Σε ένα επεισόδιο του Sopranos, στην καλύτερη σειρά όλων των εποχών, γύρω από ένα τραπέζι εκτυλίσσεται η απόλυτη inception σκηνή. Κατα τη διάρκεια ενός δείπνου μεταξύ ψυχιάτρων τίθεται το ζήτημα της δημόσιας εικόνας των Ιταλοαμερικάνων. Η ψυχίατρος του Tony Soprano είναι κι αυτή ιταλικής καταγωγής Αμερικανίδα και δέχεται τα πυρά των ομογενών συναδέλφων. Θεωρούν πως κουράροντας έναν διαβόητο μαφιόζο ενισχύει το στερεότυπο του Ιταλοαμερικάνου γκάνγκστερ και του δίνει ιατρικό άλλοθι σχετικοποιώντας τη βίαιη κουλτούρα του οργανωμένου εγκλήματος. Όλα αυτά σε μία σειρά η οποία έχει πρωταγωνιστή ένα μαφιόζο και μπορεί άνετα να την κατηγορήσει κάποιος για όλα αυτά. Περίεργα κωμικό αν δεν ήταν όντως ένα φαινόμενο που απασχολεί ακόμα τους Αμερικανούς με προγόνους που ήρθαν από την Ιταλία πριν από 100 και πλέον χρόνια.
Ο κινηματογράφος χρησιμοποιήθηκε σε μεγάλο βαθμό για την καταπολέμηση ρατσιστικών στερεοτύπων που και ο ίδιος βοήθησε στην ενίσχυσή τους όταν ήταν ακόμα μια πρωτοεμφανιζόμενη τέχνη και βωβός. Για παράδειγμα η εικόνα των Αφροαμερικανών ως αιμοδιψή τέρατα όπως παρουσιάστηκαν στο The Birth Of a Nation ή η ρομαντική αναπαράσταση της εποχής της σκλαβιάς στο Όσα Παίρνει ο Άνεμος έχει περάσει ανεπιστρεπτί, η εικόνα όμως του Ιταλοαμερικάνου με ροπή προς το οργανωμένο έγκλημα κρατάει ακόμα. Έχουν διατυπωθεί πολλές θεωρίες, άλλες αντικρουόμενες, άλλες αλληλοσυμπληρώνονται κι άλλες καταλήγουν στο ότι είναι απλά φοβερές ταινίες. Η ρίζα του φαινομένου βρίσκεται πιθανότατα στην εποχή της ποτοαπαγόρευσης. Η απαγόρευση του αλκοόλ ήταν πάντα ένα ζήτημα στις ΗΠΑ καθώς αρκετές συντηρητικές Προτεσταντικές ομάδες το είχαν ως βασικό κομμάτι του κηρύγματός τους. Οι μεγάλες μεταναστευτικές ροές από την Ευρώπη στα τέλη του 19ου αιώνα καθιστούσαν δύσκολη την ομαλή ένταξη των νέων μεταναστών. Το γεγονός ότι οι περισσότεροι νέοι μετανάστες δεν ήταν Προτεστάντες, αλλά Καθολικοί, Ορθόδοξοι και Εβραίοι έκανε ακόμα πιο δύσκολη την ένταξή τους. Μπροστά στον κίνδυνο του να χαθεί η WASP ταυτότητα των ΗΠΑ, οι ξεχασμένες και περιθωριακές ιδέες της ποτοαπαγόρευσης έγιναν ξανά της μόδας. Η σύνδεση των μεταναστών με την εγκληματικότητα και της εγκληματικότητας έδεσαν το γλυκό της ποτοαπαγόρευσης. Παρά τη δύναμη των συντηρητικών κύκλων που την επέβαλαν, η ποτοαπαγόρευση δεν ήταν ποτέ δημοφιλής και ειδικά στα μεγάλα αστικά κέντρα ήταν μάλλον απεχθής.
Όπως συνήθως συνήθως συμβαίνει με κάθε αντιδημοφιλή απαγόρευση, το οργανωμένο έγκλημα έρχεται και καλύπτει το κενό στην αγορά. Στα μάτια της κοινής γνώμης οι μαφιόζοι που έκαναν το λαθρεμπόριο και τη διανομή του αλκοόλ δεν άργησαν να αποκτήσουν status λαϊκού ήρωα ανάλογο με αυτό του Robin Hood. Παρά το γεγονός ότι οι περισσότεροι μετανάστες ήταν φιλήσυχοι και νομοταγείς, το οργανωμένο έγκλημα στελεχώθηκε σχεδόν αποκλειστικά από μετανάστες πρώτης γενιάς αναδεικνύοντας ένα διαχρονικό πρόβλημα μη ομαλής ένταξης στους πρώτης γενιάς μετανάστες.
