Θέλω να προσπαθήσουμε να μπούμε στη θέση του Joaquin Phoenix. Ενός ηθοποιού που κατά κοινή αποδοχή είναι το λιγότερο καταπληκτικός. Είναι ένας άνθρωπος με βάθος, τόσο στον χαρακτήρα όσο και στον τρόπου που επιλέγει τις δουλειές του. Θέλω να τον φανταστούμε να ανοίγει το σενάριο του Joker από τον σκηνοθέτη Todd Philipps και του σεναριογράφου Scott Silver, το κείμενο για το οποίο δήλωνε σε συνεντεύξεις πως «Δεν είχα ξαναφοβηθεί τόσο στη ζωή μου για έναν ρόλο που αποφάσισα να αναλάβω». Να ιδρώνει, να ξεχνάει τα λόγια του, να κλωτσάει την πρώτη καρέκλα που βρίσκει μπροστά του ή εκσφενδονίζει ένα ποτήρι στον τοίχο γιατί πιστεύει ότι ακόμη δεν είναι αρκετά καλός για έναν τέτοιο ρόλο.
Οι παραπάνω συμπεριφορές, είναι αυτές που διαχωρίζουν τους βιρτουόζους του σινεμά από τους υπόλοιπους ηθοποιούς. Όταν ο Cary Grant έπαιζε στο Notorious του Alfred Hitchcock, το άγχος του για τον ρόλο του Devlin, του προκάλεσαν αυτοκαταστροφικές τάσεις με ανάρμοστες συμπεριφορές που τον έκαναν εχθρικό στο υπόλοιπο καστ. Η δήλωση του Hitchcock για τον Grant ήταν πολύ απλή. «Δεν με απασχολεί. Ας είχε όποια συμπεριφορά χρειαζόταν, αρκεί να έφερνε εις πέρας το ζητούμενο του χαρακτήρα του». Για τον περισσότερο κόσμο, τα πράγματα στην κινηματογραφική βιομηχανία φαντάζουν απλά. Ένας ηθοποιός κλείνει ένα καλό συμβόλαιο για ένα καλό ρόλο, παίρνει ένα σκασμό λεφτά και στη συνέχεια φωτογραφίζεται στο κόκκινο χαλί της πρεμιέρας. Και αυτό είναι μία αλήθεια όταν δεν ζητάς το κάτι παραπάνω από τον εαυτό σου. Όταν δεν θες να πεις απλά ότι έκανες «καλή δουλειά».
Ο Phoenix έχει μία τέτοια κουλτούρα. Θυμάμαι πως σε μία συνέντευξη του για το περιοδικό Empire, δήλωνε πως κάθε δουλειά που αναλαμβάνει, την αντιμετωπίζει σαν να είναι η τελευταία του. «Θέλω να αφήνω κάτι στον κόσμο». Είναι όμως και κάτι ακόμη που κάνει τον Phoenix να ξεχωρίζει. Tο πόσο πιστεύει στα πρότζεκτ που αναλαμβάνει. Το 2009 είχε εμφανιστεί σε συνεντεύξεις αφήνοντας πολλά μαλλιά και γένια, δήλωνε πως κάνει κάθε μέρα χασίς και πως αφήνει την υποκριτική για να ασχοληθεί με την χιπ χοπ μουσική. Αφού κατάφερε να πείσει τους δημοσιογράφους και το κοινό, αποδείχτηκε πως σκηνοθετούσε ένα mockumentary στο οποίο κορόιδεψε ουσιαστικά ένα ολόκληρο σύστημα. Βέβαια δεν χρειάστηκε κάποιος από εμάς αυτό για να τον παραδεχτεί. Η γενιά μας τον έμαθε από το ''Gladiator'', αλλά υπήρξαν ταινίες που κανείς δεν θα έπαιζε καλύτερα από τον Phoenix. Το ''You Were Never Really Here'' της Lynne Ramsey, το άκρως ατμοσφαιρικό θρίλερ για το οποίο o Phoenix κέρδισε το βραβείο Καλύτερου Ηθοποιού στο Φεστιβάλ Καννών. Το Immigrant. Το Her που ακροβατούσε ανάμεσα στο ρομαντικό δράμα και την επιστημονική φαντασία. Και φυσικά το υπέροχο Hotel Rwanda όπου ο ρόλος του κατάφερε ακόμη και εκεί να κάνει την διαφορά. Δεν είναι μόνο ότι ο Phoenix διαθέτει το ταλέντο. Είναι πως άνθρωποι σαν τον Todd Philipps, γνωρίζουν πως δεν βρίσκεται εκεί απλά για τα χρήματα. Πως θα δώσει το 100% του εαυτού του.
