Μποξ, πυροβολισμοί, ανατινάξεις και macho ατάκες πριν την σκηνή που ο κακός πεθαίνει. Η προηγούμενη πρόταση είναι ουσιαστικά όλα όσα είδε ο μέσος σινεφίλ την δεκαετία του ‘80. Θα μπορούσε να το πει κανείς και τάση γιατί ουσιαστικά αυτό ήταν. Μία εποχή που η Αμερική έκανε φανερή επίδειξη δύναμης στον κινηματογράφο, με τους κακούς να είναι κυρίως τρομοκράτες, Σοβιετικοί, έμποροι ναρκωτικών και μέγιστοι εγκληματίες που θα είχαν σχέση με κάτι αντιαμερικανικό. Όλοι τους, όλοι όμως, πέθαιναν με τον παραπάνω τρόπο.
Θα λέγαμε ψέματα αν δεν παραδεχόμασταν πως η αμερικανική αυτή κουλτούρα δεν μας επηρέασε, πως δεν μας οδήγησε στα videoclubs σαν πιτσιρικάδες να νοικιάζουμε βιντεοκασέτες και να θεωρούμε τους macho εκείνους τύπους ως κινηματογραφικούς ήρωες. Και δεν πειράζει γιατί εδώ που τα λέμε δεν περάσαμε και άσχημα. Ήταν από τα λίγα που ξέραμε σαν Ελλάδα τότε και τις ταινίες αυτές τις έβλεπαν νέοι και γέροι. Την ίδια εποχή ωστόσο, στην άλλη άκρη του κόσμου και συγκεκριμένα στο υπό αγγλική κυριαρχία Χονγκ Κονγκ, ένας άλλος κινηματογράφος πολύ διαφορετικός προτιμούσε τις πιο αστικές ιστορίες δίνοντας ευκαιρίες σε νέους ανθρώπους με έφεση στις πολεμικές τέχνες. Ανθρώπους όπως ο Jackie Chan.
Ένας άλλος κινηματογράφος
Αξίζει να πούμε πως η αγγλική κυριαρχία με όλα της τα προβλήματα, έπαιξε σημαντικό ρόλο στο πως ανατράφηκε η γενιά του Jackie Chan. Ήταν πιο δυτικοί από τους υπόλοιπους Κινέζους, μάθαιναν υποχρεωτικά τα αγγλικά ως δεύτερη γλώσσα και αυτό τους έδωσε την ευκαιρία να εξερευνήσουν μία σειρά από ταινίες που διαφορετικά δεν θα μπορούσαν να έχουν δει. «Θυμάμαι να βλέπω μικρός τις καουμπόικες ταινίες του John Wayne, αλλά δεν τις καταλάβαινα. Γιατί έπρεπε να πέφτει τόσο πιστολίδι, τόση φασαρία, με τόσους νεκρούς; Απλά δεν το καταλάβαινα» θα έλεγε αργότερα σε συνέντευξή του ο ηθοποιός.
Το ευτυχές της υπόθεσης είναι πως οι Κινέζοι αγαπούσαν τα δυτικά σενάρια, αλλά πίστευαν πως υπήρχε άλλος τρόπος προσέγγισης σε αυτά. Ειδικά μετά την εμφάνιση του Bruce Lee τόσο στην Αμερική όσο και στις ταινίες της Golden Harvest στην Ασία, οι φιλόδοξοι νέοι Κινέζοι ήθελαν να χτίσουν ένα νέο ρεύμα κινηματογράφου γύρω από τις πολεμικές τέχνες. Ο Jackie Chan το πήγε ένα βήμα παραπέρα. Είδε πως η Δύση άρχισε να δείχνει όσο ποτέ άλλοτε ένα ενδιαφέρον στις ταινίες με πολεμικές τέχνες. Μαζί με τον Sammo Hung που πρωταγωνίστησαν σε πολλές ταινίες, πήγαιναν μαζί στην ίδια σχολή κουνγκ φου και έψαχναν να βρουν τρόπους ώστε οι κινήσεις τους να δείχνουν ακόμη πιο εντυπωσιακές. Άθελα τους, γινόντουσαν χορογράφοι για να στηρίξουν ένα ολοκαίνουργιο ρεύμα που θα ξεκινούσε την δεκαετία του 80. Η πιο χαρακτηριστική και ώριμη από τις ταινίες του Jackie Chan που είχε και μία δυτική νότα, ήταν το Police Story. Γνώρισε μεγάλη επιτυχία, θα είχε δύο σίκουελ (και ένα τελευταίο πολύ αργότερα) και θα έκανε τον Jackie Chan γνωστό στη Δύση και την βιομηχανία του Hollywood. Όμως πολύ πριν από όλα αυτά, έχουμε να θυμόμαστε τι ακριβώς μας άρεσε. Στις ταινίες αυτές.
