Ένα 38άρι, δύο σφαίρες και ένα χοντρό οικογενειακό καυγά. Αυτά χρειάστηκε ο πατέρας του Marvin Gaye, ο Marvin Gay Sr., για να δολοφονήσει το γιό του μέσα στο ίδιο τους το σπίτι. Το 38άρι και τις σφαίρες τα είχε βρει από τον Marvin, του τα είχε δώσει στο παρελθόν να υπάρχουν σε περίπτωση ανάγκης. Τον καυγά δεν τον φέρνει ποτέ ένας. Ήταν από αυτούς που γίνονται δια ασήμαντον αφορμή, αλλά από κάτω κουβαλάνε πάθη τέτοιας έντασης και ορμής, που όσο και αν τα σπρώχνεις κάτω από το χαλί, είναι αδύνατο να μην τα δεις.
Όταν ακούστηκαν οι δύο πυροβολισμοί ήταν 1η Απριλίου του 1984 και την επομένη, μια μέρα σαν τη σημερινή, ο Gaye θα είχε τα γενέθλιά του, θα έκλεινε τα 45.
«Ο Marvin Gaye, που ανέμειξε τη soul του αστικού τοπίου με τα παραδοσιακά gospel και υπήρξε επιδραστικός για όλη την pop μουσική, πυροβολήθηκε θανάσιμα σήμερα», ξεκινούσε η ανταπόκριση των New York Times από το Los Angeles.
Αν μιλάμε για τα καθαρά μουσικά, δεν θα μπορούσε να αποδοθεί πιο εύστοχα και λακωνικά το μέγεθος της προσφοράς του στα μουσικά πράγματα. Και αν αυτά ακούγονται (και είναι) κάπως αφηρημένα, τότε σκέψου το εξής απλό: Σε μια χώρα πολύ μακριά από τις ΉΠΑ, σε μια χώρα που ελάχιστα επηρεάστηκε από τη soul, στους τίτλους αρχής μιας κωμικής σειράς των αρχών του '90, όταν δηλαδή η soul του '60 ήταν λήμμα σε εγκυκλοπαίδειες, σαμπλάρεται το «I heard it through the grapevine» γιατί, ναι, ήταν τέτοια η επιρροή της μουσικής του Gaye που μια τέτοια επιλογή θεωρήθηκε συναφής ακόμα και σε ένα τόσο τυπικά παράταιρο πλαίσιο (στο 1:44 το ακούς καθαρά):
Ο Gaye ήταν ένας προφήτης της μαύρης μουσικής και όπως κάθε προφήτης είχε τη δική του διαδρομή προς το μαρτύριο: πάλεψε, λοιδορήθηκε, ευτύχισε να δει τον Λόγο που ευαγγελιζόταν να νικά, αλλά πάντα είχε να αναμετρηθεί με τη δοκιμασία και στο τέλος να μαρτυρήσει. Διότι όσο προφήτεψε την αλλαγή που είχε ανάγκη η soul, όσο και αν επηρέασε βαθιά τη hip-hop που θα γεννιόταν στα γκέτο και τις εγκαταλελειμμένες αποθήκες την εποχή που ο ίδιος μεσουρανούσε, όσο και αν ο Michael Jackson και ο Prince δανείστηκαν από την κληρονομία του για να την κάνουν κομμάτι της pop γενεαλογίας, άλλο τόσο είχε προφητεύσει το –άντε τώρα να βρεις κατάλληλη λέξη για να περιγράψεις τη δολοφονία από τον ίδιο σου τον πατέρα- τέλος του: όλη του η δισκογραφία ήταν μια διαρκής πάλη με την Πατρική φιγούρα, είτε αυτή βρισκόταν μέσα στην οικογένεια είτε στα γραφεία της Motown, της εταιρείας για λογαριασμό της οποίας κυκλοφόρησε τους περισσότερους δίσκους του.
Μεγάλωσε στις εργατικές κατοικίες της Washington και τα χρόνια μέχρι την ενηλικίωση του ακολούθησαν το σύνηθες μοτίβο για τους μαύρους μουσικούς της εποχής μετά τον πόλεμο: τακτικός εκκλησιασμός, βάπτισμα στην κολυμπήθρα των gospel, κρυφή καψούρα για τα blues και έντονη γονική αποδοκιμασία στην ενασχόληση με τη soul, που μιλούσε γλυκερά για έρωτες, πάθη, νταλκάδες και απιστίες. Που έβαζε λίγο και το σώμα σου μέσα στο παιχνίδι, δίνοντας το σωστό ρυθμό για ένα ερωτικό λίκνισμα.
Ο πατέρας του Gaye ήταν πάστορας και μπορείς πολύ εύκολα να αντιληφθείς πώς αντιλαμβανόταν την επιθυμία του γιο του να τραγουδάει τραγούδια που δεν είχαν σχέση με τη θρησκεία. Θυμήσου ποια είναι αντίδραση του πατέρα της Mylene στο «The Get Down», όταν πληροφορείται ότι η κόρη του θέλει να γίνει soul τραγουδίστρια.
Αρχές του ‘60 και το ταλέντο του είναι τέτοιο που δεν περνά απαρατήρητο από τον ναό της soul, τη Motown. Διαβαίνει τις πόρτες και προσθέτει ένα –e στο τέλος του επιθέτου για να διαφοροποιηθεί από το πατρικό όνομα. Η Motown είναι ένα χρυσορυχείο. Στην ίδια πόλη (Ντιτρόιτ) όπου τα εργοστάσια των μεγάλων αμερικανικών αυτοκινητοβιομηχανιών καθιέρωσαν την μαζική γραμμή παραγωγής, ο ιδρυτής της δισκογραφικής, ο Berry Gordy, καθιέρωσε τη μαζική παραγωγή επιτυχιών. Η Motown έγινε συνώνυμο της «ποπ του μαύρου πληθυσμού των ΗΠΑ». Μπορεί να μην έλειπε το καλλιτεχνικό όραμα, αλλά η προτεραιότητα ήταν η επιτυχία, τα charts. Και αυτό είχε πολύ συγκεκριμένους περιορισμούς.
