O Μπάμπης Μπίζας είναι ένα θαύμα της φύσης κι αυτό γιατί κανείς δεν έχει ταξιδέψει τόσο πολύ όσο αυτός. Κυριολεκτικά έχει πάει σε όλες τις χώρες του κόσμου. Έχει πατήσει σε όλες τις γωνιές και τα πλάτη του πλανήτη μας. Γεννημένος στις 16 Σεπτεμβρίου 1954) είναι Έλληνας εξερευνητής, γεωγράφος, ταξιδιωτικός συγγραφέας και χαρακτηρισμένος από το βιβλίο Guinness και το National Geographic, ως ο πιο πολυταξιδεμένος άνθρωπος στον κόσμο. O Μπίζας εξερεύνησε ασυνήθιστους προορισμούς, είτε με γκρουπ είτε μόνος του. Μετά από 20 χρόνια ταξιδιών, έχει βρεθεί σε όλο τον κόσμο. Αξιοσημείωτη ήταν η συμμετοχή του σε αποστολή της τότε Σοβιετικής Ένωσης στον Βόρειο Πόλο, τον Μάιο του 1996.
Σχεδόν 18 χρόνια αργότερα, το Δεκέμβριο του 2014, ο Μπίζας προσγειώθηκε στο Νότιο Πόλο, γεγονός που τον κατέστησε ως τον μοναδικό Έλληνα που επισκέφθηκε και τους δύο πόλους της Γης. Τα τελευταία χρόνια, ο Μπίζας είναι μέλος της Ρωσικής Γεωγραφικής Εταιρείας. Εμείς μιλήσαμε μαζί του και κάναμε μία καταπληκτική κουβέντα για το πάθος της ζωής του, δηλαδή τα ταξίδια.
Ποια ήταν η πρώτη σπίθα που σας έκανε να αρχίσετε όλη αυτή την εκπληκτική πορεία των ταξιδιών σας;
Μάλλον δεν ήταν σπίθα. Ήταν μια διαδικασία που εξελίχθηκε σταδιακά με εξωτερικά ερεθίσματα, βιβλία, εικόνες και φαντασία. Ακόμη και τα πολύχρωμα χαρτονάκια -με τις σημαίες και τις εθνικές ενδυμασίες -που βρίσκονταν στις γκοφρέτες ΜΕΛΟ ήταν ένα ερέθισμα της φαντασίας. Κάναμε αγώνα στο δημοτικό να συμπληρώσουμε το λεύκωμα ανταλλάσσοντας μεταξύ μας αυτές που είχαμε διπλές, με κάποια χώρα μου μας έλλειπε. Μετά βρέθηκα να παλεύω με μια απαρχαιωμένη Γεωγραφία που πιο πολύ σε μπέρδευε πάρα απαντούσε στις απορίες μου. Ίσως αυτό ήταν η αιτία που αποφάσισα πριν λίγο καιρό να γράψω μια κατατοπιστική "ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ ΓΙΑ ΤΑΞΙΔΙΩΤΕΣ" (διατίθεται από το Travel Bookstore στην Αθήνα). Ελπίζω να συνέβαλα στο να καταλάβουν οι αναγνώστες ποια χώρα είναι που- και να μην πάθουν ότι έπαθα εγώ. Σήμερα έχουν γεμίσει τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης -ελληνικά και ξένα- με άσχετους παντογνώστες που είναι ότι πρέπει για να ξεχάσεις ακόμη κι αυτά που ήξερες!
Τι είναι αυτό που κάνετε πρώτα όταν επισκεφτείτε μία ξένη χώρα;
Προσανατολισμός. Εντοπίζω το κέντρο μιας πόλης, ανεβαίνω στο ψηλότερο σημείο για μια πανοραμική επισκόπηση-ακόμα και αν δεν είναι στο κέντρο- και βρίσκω την περιοχή με τα πιο πολλά εστιατόρια για ντόπιους ή σουπερ μάρκετ. Ο …"ανεφοδιασμός" είναι βασικό μέλημα για μια πρώτη ενσωμάτωση στους ρυθμούς μιας πόλης. Μετά ακολουθούν όλα τα άλλα. Ενδιαφέρουσες διαδρομές πεζή, μουσεία τέχνης, μνημεία, αξιοθέατα και καλλιτεχνικές παραστάσεις.
