Ήταν 24 Νοεμβρίου του 1963 όταν ο Harvey Lee Oswald έπεφτε νεκρός από το χέρι του Jack Ruby. Έφυγε από τη ζωή με τον ίδιο ακριβώς τρόπο που μπήκε στον δημόσιο βίο μόλις δύο ημέρες νωρίτερα, όταν σκότωσε τον JFK. Μέσα σε αυτές τις δύο ημέρες κατάφερε να συγκεντρώσει πάνω του την οργή της Αμερικής, πιθανότατα όλου του δυτικού κόσμου και την περιέργεια ολόκληρου του πλανήτη. Κανείς ποτέ δεν κατάλαβε τα ακριβή του κίνητρα. Ήταν πράκτορας της KGB, της CIA απλά ψυχικά ασταθής; Ακόμα και εξωγήινο τον είπαν όμως ο Harvey Lee Oswald δεν ήταν τίποτα άλλο από ένα ακόμα θύμα του ψυχρού πολέμου που έγινε θύτης και άθελά του άλλαξε μια για πάντα την ιστορία.
Οι θεωρίες συνωμοσίας ξεπήδησαν σαν πίδακας αρτεσιανού νερού αμέσως μετά τη δική του δολοφονία. Μια δολοφονία που συνέβη σε εκείνη τη χρονική στιγμή που μόλις άρχισε να συνέρχεται η παγκόσμια κοινή γνώμη από σοκ της δολοφονίας του αγαπημένου παιδιού της Αμερικής. Dead men tell no stories όπως λέει και η περίφημη ρήση, ένα σενάριο που έδωσε την απαραίτητη σπίθα για το γαιϊτανάκι των θεωριών συνωμοσίας, όμως το παρόν άρθρο δεν θα θίξει αυτά τα σενάρια.
Παρά το ότι ένας απροσδόκητος θάνατος είναι ένα εξαιρετικά βολικό σενάριο για να μην ανοίξει καμία ουσιαστική συζήτηση, ο Harvey Lee Oswald είχε πολλές ιστορίες να πει και μετά το θάνατό του, απλά δεν έτυχε να τις ακούσει κανείς εκείνη την εποχή. Βλέπετε τα ‘60s ήταν η εποχή που άλλαζε ο κόσμος, τουλάχιστον έτσι πίστευαν αυτοί που έκαναν την προσπάθεια εκείνη την εποχή. Ο Oswald ήταν ένα glitch σε αυτή την πορεία. Το αν κατάφερε να ανακόψει αυτή την ορμητική πορεία ή την επιτάχυνε, είναι καθαρά ζήτημα ερμηνείας και οπτικής, το μόνο βέβαιο είναι ότι την επηρέασε.
Μέχρι τα 24 του χρόνια, ο Harvey Lee Oswald κατάφερε να ζήσει τόσα πολλά που άλλοι θα ήθελαν τρεις ζωές για να τα ζήσουν. Μεγάλωσε ουσιαστικά μόνος του, απέκτησε ενδιαφέρον για τον μαρξισμό σε μια εποχή που ήταν το πιο ακατάλληλο πράγμα για την πατρίδα του, κατατάχθηκε στους Πεζοναύτες, αυτομόλησε στην ΕΣΣΔ και γύρισε για να σκοτώσει τον πιο δημοφιλή πρόεδρο των ΗΠΑ. Αν δεν ήταν πραγματικά γεγονότα όλα αυτά, τότε θα μπορούσε να είχε βγει από το μυαλό του Ian Fleming ως Bond Villain.
Κι όμως όλες αυτές οι ιδιότητες και βιώματα που συγκέντρωσε ο Oswald στον σύντομο βίο του δεν ήταν τίποτα άλλο από ένα συμπύκνωμα όλης εκείνης της εποχής. Μια τυχαία συσσώρευση ενέργειας που οδήγησε όπως ήταν φυσικό σε μια εκκωφαντική έκρηξη ενός ανθρώπου που του έτυχαν περισσότερα από όσα μπορούσε να διαχειριστεί.
Για να μπούμε στο μυαλό του Harvey Lee Oswald, θα «δανειστούμε» για λίγο αυτό του John Nash, την ιστορία του οποίου μάθαμε χάρη στη βιογραφική ταινία A Beautiful Mind με τον Russell Crowe. Τα χρόνια που ακολούθησαν μετά από την πρώτη επιτυχημένη ατομική δοκιμή των Σοβιετικών, η οποία επιβεβαίωσε τη διαρροή του Σχεδίου Μανχάταν, ήταν η απόλυτη περίοδος εθνικής τρέλας για τις ΗΠΑ. Οι μισοί θεωρούσαν ύποπτους τους άλλους μισούς. Μια τραγωδία που δεν είχε κάθαρση, μόνο ηττημένους.
