Το να μεγαλώνει κανείς χωρίς να νιώθει πραγματικά αγαπημένος μπορεί να αφήσει ένα βαθύ αποτύπωμα, ακόμα και πολύ μετά την παιδική ηλικία. Επηρεάζει τον τρόπο που βλέπουμε τον εαυτό μας, πώς συνδεόμαστε με τους άλλους και πώς ανταποκρινόμαστε στον κόσμο γύρω μας.
Η αλήθεια είναι πως όταν η αγάπη και η ασφάλεια λείπουν από νωρίς, δεν εξαφανίζονται απλώς – τις κουβαλάμε στην ενήλικη ζωή μας, συχνά χωρίς να το συνειδητοποιούμε. Αυτές οι εμπειρίες μπορεί να επηρεάσουν τη συμπεριφορά μας, τις σχέσεις μας και τον τρόπο που διαχειριζόμαστε τα συναισθήματά μας.
Στην πραγματικότητα, υπάρχουν συγκεκριμένα χαρακτηριστικά που τείνουν να αναπτύσσουν οι ενήλικες που δεν ένιωσαν αγαπημένοι ως παιδιά. Ας ρίξουμε μια πιο προσεκτική ματιά σε αυτά, γιατί η κατανόηση της ρίζας αυτών των χαρακτηριστικών είναι το πρώτο βήμα προς τη θεραπεία και την προσωπική ανάπτυξη.
1) Δυσκολεύονται με την αυτοαξία
Ένα από τα πιο κοινά αποτελέσματα της έλλειψης αγάπης στην παιδική ηλικία είναι ο βαθύς αγώνας με την αυτοαξία. Όταν ένα παιδί μεγαλώνει χωρίς στοργή, επιβεβαίωση ή υποστήριξη, συχνά εσωτερικεύει την ιδέα ότι δεν είναι αρκετό – ή ακόμα χειρότερα, ότι κάτι είναι εγγενώς λάθος με αυτό.
Αυτό το συναίσθημα δεν εξαφανίζεται απλώς με την πάροδο του χρόνου. Ως ενήλικες, μπορεί να δυσκολεύονται να πιστέψουν στην αξία τους ή να δουν τον εαυτό τους ως άξιο αγάπης και επιτυχίας. Αυτό μπορεί να εκδηλωθεί ως συνεχής αυτοαμφισβήτηση, σκληρή αυτοκριτική ή ακόμα και ως αποδοχή λιγότερων από όσα αξίζουν στις σχέσεις και στις ευκαιρίες.
Δεν είναι ότι τους λείπει η δυναμική ή το ταλέντο – αλλά η βάση της αυτοαξίας δεν χτίστηκε ποτέ σωστά στα πρώτα τους χρόνια. Η αναγνώριση αυτού του γεγονότος είναι ένα σημαντικό βήμα προς την ανοικοδόμηση αυτής της βάσης αργότερα στη ζωή.
2) Δυσκολεύονται να εμπιστευτούν τους άλλους
Η απουσία αγάπης στην παιδική ηλικία συχνά οδηγεί σε θέματα εμπιστοσύνης στην ενήλικη ζωή. Όταν οι άνθρωποι που έπρεπε να σε κάνουν να νιώθεις ασφαλής και φροντισμένος σε απογοήτευσαν – ή δεν ήταν καν εκεί – γίνεται δύσκολο να πιστέψεις ότι οποιοσδήποτε άλλος θα είναι διαφορετικός.
Αυτό μπορεί να μεταφραστεί σε φόβο να ανοιχτεί κανείς, σε καχυποψία απέναντι στις προθέσεις των άλλων ή ακόμα και σε τάση να κρατά αποστάσεις στις σχέσεις. Δεν είναι ότι δεν θέλουν κοντινές σχέσεις – τις επιθυμούν. Αλλά ο φόβος της απογοήτευσης είναι μεγαλύτερος από την επιθυμία να εμπιστευτούν.
Η διαδικασία της αποδόμησης αυτής της δυσπιστίας δεν είναι εύκολη, αλλά ξεκινά με την αναγνώριση του πού προέρχεται.
3) Φοβούνται την εγκατάλειψη
Για όσους δεν ένιωσαν αγαπημένοι ως παιδιά, ο φόβος της εγκατάλειψης μπορεί να γίνει ένας μόνιμος συνοδοιπόρος. Αυτός ο φόβος δεν είναι απλώς συναισθηματικός – επηρεάζει ακόμη και τη λειτουργία του εγκεφάλου και τη διαμόρφωση των σχέσεων.
