Το όνομα του και μόνο προκαλεί δέος, ίσως περισσότερο από ότι οι ίδιες του οι ταινίες. Με βάση το έργα του πιο πολύ ανατριχιάζουμε με τον μυστήριο, τον τρομακτικό κόσμο που κρύβεται στο βάθος των ματιών του Stanley Kubrick, παρά από το ανελέητο κυνήγι του Jack Torrance στη «Λάμψη» ή τις μάσκες στη βίλα των οργίων του «Μάτια Ερμητικά Κλειστά». Ένα χάος επενδεδυμένο με την ανατριχιαστική χροιά της κλασικής μουσικής που μόνο αυτό το «υπέροχο» μυαλό μπόρεσε να συνδυάσει τόσο τέλεια στην μεγάλη οθόνη.
Και μια τέτοια προσωπικότητα, προφανώς μόνο απλή δεν μπορεί να ήταν. Είτε στην καθημερινότητά του, είτε στις ίδιες του τις δουλειές.
Κάθε του ταινία έχει μείνει στην μνήμη του κόσμου, κυρίως για τη διαφορετική οπτική που προσέγγιζε το εκάστοτε θέμα, αλλά και την μοναδικότητα του κάθε χαρακτήρα που επέλεγε να προβάλει.
Είναι χαρακτηριστικό άλλωστε το ότι αρκετές φορές παραποίησε το νόημα ενός βιβλίου το οποίο διασκεύασε, τον έφερε συχνά-πυκνά σε σύγκρουση με τους συγγραφείς και τους παραγωγούς της ταινίας. Μια τέτοια περίπτωση ήταν και η κατά πολλούς κορυφαία ταινία του, «Κουρδιστό Πορτοκάλι».
Το backstory του Alex DeLarge
Για τον Kubrick, δεν υπήρχε ποτέ καταλληλότερος για τον ρόλο του συνυφασμένου με τη βία και πρωταγωνιστή της ταινίας, Alex DeLarge πέρα από τον Malcolm McDowell. Ένας νεαρός τότε ηθοποιός που είχε κεντρίσει το ενδιαφέρον του σκηνοθέτη από την ταινία «If…», στην οποία ουσιαστικά υποδυόταν κάτι παρόμοιο με τον χαρακτήρα του Alex.
Στο μυαλό όμως της εταιρίας διανομής «Warner Brothers» -σημερινή Warner Bros.- βασικός υποψήφιος για τη θέση του πρωταγωνιστή ήταν ο Mick Jagger των Rolling Stones, με την υπόλοιπη μπάντα να τον συμπληρώνει ως συμμορία με τα λευκά. Αναμφίβολα η παραγωγή έχει πάντα το πάνω χέρι όσον αφορά τις επιλογές του cast και γενικά των επιλογών στην ταινία, ωστόσο η κόντρα με τον Kubrick ήταν χαμένη υπόθεση. Ο Stanley έγινε έξαλλος σε τέτοιο βαθμό που αν δεν γινόταν ο McDowell πρωταγωνιστής, θα έπαιρνε τα πράγματά του και θα αποχωρούσε από τα γυρίσματα οριστικά.
Η εμφατική μορφή του Mick Jagger ήταν δεδομένο ότι θα έφερνε αρκετό κόσμο στα σινεμά και εισπράξεις στα ταμεία, ωστόσο για αυτό που ετοίμαζε ο Kubrick μάλλον θα συμφωνήσουμε ότι ήταν το λάθος άτομο για την πιο προκλητική ταινία της εποχής. Τελικώς η Warner έκανε πίσω και ο νεαρός McDowell προσελήφθη χωρίς καν να περάσει από οντισιόν.
Αποτέλεσμα; Ο Kubrick έδωσε ελευθερία κινήσεων στον πρωταγωνιστή του, με πολλές από τις σκηνές να είναι δικές του εμπνεύσεις και επινοήσεις. Όπως το «Singing In The Rain» την ώρα της πιο βίαιης σκηνής της ταινίας.
