O Σέργιος Μήλης είναι υπεύθυνος του δικτύου πωλήσεων ενός μοναδικού περιοδικού στην Ελλάδα. Το περιοδικό δρόμου Σχεδία έχει μεγάλη ιστορία, ιστορία που οι περισσότεροι από εμάς δεν την γνωρίζουν.
Τι είναι όμως το περιοδικό «Σχεδία» και ποιος είναι ο σκοπός του;
Η «Σχεδία» είναι το μοναδικό ελληνικό περιοδικό δρόμου και μέλος του Διεθνούς Δικτύου Περιοδικών Δρόμου (International Network of Street Papers).
Η «Σχεδία», όπως συμβαίνει με όλα τα περιοδικά δρόμου του κόσμου, δεν πωλείται στα συνήθη σημεία διάθεσης Τύπου, όπως περίπτερα, αλλά αποκλειστικά και μόνο στους δρόμους της πόλης από διαπιστευμένους πωλητές. Οι πωλητές προέρχονται από ευάλωτες κοινωνικά πληθυσμιακές ομάδες: άστεγοι, άνεργοι και γενικώς άνθρωποι που αποδεδειγμένα ζουν κάτω από το όριο της φτώχειας.
Εμείς μιλήσαμε με τον Σέργιο Μήλη ο οποίος είχε πολλά να μας πει και να μας εξηγήσει σχετικά με αυτό το μακροχρόνιο πόνημα.
Πόσο καιρό ασχολείστε με τη «Σχεδία» και τι ήταν αυτό που σας έκανε να το ξεκινήσετε;
Είμαι στη «Σχεδία» από το ξεκίνημά της, το 2013. Για την ακρίβεια είμαι μέλος της ομάδας που «έστησε» τη «Σχεδία», ήμουν δηλαδή παρών και σε όλη τη διαδικασία προετοιμασίας της έκδοσης του περιοδικού.
Ήμουν και εθελοντής στην εθνική ομάδα αστέγων ποδοσφαίρου, η οποία δημιουργήθηκε το 2007 και η οποία ήταν «προάγγελος» του περιοδικού. Τα 2 πρότζεκτ είναι αλληλένδετα, μιας και το ποδόσφαιρο των αστέγων και η διοργάνωση του Παγκοσμίου Κυπέλλου Αστέγων (που γίνεται κάθε χρόνο), ξεπήδησαν από το κίνημα των περιοδικών δρόμου όλου του κόσμου.
Μπήκα στην ομάδα της «Σχεδίας» και αποφάσισα να εργαστώ στο περιοδικό, γιατί συνδυάζει την κοινωνική προσφορά σε συνανθρώπους μας που βρίσκονται σε πολύ δύσκολη κατάσταση, και ήθελα να κάνω κάτι σε αυτή την κατεύθυνση και μάλιστα με ενεργητικό τρόπο, με τη δημοσιογραφία που πάντα μου άρεσε.
Τι ακριβώς είναι η «Σχεδία» και γιατί πιστεύετε πως είναι σημαντική;
Η «Σχεδία» είναι ένα κοινωνικό εγχείρημα που έχει ως στόχο την υποστήριξη ανθρώπων που ανήκουν σε ευπαθείς ομάδες. Πρόκειται για ένα περιοδικό δρόμου, το μοναδικό ελληνικό περιοδικό δρόμου και μέλος του Διεθνούς Δικτύου Εφημερίδων Δρόμου (International Network of Street Papers-INSP), το οποίο απαριθμεί περισσότερα από 100 περιοδικά, σε 35 χώρες, με 20500 πωλητές και περίπου 5.000.000 αναγνώστες διεθνώς. Η ««Σχεδία»», όπως συμβαίνει με όλα τα περιοδικά δρόμου του κόσμου, δεν πωλείται στα συνήθη σημεία διάθεσης Τύπου, όπως περίπτερα, αλλά αποκλειστικά και μόνο στους δρόμους της πόλης από διαπιστευμένους πωλητές. Οι πωλητές προέρχονται από ευάλωτες κοινωνικά πληθυσμιακές ομάδες: άστεγοι, άνεργοι, χαμηλοσυνταξιούχοι, φοιτητές και γενικώς άνθρωποι που αποδεδειγμένα ζουν κάτω από το όριο της φτώχειας. Από τα 4,00€, που είναι η τιμή διάθεσης του περιοδικού, τα 2,50€ (ήτοι το 62,5% επί της τιμής πώλησης) αφορούν απευθείας τον άνθρωπο με το κόκκινο γιλέκο, εκ των οποίων το 1,52€ είναι καθαρό έσοδο. Αποτελεί μια ξεχωριστή ευκαιρία να εξασφαλίσουν ένα ελάχιστο, αξιοπρεπές εισόδημα, αλλά και μέσο απεγκλωβισμού από το φαύλο κύκλο της κοινωνικής απομόνωσης και του αποκλεισμού. Αποτελεί επίσης ένα επιπλέον κίνητρο να ξαναχτίσουν τις ζωές τους.