Ως ενήλικες, αυτός ο φόβος μπορεί να εκδηλωθεί με δύο τρόπους:
- Μερικοί μπορεί να γίνονται εξαρτημένοι στις σχέσεις, προσκολλώμενοι σε ανθρώπους ακόμα και αν η σχέση δεν είναι υγιής.
- Άλλοι μπορεί να αποφεύγουν την οικειότητα εντελώς, προστατεύοντας τον εαυτό τους από τον πιθανό πόνο.
Και στις δύο περιπτώσεις, η ρίζα είναι η ίδια: ο βαθύς φόβος ότι, αν αφήσουν κάποιον να πλησιάσει, τελικά θα μείνουν ξανά μόνοι.
4) Δυσκολεύονται να θέσουν όρια
Όταν η αγάπη στην παιδική ηλικία ήταν υπό όρους – ή δεν υπήρχε καθόλου – οι άνθρωποι συχνά μαθαίνουν ότι οι ανάγκες τους δεν έχουν σημασία.
Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε συμπεριφορές που μοιάζουν με διαρκή ικανοποίηση των άλλων εις βάρος του εαυτού τους. Μπορεί να δυσκολεύονται να πουν “όχι”, να φοβούνται τη σύγκρουση ή να καταπιέζουν τα συναισθήματά τους για να μην απογοητεύσουν τους γύρω τους.
Όμως, οι σχέσεις χωρίς όρια γίνονται εξαντλητικές. Η εκμάθηση του να θέτει κανείς υγιή όρια είναι ζωτικής σημασίας για την ψυχική ισορροπία και τις υγιείς διαπροσωπικές σχέσεις.
5) Δυσκολεύονται να δεχτούν την αγάπη
Για κάποιον που δεν ένιωσε αγάπη ως παιδί, η αποδοχή της ως ενήλικας μπορεί να μοιάζει ξένη – ακόμα και απειλητική.
Ακόμα και αν κάποιος τους δείξει ειλικρινή φροντίδα και στοργή, μπορεί να την αμφισβητήσουν, να την απορρίψουν ή να αισθανθούν ότι δεν την αξίζουν. Αυτό συμβαίνει γιατί η αγάπη, αντί να νιώθεται ως κάτι ασφαλές, μπορεί να μοιάζει με κίνδυνο.
Η υπέρβαση αυτής της δυσκολίας είναι δύσκολη, αλλά όχι αδύνατη. Με υπομονή, σωστές σχέσεις και αυτογνωσία, μπορούν να μάθουν να εμπιστεύονται και να δέχονται την αγάπη που τους αξίζει.
6) Υπεραναλύουν τα πάντα
Όταν μεγαλώνεις χωρίς να νιώθεις αγαπημένος, μαθαίνεις να διαβάζεις τα πάντα ανάμεσα στις γραμμές – συνεχώς.
Μια απλή φράση όπως "χρειάζεται να μιλήσουμε" μπορεί να προκαλέσει ώρες υπερανάλυσης και άγχους. Αυτή η συνήθεια είναι αποτέλεσμα του ενστίκτου επιβίωσης: όταν η αγάπη ήταν αβέβαιη στην παιδική ηλικία, έμαθαν να είναι σε συνεχή επαγρύπνηση για τυχόν αλλαγές.
Αυτό όμως μπορεί να κάνει τις σχέσεις κουραστικές και γεμάτες αβεβαιότητα.
7) Νιώθουν υπεύθυνοι για τα συναισθήματα των άλλων
Όταν η αγάπη στην παιδική ηλικία συνδέεται με το να ικανοποιείς τους άλλους, είναι εύκολο να μεγαλώσεις πιστεύοντας ότι η ευθύνη για τα συναισθήματα των γύρω σου βαραίνει εσένα.
Μπορεί να νιώθουν ενοχές όταν κάποιος είναι στεναχωρημένος, ακόμα κι αν δεν φταίνε, ή να καταβάλλουν υπερπροσπάθεια για να κρατήσουν τους άλλους χαρούμενους.
Όμως, δεν είναι δουλειά κανενός να φροντίζει τα συναισθήματα των άλλων εις βάρος του εαυτού του.
Συμπέρασμα: Οι πληγές μπορούν να επουλωθούν
Οι επιπτώσεις της έλλειψης αγάπης στην παιδική ηλικία είναι βαθιές, αλλά όχι ανεξίτηλες. Με αυτογνωσία, στήριξη και προσωπική δουλειά, η θεραπεία είναι δυνατή.
Το παρελθόν δεν καθορίζει το μέλλον. Και η αγάπη που κάποιος δεν έλαβε ως παιδί, δεν σημαίνει ότι δεν μπορεί να τη βρει και να τη δεχτεί ως ενήλικας.
