην σε κοροϊδεύουν ότι δεν ξέρεις», ότι χόρεψες φέτος στο πανηγύρι.
5. Μαντινάδες
Εδά θα γίνει χαμός. Σε κρητικό πανηγύρι αν σέβεσαι τον εαυτό σου πρέπει την ώρα που θα αρχίσουν οι μαντινάδες από τον λυράρη, να σηκωθείς και να πας μπροστά του. Με το μπουκάλι/τα μπουκάλια σου ανά χείρας, να πίνεις και να τον κερνάς και να του λες – ό,τι μπορεί να θυμάσαι χωρίς να μπερδεύσεις τα λόγια σου από τη σούρα – τις μαντινάδες που θέλεις να πει. Δεν θα σου χαλάει χατίρι. Το λέει η παράδοση. Και στην Κρήτη, στο πανηγύρι, η μαντινάδα είναι ιερή παράδοση φίλε!
6. Όταν χαράζει στο Αιγαίο
Αφού πιάσαμε τα νησιά, δεν γίνεται να μην βρεθείς σε νησιώτικο –ειδικά Κυκλαδίτικο– πανηγύρι και να μην σε βρει το… χάραμα στο Αιγαίο. Μια κατάσταση που έγινε τραγούδι, από τα πιο όμορφα του συγκεκριμένου είδους, το οποίο αποτελεί ύμνο για κάθε πανηγύρι με βιολιά και με λαούτα που σέβεται τον εαυτό του. Η πρώτη εκτέλεση, όπως θα ακούσεις, ήρθε το 1993 από τον Λευτέρη Βαζαίο και σίγουρα αν επιλέξεις να πας σε ένα πανηγύρι σε νησί, θα δεις πως είναι όταν χαράζει στο Αιγαίο. Το αν θα το θυμάσαι, εξαρτάται από αυτά που θα έχεις πιει όλο το βράδυ!
7. Ικαριώτικος (παλιός)
Δεν γίνεται, βέβαια, αδερφέ να μιλάμε για πανηγύρι σε νησί και να μην έχεις πάει στην Ικαρία. Συγκεκριμένα στη Λαγκάδα τον Δεκαπενταύγουστο. Εκεί, ξέρεις ή δεν ξέρεις, σου αρέσουν ή δεν σου αρέσουν τα πανηγύρια, θα βρεθείς με εκατοντάδες κόσμου αγκαλιά να χορεύεις σε σκοπούς αλλοτινούς. Με τον παλιό Ικαριώτικο κι όχι αυτόν που κοντεύουν να τον τραγουδήσουν ακόμα και οι Iron Maiden. Θα ξεκινήσεις να χορεύεις το πρωί της Παναγίας και θα σταματήσεις, αν είσαι τυχερός και βαρεθεί ο τύπος που κάνει «μαγικά» με το βιολί, το επόμενο πρωί! Εμπειρία, αν μη τι άλλο…
8. Κάποιο καλοκαίρι
Μιλάμε για πανηγύρια. Άρα, για καλοκαίρι στο 90% των περιπτώσεων. Συνεπώς δεν γίνεται να μην ακουστεί και αυτό το μέγιστο άσμα. Άκρως ερωτικό και ιδανικό για να το τραγουδήσεις στην τύπισσα απέναντι που είναι τούμπανο – ή έτσι σου φαίνεται μετά από τόσα που έχεις πιεί κι έχεις φάει όλο το βράδυ – για να κάνεις και το σχετικό καμάκι «στα κορίτσα του χωριού να ‘ούμε». Ο Ανδρέας Κωνσταντινόπουλος, εκ των πρώτων ονομάτων παρακαλώ των πανηγυριών εδώ και δεκαετίες, είναι αυτός που το έχει τραγουδήσει σε πάρα πολλές γωνιές της Ελλάδας όλα αυτά τα χρόνια…
9. Θα κάνω ζημιές
Σε κάθε πανηγύρι που σέβεται τον εαυτό του υπάρχει και ο… ζημιάρης της υπόθεσης. Ο τύπος που τα έχει κάνει όλα «ώπα» και δεν εννοώ από τον χορό. Είναι αυτός ο κλασικός, ο Ελληνάρας που νομίζει ότι όλα είναι κτήμα του και επειδή τον στραβοκοίταξε ένα κουνούπι που πέρασε κάποια στιγμή κατά τις 5 τα ξημερώματα από το τραπέζι του, έστειλε το τραπέζι του στην πίστα και ξεκίνησε τον καυγά. Φταίει βέβαια και η Χαρά Βέρρα, που εδώ και χρόνια σε όλα τα πανηγύρια τραγουδάει με επιτυχία το γνωστότατο άσμα «θα κάνω ζημιές και στον λογαριασμό μου ας χρεωθούν κι αυτές»…
10. Βοσπορίτισσα
Είναι ταμάμ για να κλείσει ένα πανηγύρι. Αργός ρυθμός, για να ηρεμήσετε όλοι από τα… όργια όλης της βραδιάς. Μοιάζει με ένα ιδανικό πανηγυριώτικο νανούρισμα, για να πάτε όλοι σπίτια σας και να έχετε να το λέτε για το γλέντι που κάνατε φέτος. Ιδανικά το ακούτε από τον τεράστιο Μάκη Χριστοδουλόπουλο, που όταν τραγουδάει τη Βοσπορίτισσα, είτε είναι σε πανηγύρι, είτε είναι σε μια παρέα φίλων, νομίζεις ότι ακούς βυζαντινό ύμνο.