Ποιο ήταν το πιο δύσκολο ταξίδι που έχετε κάνει ποτέ;
«Οι 209 ώρες με ένα μικρό ιστιοφόρο από το Κέηπταουν, 2500 χλμ νότια στο νησί Μαριόν προς την Ανταρκτική. Οι πλάγιοι δυνατοί άνεμοι μας υποχρέωναν να ταξιδεύουμε μόνιμα με κλίση 35 μοιρών! Δεν μπορούσες να σταθείς όρθιος αλλά ούτε να ξαπλώσεις στην κουκέτα αφού με το πρώτο σκούντημα του κύματος έπεφτες κάτω. Το πήρα απόφαση ότι δεν υπάρχει άλλη λύση και έστρωσα στο πάτωμα να κοιμηθώ. Την 4η μέρα χάλασε το ψυγείο και τα κρέατα άρχισαν να σαπίζουν. Δεν τα ρίξαμε όμως στη θάλασσα για να μην προσελκύσουμε τους καρχαρίες. Έτσι τρώγαμε κάτι κονσέρβες που από κακή συγκυρία είχαν πέσει στο πετρέλαιο. Απ’ έξω μύριζαν αλλά μέσα ήταν καθαρές. Με συνοδεία την δυσοσμία των σάπιων κρεάτων, πετρέλαιο-βαπτισμένων κονσερβών και το μόνιμο κύμα με τις 35 μοίρες κλίση συνεχίσαμε το ταξίδι και παραδεχτήκαμε αρκετές φορές ότι ίσως αυτό να ήταν το τελευταίο ταξίδι της ζωής μας. Δυστυχώς ….δεν ήταν! Μας περίμεναν άλλες 200 ώρες επιστροφής. Αυτή τη φόρα οι άνεμοι μας έβγαλαν στο Πορτ Ελίζαμπεθ. Πάντως φτάσαμε ζωντανοί και μόλις πρόλαβα το αεροπλάνο για τη Μπάχα, της Καλιφόρνια του Μεξικού απ’ όπου σε δύο μέρες θα ξεκίναγε η αποστολή για τον Ειρηνικό».
Πως βιοπορίζεται ένας άνθρωπος που απλά ταξιδεύει σε όλο τον πλανήτη;
«Για 35 χρόνια ήμουν στέλεχος σε μεγάλα ταξιδιωτικά γραφεία όπως το Manos Travel. Σχεδίαζα, οργάνωνα και συνόδευα ο ίδιος τα ειδικά ταξίδια που απευθύνονταν σε προχωρημένους ταξιδιώτες. Ταξίδια στο Αφγανιστάν, την Μαυριτανία, τη Νιγηρία, την Παπούα, την Μικρονησία, τη Σαουδική Αραβία. Σήμερα είναι εύκολο να πας σ’ αυτά τα μέρη. Υπάρχει απέραντη πληροφόρηση στο διαδίκτυο, στους ταξιδιωτικούς οδηγούς και σε περιοδικά. Τότε δεν υπήρχαν ούτε κινητά ούτε e-mail. Ούτε καν φάξ! Ξεκινάγαμε με 30 ανθρώπους και πηγαίναμε. Σήμερα λαμβάνω τη σύνταξη μου και εποχιακά συνοδεύω ελληνικά γκρουπ στο εξωτερικό για ανθρώπους ψαγμένους και έμπειρους που ζητάνε κάτι διαφορετικό. Έχουμε κτίσει με τα χρόνια μια σχέση φιλίας και εκτίμησης και εμπιστεύονται τις επιλογές μου. Αυτό το θεωρώ μεγάλη τιμή».
