Αυτή η εικόνα του άντρα με τα μαύρα κοκάλινα γυαλιά και το άσπρο μαλλί. Μπορείς να σκεφτείς εκατοντάδες διάσημους άντρες με την ίδια περιγραφή, αλλά δεν υπάρχει περίπτωση να κάνεις λάθος στην περίπτωση του Martin Scorsese. Ακόμη και αν κάποτε στο Taxi Driver, κυκλοφορούσε στα παρασκήνια με full beard, goatee και μαύρα μαλλιά. Οι καιροί βεβαίως αλλάζουν, οι άνθρωποι το ίδιο, αλλά εκείνος βρήκε ένα τρόπο να κερδίσει την αμβροσία της δική του αθανασία. Τις ταινίες του.
Δεν μπορώ να θυμηθώ ποια ήταν η πρώτη ταινία του Martin Scorsese που είδα. Δεν μπορώ επίσης να θυμηθώ αν την είδα ολόκληρη, αποσπασματικά, αν έκατσα να δω τον μονόλογο κάποιου ήρωα του ή αν απλά πέτυχα την ταινία στο τελείωμά της αναρωτώμενος «Τι ήταν αυτό και τι μπορώ να κάνω για να το δω ολόκληρο;». Αυτό συμβαίνει επειδή ο Scorsese, άθελά του, είναι κομμάτι της ιδιωτικής ψυχαγωγίας του καθενός από εμάς. Δεν χρειάζεται να εξηγήσεις ποιος είναι, να αναφέρεις του ήρωες με το ονοματεπώνυμο ή να σχολιάσεις από που είναι η ατάκα που μόλις είπες σε κάποιον γνωστό σου. Λίγο-πολύ, μοιάζει λες και ο Scorsese υπερπήδησε χώρο και χρόνο και έκανε να δείχνουν πως οι ταινίες του υπήρχαν από πάντα.
«Μεγάλωσα σε μία αμερικανοϊταλική περιοχή, όπου το σπίτι μου είχε κόσμο όλη την ώρα. Υπήρχαν παιδιά, φασαρία, αλλά όταν απέκτησα ένα δικό μου χώρο και ξεκίνησα να κάνω ταινίες, συνέχισα αυτή την εικόνα». Είναι ζωηρές οι σκηνές του Scorsese γιατί είναι πέρα για πέρα ζωντανές. Παρότι η μυθοπλασία έχει τον πρώτο ρόλο, προσπαθεί παράλληλα να μην παραγκωνίσει το αληθινό στοιχείο που χαρακτηρίζει την πραγματικότητα. Γιατί, εδώ που τα λέμε, τι νόημα θα είχε μία ιστορία αν δεν μπορούσε να σε κάνει να πιστέψεις ότι ενδεχομένως, να εξελισσόταν στο απέναντι σπίτι ή στον από κάτω δρόμο. Μπορεί λοιπόν να βρίσκουμε κοινά στις ταινίες του Scorsese, να θέλουμε να τον κατατάξουμε σε κάποιο δικό μας mafia genre γιατί έχουμε συνηθίσει να κολλάμε ταμπέλες, αλλά εκείνος πήρε την γειτονιά, τις αναμνήσεις και έφτιαξε πρόσωπα και καταστάσεις. Με τον δικό του φυσικά ξεχωριστό τρόπο, σε σημείο που φτάσαμε να μιλάμε για την α λα Scorsese συνταγή στο σινεμά.
Arturo Holmes/Getty Images
Ομολογουμένως, από την ματιά των 80 ετών που τα κλείνει σήμερα, ο σκηνοθέτης είναι πιο προβληματισμένος από εμάς για το μέλλον του κινηματογράφου – και λογικό γιατί τον νιώθει κομμάτι του. Δεν του αρέσουν οι superhero ταινίες, θεωρεί ότι οι σειρές κρατούν περισσότερο από όσο πρέπει και στο παρελθόν έχει μιλήσει σε συνεντεύξεις για την ανάγκη νέων ιδεών στο σινεμά. Κάποιες ικανοποιούν τα θέλω του και άλλες όχι, αλλά αυτό είναι κάτι τελείως διαφορετικό. Σίγουρα πάντως, δεν περιμένει κάτι συγκεκριμένο. Ενδεχομένως να θέλει και εκείνος ως θεατής να αναρωτηθεί αν έχει ξαναδεί αυτή τη σκηνή από την ταινία, αν έχει ξανακούσει κάπου αυτό το τραγούδι, αν κάπου και κάπως του μίλησε κάποιος για τον ήρωα που βλέπει.
Σε εκείνον χρωστάμε την κινηματογραφική αποθέωση του Robert De Niro. Το ταλέντο ήταν πάντα εκεί, αλλά στο σινεμά χρειάζεται την κατάλληλη καθοδήγηση. Δεν είναι καμία ντροπή να παραδεχτούμε πως ο De Niro είναι ένα δημιούργημα του Scorsese, που συμβάλλει με τον δικό του τρόπο σε αυτό το κομμάτι της αθανασίας. Άλλωστε και ο ίδιος το έχει παραδεχτεί. «Είμαστε φίλοι, αλλά όταν δουλεύουμε μαζί έχουμε μία βαθύτερη σχέση, γιατί παίρνουμε πιο προσωπικά κάποια πράγματα που θέλουμε να τα περάσουμε στην οθόνη». Όπως έχει δείξει η ιστορία, το δίδυμο Martin Scorsese – Robert De Niro, το έχει κάνει αυτό και μάλιστα πετυχημένα. Ίσως και να συνεχίσει να το κάνει, αλλά ο σκηνοθέτης στα 80 του, δεν έχει χορτάσει απλά από σινεμά, αλλά έχει φροντίσει ο ίδιος να κορέσει μία και πάνω γενιές με αυτό. Οι ταινίες του Scorsese θα μείνουν στο χρόνο, όποια και αν είναι η δική μας ή και η δική του άποψη γι’ αυτές. Εν αντιθέσει με άλλους, δείχνει πιο συγκροτημένος από ποτέ και με μία αστείρευτη ενέργεια.
Διαβάστε επίσης: Η ιστορία της γνωριμίας του Martin Scorsese με τον Robert De Niro
Σήμερα δεν γιορτάζει μόνο ο Martin Scorsese αλλά ολόκληρο το σινεμά. Και δεν είναι καθόλου κακή αφορμή να θυμηθούμε τις ταινίες του, εκείνες που αγαπήσαμε, που μας ενέπνευσαν, που έφεραν στο μυαλό μας κάθε σκηνή και κάθε ατάκα δίχως κόπο. Λες και το σινεμά ήταν από πάντα έτσι.