«Γιατί το έκανα αυτό; Επειδή το τραγούδι είναι το δώρο του Hollywood στον κόσμο της ευφορίας. Και ακριβώς αυτό νιώθει ο χαρακτήρας στη συγκεκριμένη φάση», είπε αργότερα στους συνεργάτες του.
Η κόντρα με τον συγγραφέα
Ο Kubrick μπορεί σήμερα να εξυμνείται για τον τρόπο με τον οποίο προσέγγισε το φιλμ, ωστόσο στην Αγγλία θεωρήθηκε υπαίτιος για την έξαρση της βίας στα 70's, με αποτέλεσμα να δέχεται απειλές για τη ζωή του. Το αποτέλεσμα ήταν η ταινία να μην προβληθεί καθόλου στο Ηνωμένο Βασίλειο, τουλάχιστον όχι μέχρι το 1999 όταν και απεβίωσε ο σκηνοθέτης.
Μαζί με τον Τύπο και τους κριτικούς, πολέμιος του Kubrick ήταν και ο συγγραφέας του βιβλίου, Anthony Burgess. Πέρα από μίνι διαφωνίες για το χτίσιμο των χαρακτήρων, η βασική αιτία της κόντρας τους ήταν το βασικό νόημα του έργου. Κατά τον Burgess ήταν το φιλοσοφικό debate μεταξύ ενός εγκληματία με ελεύθερη βούληση που επιλέγει να βελτιώσει τους όρους της ζωής του ή ενός άβουλου πολίτη που ζει ήρεμη και σωστά δομημένη καθημερινότητα.
Ο Kubrick ωστόσο που δεν ήταν φαν ούτε του βιβλίου καθώς δεν κατανοούσε τα μηνύματά του, ούτε καν της πιο ελεύθερης γλώσσας που χρησιμοποιούσε ο συγγραφέας είχε κλείσει το βιβλίο από τις πρώτες του σελίδες, ωστόσο δέχτηκε να μεταφέρει το story στην οθόνη επειδή του άρεσε ο βίαιος και ιδιαίτερος χαρακτήρας του Alex. Και όπως ήταν φυσικό τον μετέφερε με τον δικό του μοναδικό τρόπο, από τη δική του «ανώμαλη» οπτική.
Εκεί λοιπόν που ο Burgess ήθελε να περάσει ότι η βία ήταν απλώς το «καταφύγιο» μιας περίεργης περιόδου της ζωής του Alex, o Kubrick την παρουσίασε ως έμφυτη Αρχή, ένα αναπόσπαστο κομμάτι του χαρακτήρα του, λες και είναι κρίκος μιας αλυσίδας που δύσκολα σπάει. Και αυτός ο κρίκος είναι που τον κρατάει δέσμιο της άγριας φύσης του και παρά τα πειράματα στον εγκέφαλό του, ο Alex επιστρέφει στο φινάλε στις παλιές καλές του συνήθειες.
Ακόμα και αν οι διαφωνίες ήταν πολλές, ο Kubrick έλαμψε για το συγκεκριμένο έργο, ακόμα και αν δεν είχε τη χαρά να το δουν οι συμπατριώτες του για όσο καιρό βρισκόταν εν ζωή. Πολλοί ενδέχεται να μην τον καταλάβουν ποτέ, ωστόσο για αυτό θα παραμένει ένα σημαντικό κομμάτι της αλυσίδας των σκηνοθετών του Hollywood. Πολλοί θα προσπαθήσουν να «φορέσουν» τα μάτια του, ποτέ κανείς όμως δεν θα δει ακριβώς τι μαγειρεύει το πολυμήχανο μυαλό του.
Είτε σκηνοθετούσε θρίλερ, είτε κάποια ταινία βασισμένη στον σαρκικό πόθο, έχοντας τα Μάτια του Ερμητικά Κλειστά.