Τι αντίκτυπο είχε στη «Σχεδία» ο κορονοϊός; Πώς σας επηρέασε;
Ο κορονοϊός επηρέασε τη «Σχεδία» αρνητικά σε δύο επίπεδα: αφενός ως προς την κυκλοφορία του περιοδικού και αφετέρου ως προς τις ζωές των ανθρώπων που πωλούν το περιοδικό.
Από τον Μάρτιο του 2020 μέχρι και τον Απρίλιο του 2021 η «Σχεδία» έμεινε κλειστή συνολικά 8 μήνες, διάστημα κατά το οποίο το περιοδικό δεν κυκλοφορούσε στο δρόμο και οι πωλητές δεν είχαν κανένα έσοδο. Αυτό επηρέασε τα οικονομικά του περιοδικού και φυσικά είχε αρνητική επίδραση και στην ψυχολογία των πωλητών (πέρα από το προφανές οικονομικό πρόβλημα που τους δημιούργησε), αφού αναγκάστηκαν να μείνουν κλεισμένοι στα σπίτια τους, χωρίς την καθημερινή επαφή που έχουν με τον κόσμο στο δρόμο. Πολλοί δε από αυτούς τους ανθρώπους ήταν εντελώς αποκομμένοι από τον έξω κόσμο (άνθρωποι που μένουν σε σπίτια χωρίς ρεύμα ή όσοι δεν έχουν επαφές με φίλους ή συγγενείς). Η «Σχεδία» έκανε μια μεγάλη προσπάθεια υποστήριξης των ανθρώπων της μέσα από ένα πολύ ευρύ πεδίο δράσεων, χάρη στις οποίες πιστεύουμε ότι σε κάποιο βαθμό αμβλύναμε τις συνέπειες του εγκλεισμού και διατηρήσαμε τις ελπίδες των πωλητών για ένα νέο ξεκίνημα ζωντανές. Οι δράσεις αυτές περιλάμβαναν: έκτακτο πρόγραμμα συνδρομών αλληλεγγύης (μέρος των χρημάτων από τις οποίες πήγε στους πωλητές), κουπόνια τροφίμων, παράδοση φαγητού κατ’ οίκον σε 40 πωλητές καθημερινά για 32 μέρες, δωρεάν χρόνο ομιλίας από τις εταιρείες κινητής τηλεφωνίας για όλους τους μήνες της καραντίνας, δράση συντροφικότητας (95 εθελοντές τηλεφωνούσαν ανά τακτά χρονικά διαστήματα τους ανθρώπους της «σχεδίας» για μια ανθρώπινη κουβέντα), συγκέντρωση τροφίμων-βιβλίων-ραδιοφώνων-φαρμάκων, μοίρασμα μασκών-γαντιών-αντισηπτικών και υποστήριξη κάποιων πωλητών για εξόφληση ενοικίων ή λογαριασμών κοινής ωφέλειας.
Πόσοι άνθρωποι υπάρχουν αυτή τη στιγμή που βοηθάνε τη Σχεδία και με πιο τρόπο είναι χρήσιμοι για την κυκλοφορία του περιοδικού;
Υπάρχουν καταρχάς οι άνθρωποι που εργάζονται κανονικά στα γραφεία του περιοδικού σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη, κάποιοι από τους οποίους ασχολούνται αποκλειστικά με το περιοδικό (υπεύθυνοι επικοινωνίας, διαφήμισης, συνδρομών, δικτύου πωλητών, γραμματεία, γραφίστρια), ενώ υπάρχουν και εκείνοι που «τρέχουν» άλλα πρότζεκτ, όπως τα αθλητικά μας προγράμματα (ποδόσφαιρο, πετάνκ, μπάσκετ, κλπ.) ή το πρόγραμμα επαναχρησιμοποίησης «Σχεδία» αρτ. Υπάρχουν επίσης οι συνεργάτες μας, οι οποίοι στέλνουν τη δουλειά τους για την ύλη του περιοδικού (δημοσιογράφοι, σκιτσογράφοι, φωτογράφοι). Όλοι αυτοί οι, με τον έναν ή τον άλλον τρόπο, μόνιμοι συνεργάτες είναι περίπου 40. Από εκεί και πέρα υπάρχει και το δίκτυο των εθελοντών, το οποίο ενεργοποιείται όποτε υπάρχουν συγκεκριμένες ανάγκες και αποτελείται από πολλούς ανθρώπους όλων των ηλικιών και των δύο φύλων.