Το στυλ του Jackie
Εν αντιθέσει με τις ταινίες του Bruce Lee όπου κάθε μονομαχία ήταν σαν showdown καουμπόικης ταινίας, οι χορογραφίες του Jackie Chan είχαν μονίμως ρυθμό. Σε τέτοιο ρυθμό μάλιστα που έβαζες την κασέτα να παίζει μπρος-πίσω για να τις δεις ξανά και ξανά. Παρότι οι πρώτες του ταινίες είχαν μέσα και έντονο το στοιχείο της κωμωδίας, με τα Police Story ξεκίνησαν οι αληθινές περιπέτειες. Πολύ περισσότερο, ήταν τα ίδια τα stunts που έβλεπες στα credits των ταινιών και αντιλαμβανόσουν πως ό,τι έβλεπες ήταν πέρα για πέρα αληθινό.
Ο Jackie δεν χρησιμοποιούσε απλά ηθοποιούς αλλά πολλούς χορογράφους και κασκαντέρς που τους έβαζε να παίζουν πραγματικούς ρόλους. Τις περισσότερες φορές υπήρχαν τραυματισμοί στα γυρίσματα, με τον ίδιο να έχει σπάσει δάχτυλα, χέρια, πόδια, να έχει βγάλει ώμους και γενικότερα να έχει πονέσει πολύ στο πλατό για να μπορέσει να βγει η ταινία. Όμως ο κινηματογράφος αυτός, είναι που έδωσε στις πολεμικές τέχνες το κάτι παραπάνω στον κινηματογράφο. Μία λογική ότι μπορούσαν να δείχνουν εντυπωσιακές αλλά παράλληλα να υπάρχει και κορυφαίο κινηματογραφικό στόρι. Η Δύση είχες τις ιστορίες αλλά όχι την τεχνική. Η Ανατολή είχε την τεχνική αλλά όχι και κανένα σπουδαίο σενάριο. Ο Jackie Chan κατάφερε να παντρέψει αυτά τα δύο, να γίνει ο επόμενος μεγάλος σταρ του Χονγκ Κονγκ, ενώ όταν η περιφέρεια θα παραδιδόταν επίσημα στην Κίνα από την Μεγάλη Βρετανία, αντιλήφθηκε πως έπρεπε να κουβαλήσει τις ιδέες του στην Αμερική. Άλλωστε δεν ήταν πια άγνωστος.
Το κληροδότημα ενός σταρ
Ο Jackie Chan δεν δήλωσε ποτέ σταρ των πολεμικών τεχνών. Και η αλήθεια είναι ότι παρότι είχε διδαχτεί πολεμικές τέχνες, ήταν περισσότερο χορογράφος και δήλωνε ηθοποιός. «Ποτέ μου δεν είχα τα χέρια του Sammo. Ήταν πάντα ο καλύτερος όλων μας» θα έλεγε για τον ηθοποιό και σταρ του Wing Chun. Αυτός ακριβώς είναι και ο λόγος που δεν ακολούθησε μία τακτική του Jet Li όταν έφτασε στην Αμερική. Οι ταινίες του ήταν περισσότερο χιουμοριστικές παρά περιπέτειες και όσο περνούσε ο καιρός, έδειχνε πως δεν είχε την όρεξη να γυρίσει σε πράγματα που έκανε στο Hong Kong – αν και το Foreigner του 2017 με τον Pierce Brosnan, υπήρξε κατά πολλούς μία από τις καλύτερες ερμηνείες του Jackie Chan.
Τις ταινίες αυτές ωστόσο έβλεπαν οι αδερφές Wachowski όταν θέλησαν να φτιάξουν το Matrix και να φέρουν τις ασιατικές πολεμικές τέχνες στο πλατό. Από το 2000 και μετά, το Hollywood άλλαξε οριστικά γραμμή στις περιπέτειες του, επειδή ακριβώς υπήρξαν άνθρωποι σαν τον Jackie Chan που τους έδειξαν ένα διαφορετικό δρόμο.
Και για να είμαστε ειλικρινείς, αυτός ο Jackie Chan έχει λείψει και σε μας.
