«Το γκράφιτι αυτό μας δείχνει όσα δεν μας δείχνει η τηλεόραση». Όταν πλησίασα το τριμελές παρεάκι που καθόταν στα σκαλάκια δίπλα ακριβώς από το πολυσυζητημένο γκράφιτι των τελευταίων ημερών, δεν περίμενα να ακούσω τέτοια ατάκα από το στόμα ενός 15χρονου. Τόσο, πάνω-κάτω μου φάνηκε ο Βαλέριος ο οποίος είχε κι άλλες εκπλήξεις να με κεράσει. «Όχι, δεν βλέπω Survivor. Οι περισσότεροι φίλοι και γνωστοί το παρακολουθούν, αλλά εμένα δεν έχει να μου δώσει κάτι. Όπως λέει και το γκράφιτι που φωτογραφίζεις, το αληθινό Survivor βρίσκεται εκεί έξω, βρίσκεται δίπλα μας, το ζούμε».
Ωραίος ο Βαλέριος. Ωραίο το γκράφιτι. Συνεπαγόμενα ωραίος τύπος και ο δημιουργός του, ο Πλάτωνας. Τον πήρα τηλέφωνο με το που τέλειωσα τη φωτογράφιση για να μου πει δυο κουβέντες. Το αρχικό κόνσεπτ ήταν να τον φωτογραφίσω μπροστά από το έργο του το οποίο έχει κάνει μεγάλο κύκλο στα σόσιαλ μίντια και στο διαδίκτυο εν γένει. Δεν του το πρότεινα και είμαι βέβαιος πως αν το έκανα το πιο πιθανό θα ήταν να μου έδινε μια ευγενική άρνηση. Γιατί πέρα από ευγενικός τύπος, ο Πλάτωνας είναι από εκείνους τους street artists που προτιμούν να μιλούν τα έργα τους και όχι το στόμα τους σε δημοσιογράφους και λοιπούς ευκαιριακούς ενδιαφερόμενους.
«Για όλους αυτούς που μάχονται καθημερινά για την επιβίωση στη δική τους ζούγκλα», λέει η λεζάντα στο παραπάνω post του Πλάτωνα. Τόσο ξεκάθαρη που δεν νομίζω ότι χρειάζεται περαιτέρω επεξήγηση για τις σκέψεις που τον συνόδευαν καθώς πίεζε τη βαλβίδα.
Πώς, πού, γιατί
Το γκράφιτι δημιουργήθηκε την πρωταπριλιά στην πλατεία 34ου Συντάγματος μετά από κάλεσμα που έκανε ο τοπικός σύλλογος «Αλληλεγγύη Πειραιά» στον Πλάτων αλλά και σε άλλους γκραφιτάδες. Ο ίδιος ο Πλάτωνας μπορεί να μην ξοδεύει μεσοβδομαδιάτικα βραδινά του τρίωρα μπροστά από την οθόνη, αλλά προφανώς κάτι έχει πάρει το αυτί του από τη σαρβαϊβορική μανία των ημερών. «Η έμμεση αναφορά στο παιχνίδι ήταν ένας τρόπος για να στρέψω το βλέμμα του κόσμου προς το έργο καθώς και στα μηνύματα που αυτό θέλει να περάσει. Η λεζάντα «The Real Survivor» (σσ. δημιούργημα του Βασίλη Φλετς) βοήθησε ώστε να ακουστεί ακόμη περισσότερο. Μη νομίζεις, ακόμη κι εμείς πολλές φορές χρησιμοποιούμε τα τερτίπια μας για να κάνουμε το έργο μας γνωστό.»
Προφανώς το τερτίπι της λεζάντας έπιασε τόπο. Πέρα από το διαδικτυακό virality, η απήχηση του έργου είναι εξίσου μεγάλη και στον πραγματικό κόσμο: όση ώρα έμεινα στην πλατεία, ελάχιστα κεφάλια περαστικών δεν γύρισαν να το δουν. Δυο-τρεις σταμάτησαν να το φωτογραφίσουν κιόλας. Δεν ξέρω πόσοι από αυτούς προσπερνούν το ξεκάθαρο μήνυμα που θέλει να εκπέμψει το γκράφιτι και πόσοι μπαίνουν στη διαδικασία να το... σκαλίσουν λίγο περισσότερο.
Ο Πλάτων πάντως τα έχει λύσει μέσα του: «Δεν είναι αυτό καθαυτό το παιχνίδι που με ενοχλεί. Εκείνο που με ξεπερνάει ως λογική είναι το να βλέπω μερικούς ανθρώπους περιορισμένους σε συγκεκριμένο κι ελεγχόμενο χώρο, οι οποίοι στερούνται το φαγητό και την οικογένειά τους, ανθρώπους που όλη αυτή η διαδικασία αντί να τους φθείρει, τους κάνει πιο αποδοτικούς. Τους ανάβει μια σπίθα στην ψυχή τους. Ειδικά η ηθελημένη αποκοπή από την οικογένεια είναι κάτι που δεν μπορώ να κατανοήσω, ίσως να φταίει που προσωπικά έχω πολύ ψηλά στην ιεραρχία μου τη δική μου οικογένεια. Στην τελική, μπορεί τα 100.000 ευρώ να φαντάζουν και να είναι πολλά, αλλά το ερώτημά μου δεν παύει: τι άλλο είσαι διατεθειμένος να κάνεις για 100.000 ευρώ;»
Οταν ξημερώνουν οι μέρες που ο κόσμος στρέφει την προσοχή του από τα μεγάλα και τα σημαντικά, έργα όπως αυτό με τον άστεγο που ξαποσταίνει(;) για λίγο από τον καθημερινό αγώνα της επιβίωσης και στέκεται με σκυμμένο το κεφάλι μπροστά από ένα καρότσι-καθρέφτη της νεοελληνικής πραγματικότητας, κάνουν αυτό το οποίο θα έπρεπε υποθετικά να απασχολεί την τέχνη κάθε μορφής. Ο χαμηλών τόνων Πλάτωνας, που προτιμάει να «χτυπά» σε απόμερα και απομονωμένα μέρη κι αμέσως μετά να γυρίζει στις εξίσου ήσυχες γωνιές του σπιτιού του, μου το κάνει πιο συγκεκριμένο: «Το γκράφιτι πλέον δεν είναι μέσο αυτοπροβολής όπως ήταν όταν ξεκίνησε. Πλέον έχει εξελιχθεί, όπως έχουν εξελιχθεί τα πάντα γύρω μας κι αποτελεί ένα μέσο που θέτει ερωτήματα. Η μαγεία του έχει να κάνει με το ότι πολλές φορές γεννά και απαντήσεις».