Ποιο πιστεύετε πως είναι το μεγαλύτερο πρόβλημα στην Ελλάδα σε σχέση με την κοινωνία; Ο Έλληνας καταλαβαίνει τι κάνει η «Σχεδία»;
Σημαντικότερα προβλήματα νομίζω ότι είναι η ποιότητα της παιδείας, ο ατομικισμός και ο φανατισμός. Υπάρχει τεράστια δυσκολία συνεννόησης μεταξύ των ανθρώπων όταν πρόκειται να αντιμετωπίσουν σοβαρά ζητήματα, όλοι θεωρούν ότι έχουν τη σωστή λύση έτοιμη, χωρίς να ακούνε άλλες απόψεις. Είμαστε, αντίθετα, πολύ συνεργάσιμοι και μονιασμένοι όταν πρόκειται να βρούμε τρόπους να διασκεδάσουμε και να περάσουμε καλά. Επίσης αποτελεί τεράστιο πρόβλημα, για τον τρόπο που πορευόμαστε ως κοινωνία, το γεγονός ότι έχουμε πολύ μεγάλη ιδέα για τον εαυτό μας, ως λαός, πολιτισμός, προϊστορία, κλπ. Η άποψη ότι είμαστε ξεχωριστοί σε όλα τα επίπεδα και όλος ο υπόλοιπος κόσμος μας χρωστάει, είναι τραγική, οπισθοδρομική και το μόνο που κάνει είναι να μας τραβάει μόνιμα προς τα πίσω.
Το τι κάνει η «Σχεδία» το καταλαβαίνουν εύκολα, όσοι έχουνε τη διάθεση να ακούσουνε και κυρίως όσοι νιώθουν «κοντά» στους πωλητές, τόσο ψυχικά όσο και σε πρακτικό επίπεδο. Οι άνθρωποι που δυσκολεύονται περισσότερο στα οικονομικά τους, στα εργασιακά τους, στην καθημερινότητα είναι αυτοί που κατανοούν καλύτερα ποιος είναι ο σκοπός ύπαρξης του περιοδικού και γιατί βρίσκονται στο δρόμο οι άνθρωποι με το κόκκινο γιλέκο.
Οι συντάκτες της «Σχεδίας» είναι εθελοντές;
Όλοι οι άνθρωποι που δίνουν τη δουλειά τους για την ύλη του περιοδικού (δημοσιογράφοι, σκιτσογράφοι, φωτογράφοι) από την αρχή δέχτηκαν να το κάνουν εθελοντικά. Στόχος της σχεδίας, παρόλα αυτά, ήταν κάποια στιγμή να αρχίσουν να αμείβονται, έστω με ένα συμβολικό ποσό, κάθε μήνα, ως αναγνώριση της προσφοράς τους. Αυτή τη στιγμή 2 δημοσιογράφοι απασχολούνται σε σταθερή βάση στο γραφείο, ως full-time εργαζόμενοι και κάποιοι από τους υπόλοιπους παίρνουν αυτό το συμβολικό ποσό που αναφέρθηκε παραπάνω, με απώτερο στόχο να γίνεται αυτό για όλους, μόλις τα οικονομικά του περιοδικού το επιτρέψουν.