Το ταξίδι ήτα πάντα πάθος ανεξαρτήτως γενιάς. Τι συμβουλή θα δίνατε σε έναν νεαρό άνδρα που θέλει να ταξιδέψει σήμερα για να χτίσει εμπειρίες;
«Θα τον συμβούλευα να μην ρωτάει τη γνώμη κανενός. Όταν επιθυμεί να ταξιδέψει να το κάνει. Να ταξιδεύει μόνος του. Ούτε με φίλο ούτε με φίλη. Μόνος. Να τρώει ντόπια κουζίνα. Όχι πίτσα και…energy bar και να μην σκέφτεται "άπαπα! Ποιος ξέρει πόσο βρώμικα είναι αυτά τα φαγητά εδώ πέρα που ήρθα". Να αναζητήσει ευκαιρίες στα εισιτήρια και τα ξενοδοχεία. Κλείσε 6-8 μήνες νωρίτερα. Πήγαινε όταν είναι η χαμηλή σεζόν που υπάρχουν παντού ευκαιρίες. Ταξίδευε ελαφρά. Με μια χειραποσκευή των 8 κιλών έχεις μαζί σου όλα όσα χρειάζεσαι. Εφάρμοσε τη μέθοδο 1-2-2.Δηλαδή ένα ζευγάρι παπούτσια, 2 παντελόνια 2 εσώρουχα. Συνολικό βάρος; 1,5 κιλό!!! Τα υπόλοιπα θα είναι η φωτογραφική μηχανή, τα φάρμακα (τα 3 Α = Ασπιρίνες Αντιβιοτικά Αντιδιαρροϊκά, διάφορα μικροπράγματα και θα μείνει και χώρος ακόμη και για ψώνια».
Τα ταξίδια αυτή την εποχή, έχουν αλλάξει προς το χειρότερο ή το καλύτερο;
Ο κόσμος αλλάζει ταχύτατα. Οι ευκολίες πρόσβασης όμως βελτιώνονται. Απλοποιούνται οι διαδικασίες βίζας ή καταργούνται εντελώς. Ξενοδοχεία ξεπετάγονται εκεί που άλλοτε δεν υπήρχε τίποτε, δρόμοι επισκευάζονται, αεροπορικές συνδέσεις εμφανίζονται, μνημεία και αξιοθέατα βγαίνουν από την αφάνεια και μια πλημμυρίδα πληροφοριών είναι στη διάθεση του ταξιδιώτη. Τι άλλαξε όμως και δεν ξαναγυρνάει πια; Οι άνθρωποι. Οι παλιοί πολιτισμοί και οι παραδόσεις. Οι παραδοσιακές φορεσιές που χάνονται και όλοι τριγυρνάνε με κακόγουστα δυτικότροπα ρούχα. Άνθρωποι των ορεινών φυλών, των δασών της Κεντρικής Αφρικής ή οι Νομάδες του Νίγηρα. Αυτοί χάνονται. Γίνονται ένα με την ανώνυμη μάζα των πόλεων και των αστικών κέντρων. Αυτό είναι που αποτελεί προτεραιότητα των σύγχρονων εξερευνητών. Να προλάβουν να γευτούν την κουλτούρα και τις παραδόσεις αυτών των λαών πριν αυτές χαθούν για πάντα. Το μεγαλύτερο μέρος του χρόνου από τις 300 μέρες του έτους που ταξιδεύω είναι αφιερωμένο στην αναζήτηση αυτών των φυλών και των πολιτισμών. Και κάθε φορά πρέπει να πας όλο και πιο μακριά, σε όλο και πιο δυσπρόσιτα μέρη με όλο και πιο δύσκολες συνθήκες.