Σε αυτή τη μηχανή παραγωγής βρέθηκε ο Gaye –και επειδή όντως μιλάμε για μαζική παραγωγή, δεν περιορίστηκε μόνο σε ρόλο τραγουδιστή. Ήταν session drummer για άλλους καλλιτέχνες, έκανε δεύτερα φωνητικά, θα έβαζε το χεράκι του στους στίχους, ή σε κάποια στάδια της παραγωγής κλπ. Έτσι λειτουργούσε η μαύρη μουσική βιομηχανία στα 60's.
Τα αμερικανικά 60's όμως δεν ήταν μια απλή υπόθεση. Ο Gaye έβλεπε τα μεγάλα εργοστάσια στο Ντιτρόιτ να ρημάζουν και χιλιάδες εργάτες να μένουν χωρίς δουλειά, έβλεπε τους αγώνες των μαύρων για κοινωνικά δικαιώματα, έβλεπε τη χώρα του να διεξάγει έναν παράλογο πόλεμο χιλιάδες χιλιόμετρα μακριά στο Βιετνάμ και να ρίχνει στη μηχανή του κιμά όλους αυτούς που τα προηγούμενα χρόνια δεν υπήρχαν για εκείνη: μειονότητες, εργατική τάξη, κάθε λογής «παρία» και «περιθωριακό».
Αυτά έβλεπε και αυτά θεωρούσε ότι θα έπρεπε να είναι κομμάτι της μουσικής του. Ωστόσο, η λέξη πολιτική ήταν απαγορευμένη από τον Γκόρντι στα στούντιο της Motown. Εκείνη την εποχή, πολιτική και charts ακολουθούσαν δρόμους αντίθετους.
Η κομβική στιγμή του Gaye είναι το 1971 όταν φτάνει στο σημείο να απόσχει επ' αόριστον από κάθε υποχρέωση που έχει αναλάβει απέναντι στη Motown αν ο Gordy δεν πειστεί να κυκλοφορήσει το «What’s going on?», τον δίσκο που έμελλε να καθορίσει την καριέρα του Gaye και τη μαύρη μουσική εν γένει. Ήταν ένα concept soul abum που δεν μιλούσε για ματαιωμένες αγάπες, αλλά για όλα όσα συνέβαιναν στην κοινωνία. Ήταν ένας δίσκος πέρα από το καλλιτεχνικό του αποτύπωμα, συνόψιζε την προσπάθεια του Gaye να σπάσει τα καλλιτεχνικά δεσμά της Motown και να αποκτήσει πλήρη ελευθερία έκφρασης και διαχείρισης του υλικού του απέναντι στη δεσποτική φιγούρα του Gordy.
Ευτυχώς για εμάς, τα κατάφερε.
Μετά το «What’s going on?» ακολούθησαν και άλλες τρεις σπουδαίες στιγμές. Το «Let’s Get it On» του 1973, αυτό το πόνημα πάνω στον αισθησιασμό και τη γοητεία του ανθρώπινου κορμιού. Ακόμα και στην ταινία ύμνο της pop και indie κουλτούρας, το High Fidelity, ακόμα και εκεί ο Gaye θα βρει το δικό του ζωτικό χώρο, αφού το Let’s Get On, είναι στη λίστα με τα «τοπ-5 τραγούδια για φάσωμα» του John Cusack.
Έπειτα, το αυτοβιογραφικό concept album «Here, my Dear» και, τέλος, η τελευταία του δουλειά του, το «Midnight Love», που είχε μέσα της την μεγαλύτερη εμπορική επιτυχία του Gaye το «Sexual Healing».
Όλα αυτά κάτω από το αδέκαστο, αυστηρό και σκληρό βλέμμα του πατέρα του. Κάτω από τη βαθιά επίγνωση πως ό,τι και αν κάνει ο ίδιος, δεν θα θεωρηθεί αρκετά καλό ή σωστό. Κάτω από μια βαριά σκιά, που πάντα τον ακολουθούσε και έριχνε το βάρος της πάνω του.
Και είναι ώρες που σκέφτεσαι ότι αν στα 45 είχε κάνει τόσα πολλά, πόσα θα είχε πετύχει μέχρι τα 70; Αλλά από την άλλη αν δεν υπήρχε αυτή η σκιά, που άλλοτε έπαιρνε τη μορφή του ίδιου του πατέρα, άλλοτε του Gordy και άλλοτε των εθισμών που κατά καιρούς πείραζαν το μυαλό του, αν δεν του έδινε το κίνητρο να ξεφύγει από την επικράτειά της, ίσως και τίποτα από όλα αυτά να μην είχε συμβεί. Ίσως ο Marvin GaySr. να μην είχε μπει έξαλλος στο δωμάτιο του γιού του και να τον σημάδευε στην καρδιά με ένα 38άρι, επειδή μερικά λεπτά πριν είχε έρθει στα χέρια.
«Τσακώθηκαν για ένα χαρτί. Επειδή δεν μπορούσαν να βρουν το ασφαλιστήριο συμβόλαιο του σπιτιού», είπε η μητέρα του στους αστυνομικούς.