Εκτός της στήριξης των ανθρώπων που την δίνουν, γιατί αξίζει κανείς να διαβάσει τη «Σχεδία»;
Ένας από τους βασικούς στόχους της «Σχεδίας», πριν ακόμα εκδοθεί, ήταν να είναι ένα πολύ καλό περιοδικό, σε όλα τα επίπεδα. Από το χαρτί εκτύπωσης μέχρι την τελευταία λέξη που γράφεται σε αυτό. Κι αυτό γιατί δεν θέλουμε σε καμία περίπτωση η αγορά του περιοδικού να είναι μια πράξη ελεημοσύνης και οίκτου. Οι πωλητές δεν είναι στο δρόμο για να ζητιανεύουν ή να παρακαλούν τον κόσμο να αγοράσει το περιοδικό. Πωλούν, μέσα από σκληρή προσπάθεια, ένα προϊόν, το οποίο οφείλει να είναι ποιοτικό και αξιοπρεπές. Κι αυτό, νομίζω ότι το έχουμε πετύχει. Το χαρτί εκτύπωσης είναι πολύ καλής ποιότητας, δεχόμαστε μάλιστα πολλή και καλόπιστη κροτική για τη συγκεκριμένη επιλογή από τους αναγνώστες οι οποίοι λένε ότι για λόγους οικονομίας δεν χρειάζεται να είναι τόσο καλό το χαρτί, ενώ και το περιεχόμενο προσέχουμε να είναι όσο γίνεται καλύτερο. Δημοσιογραφικά άρτιο, τεκμηριωμένο και ενδιαφέρον, με θέματα κυρίως κοινωνικά (αλλά όχι μόνο, υπάρχουν τα πάντα όπως αθλητικά, πολιτιστικά, συνταγές, κλπ.) τα οποία προκύπτουν μέσα από ρεπορτάζ και με έμφαση πάντα στις ανθρώπινες ιστορίες. Ένα περιοδικό που ψάχνει και βρίσκει ιδέες και θέματα μέσα από τη δημοσιογραφική αναζήτηση, με σκοπό να προτείνει και να παρουσιάσει πιθανές λύσεις στα ζητήματα που αφορούν την κοινωνία και όχι να έχει μόνο καταγγελτικό λόγο και ύφος διαμαρτυρίας. Για όλους αυτούς τους λόγους, και επειδή οι άνθρωποι που το διακινούν στο δρόμο το κάνουν με αξιοπρέπεια και σεβασμό, ο κόσμος το έχει αγκαλιάσει και το αγοράζει αυτά τα 9 σχεδόν χρόνια κυκλοφορίας του. Άλλωστε, αν το περιοδικό δεν ήταν ποιοτικό κι ενδιαφέρον ως προς το περιεχόμενό του, οι περισσότεροι θα το αγόραζαν 1-2 φορές, ως πράξη αλληλεγγύης, και μετά θα σταματούσαν. Κάτι τέτοιο δεν συμβαίνει και αυτός ήταν ο στόχος μας από την αρχή.
Πιστεύετε πως τώρα που η πανδημία υποτίθεται πως τελειώνει, θα έρθει οικονομική κρίση;
Σαφώς. Η οικονομική κρίση που ξεκίνησε πριν 10 χρόνια δεν τελείωσε ποτέ. Η κρίση λόγω της πανδημίας έρχεται να συνεχίσει αυτή την κατάσταση, είμαστε σε μια διαρκή κρίση την τελευταία δεκαετία. Απλά τώρα, ορισμένοι άνθρωποι που με κάποιον τρόπο στέκονταν στα πόδια τους, έστω και με μεγάλες δυσκολίες, δεν θα μπορούν πλέον. Βασική αιτία για όλο αυτό δεν είναι η πανδημία από μόνη της, αλλά οι πολιτικές που τη συνοδεύουν και την «αντιμετωπίζουν». Το κράτος και η πολιτική ηγεσία του βρήκε την ευκαιρία, με πρόσχημα την πανδημία και εκμεταλλευόμενη το φόβο και την ανασφάλεια των πολιτών, που οδηγούν σε σημαντικό βαθμό αδράνειας, να εφαρμόσουν πολιτικές και προγράμματα που οδηγούν σε νέα κρίση, μέσω των περιορισμών τόσο των εργατικών όσο και των ανθρώπινων/κοινωνικών δικαιωμάτων. Ο συνδυασμός ανεργίας ή πολύ χαμηλά αμειβόμενης εργασίας, υποβαθμισμένων παροχών και δομών που αφήνονται στην τύχη τους (νοσοκομεία, σχολεία, πανεπιστήμια), με περιστολή των δικαιωμάτων και αύξηση της καταστολής, μόνο σε μια διαρκή κρίση μπορεί να οδηγήσει και σε μια κοινωνία που είναι συνεχώς σε πόλεμο.