Και είναι πράγματι δύσκολο να παίρνεις την απόφαση να παίξεις τον Joker. Ο Jared Leto είχε την ίδια άποψη. Ο Heath Ledger έχασε την ζωή του γι’ αυτό το άγχος. Ο μεγάλος Jack Nicholson έλεγε πως ήταν ο ρόλος που τον προβλημάτισε. Ακόμη και το να γράφεις κείμενα για τον Joker όπως είναι αυτό εδώ, αποτελεί μία δύσκολη περίπτωση. Θέλεις να κάνει την διαφορά γιατί είναι ένας κορυφαίος «κακός» των κόμιξ. Ανησυχείς διπλά γιατί το σενάριο είναι βασισμένο στο Killing Joke, ένα από τα κορυφαία graphic novels που έφεραν την υπογραφή του Alan Moore. Έχεις λοιπόν έναν τέτοιο ρόλο να διεκπεραιώσεις, όταν ο σκηνοθέτης σου σε ενημερώνει πως το στυλ της υποκριτικής θα είναι κάπου ανάμεσα στο ''Taxi Driver'', στο ''Raging Bull'' και στο King of Comedy. Σε αποτελειώνουν με οδηγίες του τύπου ότι «θα είναι μία ταινία για τον Joker χωρίς να θυμίζει τον Joker όπως τον ξέρουμε». Αυτό σίγουρα θα άγχωσε τον Phoenix, αλλά παράλληλα θα πρέπει να δει και την λύτρωση που του φέρνει.
Γιατί ένας ρόλος χωρίς πλαίσιο και «πρέπει», αφήνει ανθρώπους σαν τον Phoenix να εκφραστούν ελεύθερα. Να βγάλουν το μεγαλείο και την ψυχοσύνθεση που κρύβουν εκεί μέσα στα βάθη του μυαλού τους. Να φανταστούν την γέννηση ενός παρανοϊκού και συνάμα διθυραμβικού χαρακτήρα αλλά χωρίς να πατήσουν σε καλούπια. Είναι ένας θεατρικός ρόλος, μακριά από μεθόδους και κόλπα. Θα πρέπει να πετάξεις όλα όσα γνώριζες και να ξεκινήσεις από την αρχή, γιατί ένας χαρακτήρας όπως ο Arthur Fleck, ο Joker, ο Mr. J, δεν έχει καμία σχέση με την λογική. Είναι ένας ρόλος που θα μπορούσε να αποτελέσει μία νέα σχολή για τους κακούς του σινεμά. Δεν είχε όμως ποτέ τον κατάλληλο εκπρόσωπο.
Αν ο Phoenix δεν υποκύψει στα χαλινάρια της παραγωγής, θα έχουμε τον καλύτερο Joker όλων των εποχών. Θα έχουμε ένα ατμοσφαιρικό δράμα που θα χορεύει πλάι-πλάι με το θρίλερ σε έναν χορό που ποτέ δεν φανταστήκαμε ότι θα είμαστε καλεσμένοι. Σε έναν ρόλο που όλοι γνωρίζαμε, που τον είδαμε τόσες φορές, αλλά που είχε την τύχη ο κάθε ηθοποιός να τον εκφράσει με διαφορετικό τρόπο. Η ψυχολογική περσόνα του Joker, φτιαγμένη από αποτυχημένα stand up, μπόλικη ψυχοπάθεια και σχιζοειδή διαταραχή προσωπικότητας, είναι το πάτημα για την επανασύσταση ενός χαρακτήρα που νομίζαμε ότι γνωρίζουμε αλλά έχει ακόμη τόσα να δώσει. Επειδή ωστόσο, έχει τον κατάλληλο άνθρωπο που θα δεχτεί να χαθεί σε αυτό το τέρας, θα μεταμορφωθεί και θα αποτελέσει τη βάση για τον μελλοντικό εχθρό του νυχτεριδανθρώπου. Γιατί τους ήρωες και την βαρύτητά τους, τους διαμορφώνουν πάντα οι άνθρωποι που στέκονται απέναντί τους.
Μία μεγάλη στιγμή για το σινεμά, μία ακόμη μεγαλύτερη για τον Joaquin Phoenix. Για όλα όσα γνωρίζαμε πως μπορεί να καταφέρει και πως τώρα είναι η ώρα να το αποδείξει.
