Με συνολική επιφάνεια 371000 τετραγωνικά χιλιόμετρα, δηλαδή κάτι λιγότερο από τρεις φορές η Ελλάδα, τεχνικά δεν αποτελεί μόνο τη μεγαλύτερη λίμνη στον κόσμο, αλλά η επιφάνειά της είναι αθροιστικά η επιφάνεια των 6 επόμενων μεγαλύτερων λιμνών. Κάποτε μοιραζόταν μεταξύ Σοβιετικής Ένωσης και Ιράν και ήταν γνωστή για το αρίστης ποιότητας χαβιάρι των οξύρρυγχών της. Από τότε πολλά έχουν αλλάξει.
Ο λόγος για τον οποίο ταξινομείται ως θάλασσα δεν είναι μόνο το τεράστιο μεγεθός της αλλά και το γεγονός ότι το νερό της έχει αλατότητα που σε ορισμένα σημεία είναι στην κατηγορία του θαλασσινού νερού. Αυτό συμβαίνει λόγω της μεγάλης θερινής εξάτμισης στην οποία οφείλεται το σχετικά χαμηλό για το μέγεθός της μέσο βάθος των 184 μέτρων. Με την επιφάνειά της να βρίσκεται 28 μέτρα κάτω από το επίπεδο της θάλασσας εξηγείται και το φαινόμενο της μεγάλης εξάτμισης, ένα φαινόμενο που είναι γνωστότερο στην περίπτωση της Νεκράς Θάλασσας. Το ότι εκβάλλει σε αυτή ο μεγαλύτερος ποταμός της Ευρώπης, ο Βόλγας, της προσφέρει σταθερή στάθμη καθόλη τη διάρκεια του έτους, παρά την εξάτμιση και ταυτόχρονα τη διαφοροποίηση της αλατότητας στην έκτασή της. Δηλαδή στο βόρειο τμήμα της, χώρος εκβολής του Βόλγα, το νερό είναι υφάλμυρο. Κατα μέσο όρο η περιεκτικότητα σε αλάτι είναι στο ⅓ περίπου του θαλασσινού και μέσω της διώρυγας του Ντον είναι δυνατή η εν πλω επικοινωνία με την Αζοφική θάλασσα και τον Εύξεινο Πόντο γενικότερα.
Με τη διάλυση της ΕΣΣΔ πλέον τις όχθες τις μοιράζονται 5 χώρες και ένα πυκνό δίκτυο πορθμείων συνδέει το Μαχατσκαλά, το Μπακού, τις Αστάρα, το Αστραχάν, το Ραμσάρ και άλλες πόλεις-λιμάνια. Το ψάρεμα του οξύρρυγχου και το χαβιάρι παραμένει σημαντική πλουτοπαραγωγική πηγή για τους λαούς που φιλοξενούνται στις όχθες της Κασπίας, αλλά το ενεργειακό παιχνίδι έχει φουντώσει τα τελευταία χρόνια. Τα πλούσια κοιτάσματα πετρελαίου και φυσικού αερίου δημιουργεί συχνά-πυκνά προστριβές μεταξύ των γειτόνων αφού τα υδάτινα σύνορα δεν οριοθετήθηκαν ποτέ σωστά και αμφισβητούνται συνεχώς. Τον χειμώνα το βόρειο μέρος, που δεν έχει πολύ αλάτι, παγώνει και κάπως έρχονται πιο κοντά οι κάτοικοι δια της παγοδρομίας και του παιχνιδιού.