Από τη μία πλευρά όσοι έπεσαν στα νύχια επιτροπών σαν αυτή του γερουσιαστή McCarthy και είδαν τις ζωές τους να καταστρέφονται και το American Dream να μετατρέπεται σε ζωντανό εφιάλτη. Από την άλλη άνθρωποι σαν τον John Nash, οι οποίοι λόγω της επιθυμίας τους να προσφέρουν στην πατρίδα, έπεσαν θύματα του ίδιου μηχανισμού που τους χρησιμοποίησε μέχρι να χάσουν τα λογικά τους, στην κυριολεξία. Ο Harvey Lee Oswald ήταν κάπου ανάμεσα σε αυτό το εκκρεμές, μια ισορροπία που ήταν αδύνατο να κρατηθεί. Νιώθοντας από μικρός την εγκατάλειψη έψαχνε από κάπου να πιαστεί, από τον μαρξισμό, από τους Πεζοναύτες, από τη Σοβιετική Ένωση.
Η εποχή της απόλυτης τρέλας γέννησε πολλούς μικρούς Oswald που δεν θα μάθουμε ποτέ το όνομά τους γιατί δεν έτυχε να σκοτώσουν τον Πρόεδρο των ΗΠΑ. Ήταν μια εποχή που αργοπέθαινε. Οι Αμερικανοί ψήφισαν για Πρόεδρο ένα φρέσκο πρόσωπο που δεν θύμιζε σε τίποτα τα πρώτα χρόνια την Αμερική του των πρώτων χρόνων του Ψυχρού Πολέμου. Δεν ήταν καν Προτεστάντης για να εκφράσει σωστά την αμερικανικότητα. Ο JFK μπορεί να εκλέχτηκε δημοκρατικά, όμως σε καμία περίπτωση δεν κατάφερε να εκφράσει όσο ήταν ζωντανός τη συντριπτική πλειοψηφία των Αμερικανών.
Δυστυχώς οι εποχές που αργοπεθαίνουν έχουν την τάση να κρατιούνται στη ζωή πολύ περισσότερο από όσο θα έπρεπε αυξάνοντας τις ωδίνες του τοκετού της νέας εποχής. Τότε είναι που συμβαίνει κάτι το αναπάντεχο. Άλλοι τις λένε επαναστάσεις, άλλοι δολοφονίες, άλλοι φυσικές καταστροφές, ακόμα και Πληγές του Φαραώ.
Μπορεί ο A’ Παγκόσμιος Πόλεμος να ξεκίνησε από την κάνη του όπλου του Gavrilo Princip καθώς σημάδευε στον Αρχιδούκα Franz Ferdinand, ωστόσο όλοι ξέρουμε πλέον ότι ο πόλεμος αυτός αναζητούσε εναγωνίως μια αφορμή για ορμήξει στο προσκήνιο της ιστορίας. Κάτι ανάλογο έκανε και ο Harvey Lee Oswald σκοτώνοντας τον JFK.
Πέφτοντας νεκροί με διαφορά δύο ημερών, έγιναν οι ανέλπιστοι μάρτυρες της εποχής που πάσχιζε να αναδυθεί. Βλέποντας το πώς εξελίχθηκαν τα 60s με την ψυχραιμία που μας δίνει η απόσταση του χρόνου, μπορούμε να δούμε ότι ήταν μια εποχή που αναζητούσε εκείνη την τομή που θα της επιτρέψει να εμφανιστεί στο ιστορικό προσκήνιο αυτόνομη και πλήρως αποκομμένη από το παρελθόν. Η δολοφονία του JFK έδειξε την ανάγκη της για αυτονομία και δύο μέρες μετά η δολοφονία του Oswald έδειξε την αποκοπή.
Οποιοδήποτε άλλο σενάριο θα έκανε τα γεγονότα που ακολούθησαν στα επόμενα χρόνια μέχρι την κορύφωση του ‘68, ακόμα πιο βίαια και πιο γκροτέσκα. Τον Νοέμβριο του 1963 στο Dallas, οι ΗΠΑ και ο υπόλοιπος δυτικός κόσμος, υπέγραψαν εν αγνοία τους ένα νέο κοινωνικό συμβόλαιο.
Δεν θα μάθουμε ποτέ τι σκεφτόταν ο Oswald εκείνες τις μέρες που άλλαξαν τον κόσμο, μικρή σημασία έχει άλλωστε. Μεγαλύτερη σημασία έχουν οι επιπτώσεις της πράξης του. Επιπτώσεις που ξεπερνούν την όποια ταραχώδη ζωή του. Μια ζωή που θα συνεχίσει να γεννάει θεωρίες συνωμοσίας για μερικά χρόνια ακόμα, γιατί αυτό συμβαίνει πάντα στους ανθρώπους που δεν μπορούν να δεχτούν ότι ο κόσμος αλλάζει κατά τη διάρκεια της εποχής τους και αυτοί δεν μπορούν να κάνουν τίποτα γι’αυτό.