Ζήσατε ποτέ μία πολύ επικίνδυνη στιγμή; Μία φορά που τρομάξατε για τη ζωή σας;
«Σε κυριολεκτικά επικίνδυνη στιγμή δεν βρέθηκα ποτέ. Η ζωή μου δεν απειλήθηκε, αλλά ομολογώ ότι φοβήθηκα το ’88 που με πιάσανε στη Λιβύη, στη Βεγγάζη τον καιρό του Καντάφι και με βάλανε φυλακή γιατί φωτογράφιζα την αγορά και θεωρήθηκα ύποπτος κατασκοπείας. Μέχρι που να αποδειχθεί ότι δεν ήμουν κατάσκοπος - επειδή κανείς δεν είχε δει το γεγονός - σκεφτόμουν μέσα μου, ''Δηλαδή τώρα αυτοί αν μου ρίξουν μια σφαίρα στο κεφάλι και πέσω κάτω, κανείς δε θα μάθει ποτέ, ότι με συνέλαβαν κτλ''. Οπότε είχα λίγο έγνοια τι θα γίνει την επόμενη μέρα. Πέρασα μια δύσκολη νύχτα. Σκέψεων πιο πολύ. Δεν απειλούταν η ζωή μου. Ήταν ευγενικοί ακόμα και στη φυλακή. Την άλλη μέρα ήρθε ο αξιωματικός υπηρεσίας να κάνει επιθεώρηση, με είδε και με ρώτησε ''Εσύ τι κάνεις εδώ πέρα;''. Τότε του λέω, «Σύμφωνα με τους άνδρες σου είμαι κατάσκοπος του Ισραήλ γιατί φωτογράφιζα ντομάτες και μαρούλια στην αγορά''. Έβαλε τα γέλια και πήγαμε στο γραφείο του, ακολουθήθηκε η διαδικασία που έπρεπε και αφού με ανέκριναν την επόμενη μέρα εξονυχιστικά και είδαν ότι ήμουν καθαρός, τελικά με αφήσανε ελεύθερο και μετά γύρισα στην Ελλάδα».
Έτσι συνηθισμένα ήταν και τα πιο κωμικά περιστατικά;
«Δεν θυμάμαι κάτι σαν ξεκαρδιστικό περιστατικό. Ευχάριστες και διασκεδαστικές στιγμές όμως πολλές. Εξάλλου αυτό είναι ένα μέρος της μαγείας του να ταξιδεύεις. Συνάντηση με το άγνωστο, ανατροπές και απρόοπτα. Πως θα ακούγονταν ας πούμε να παραλάβεις τα αποτέλεσμα του PCR τεστ από ένα εργαστήρι σε χώρα της Αφρικής και να γράφει επάνω: Χώρα προορισμού USSR!!! Σοβιετική Ένωση! Δεν γελάς με τίποτε. Εγκεφαλικό παθαίνεις μέχρι να φτάσεις στο αεροδρόμιο και ο υπάλληλος- αφού το μελετήσει εμπεριστατωμένα για λίγα λεπτά και βρει το περιπόθητο "ΝΕGATIVE", σου απαντά. Have a nice trip. Λέτε να ήξερε κάτι παραπάνω σε σχέση με το Ουκρανικό;».
Σκοπεύετε να συνεχίσετε τα ταξίδια σας; Τι σχεδιάζετε για το μέλλον;
«Κατά σύμπτωση βρίσκομαι στην Ελλάδα. Ήρθα για πάρω τις βίζες που απαιτούνται για τα επόμενα ταξίδια. Το Τσαντ, για μια πολυήμερη αποστολή στα όρη Τιμπεστί , τη Σαουδική Αραβία, και την Αρκτική Ρωσία. Μετά ακολουθούν οι ορεινές περιοχές του Καυκάσου (Νταγκεστάν, Ινγκουσέτια , Τσετσενία, Βόρεια Οσσετία .) και μερικά ακόμη που περιμένω να ξεκαθαρίσει το τοπίο με τους περιορισμούς καραντίνας στην Αυστραλία, τη Νέα Ζηλανδία, το Τουρκεστάν, Δυτική Τανζανία κλπ».