Όταν με το καλό η ποτοαπαγόρευση έληξε ο μύθος των γλεντζέδων μαφιόζων που είχε χτιστεί στα club της Νέας Υόρκης ήταν δύσκολο να γκρεμιστεί και τότε προέκυψαν ένα υπαρξιακό κι ένα πρακτικό ζήτημα για πολλούς από τους πρώην λαθρέμπορους. Το πρώτο ήταν θα έκαναν για «βιοπορισμό» τώρα που οι κάβες τους πήραν τη δουλειά και τα μπαρ δεν τους είχαν ανάγκη. Υπήρχαν βέβαια και άλλες δραστηριότητες «ευαγούς» φύσης όπως ο τζόγος, η πορνεία, η τοκογλυφία και η προστασία, αλλά ήταν ψίχουλα μπροστά στο αλκοόλ και τα ναρκωτικά αργούσαν ακόμα να έρθουν. Με την πίτα της παραοικονομίας να μικραίνει επικίνδυνα, νέα επενδυτικά προϊόντα αναζητήθηκαν. Μαζί με το πρακτικό πρόβλημα που για πολλούς ήταν το τι θα κάνουν τόσο ρευστό που είχαν μαζέψει, έφερε πολλούς στο Hollywood. Η παρθένα γη του θεάματος ζητούσε γρήγορη και εύκολη χρηματοδότηση όπως ζητάει το σκασμένο από την ξηρασία αυγουστιάτικο χωράφι το πρωτοβρόχι και οι γεμάτοι δολάρια πρώην εγκληματίες ήταν κάτι παραπάνω από πρόθυμοι για να την προσφέρουν.
Συνεπώς αναζητώντας τα αίτια της αγάπης του Hollywood για τις μαφιόζικες ταινίες ίσως αναδυθεί μια μορφή ευγνωμοσύνης σε αυτά. Όμως ο δρόμος προς την καταξίωση ως ένα αποδεκτό και ποιοτικό είδος κινηματογράφου αργούσε ακόμα. Τόσο οι συντηρητικοί Αμερικάνοι, όσο και οι ενώσεις μεταναστών αρχικά αντέδρασαν απέναντι σε αυτή την τάση ωραιοποίησης της βίας και της εγκληματικής δραστηριότητας. Έπρεπε να βγει στις αίθουσες το Godfather του Coppola για να λήξει μια και καλή η συζήτηση για το αν είναι ποιοτικός κινηματογράφος οι γκανγκερικές ταινίες. Ο Coppola όχι μόνο τράβηξε από τον βούρκο ένα υποτιμημένο είδος, και ούτε περιορίστηκε στο ότι μας έδωσε μια από τις καλύτερες ταινίες όλων των εποχών. Χρησιμοποιώντας ως όχημα την πορεία μιας εγκληματικής οικογένειας μίλησε αλληγορικά για πάρα πολλά θέματα παράλληλα. Έθιξε ζητήματα πολιτικής εξουσίας, ερωτικών σχέσεων, επιχειρηματικότητας, οικογενειακών θεμάτων και άλλων πολλών με ένα εύπεπτο περιτύλιγμα.
Το νερό είχε μπει στο αυλάκι και η μανιέρα καθιερώθηκε. Σε μία αμφίδρομη σχέση το Hollywood συνέχισε να προσφέρει ταινίες του είδους και το κοινό συνέχισε να τις ζητάει εξαρτημένο. Η μαφιόζικη θεματολογία συνέχισε να χρησιμοποιείται ως αφηγηματικό εργαλείο ανάδειξης άσχετων θεμάτων από τον Scarface μέχρι το Sopranos το οποίο μόνο για τη μαφία δεν ήθελε τελικά να μας πει. Ακόμα και το έργο του μεγάλου Scorsese εντάσσεται σε αυτή την κατηγορία. Με μια επιφανειακή ματιά θα δει κανείς ότι ο Scorsese γύρισε πολλές ταινίες με πολλούς μαφιόζους, είναι όμως έτσι; Στον πυρήνα τους οι ταινίες του Scorsese μιλούν για τις μεγάλες του αγάπες που δεν είναι άλλες από την πόλη της Νέας Υόρκης και την εξέλιξη των ανθρώπινων σχέσεων, οι μαφιόζοι απλά μπήκαν στην υπόθεση για να υπηρετήσουν αυτές τις εμμονές.
Στην τελευταία του ταινία, στο Irishman, η εμμονή αυτή έγινε ακόμα πιο εμφανής. Έχοντας στα χέρια του μια από τις πιο συναρπαστικές μαφιόζικες ιστορίες όλων των εποχών, όπως αυτή του larger than life Jimmy Hoffa, διάλεξε να ρίξει αλλού την προσοχή του, σε έναν απλό οδηγό της μαφίας για να μην υπάρξει το παραμικρό ενδεχόμενο η γκανγκστερική θεματολογία να επισκιάσει τις ανθρώπινες σχέσεις και την εξέλιξή τους που ήθελε να αναδείξει. Απο τι στιγμή που η μαφιόζικη θεματολογία έγινε τρόπος αφήγησης ξεπέρασε κάθε κηλίδα ρομαντικοποίησης της ωμής βίας και της παραβατικής συμπεριφοράς. Το είδος δεν ενηλικιώθηκε μόνο, απέκτησε και υποείδη. Εκτός από καλές και κακές μαφιόζικες ταινίες, έχουμε μαφιόζικες κωμωδίες, έχουμε βρετανικές στυλιζαρισμένες μαφιόζικες ταινίες, έχουμε γκροτέσκες ιταλικές μαφιόζικες ταινίες, ταινίες για κάθε παρακλάδι του οργανωμένου εγκλήματος και από κάθε χώρα.
Το ίδιο ακριβώς έγινε με τις ταινίες επιστημονικής φαντασίας, εκτός κι αν πιστεύει κανείς στα σοβαρά ότι μας προετοιμάζουν για την έλευση των εξωγήινων. Το αν θα δούμε ξανά σύντομα κάποιο αριστούργημα το οποίο να περιλαμβάνει σπασμένους κώδικες τιμής και καλοντυμένους εκτελεστές με φόντο την Brooklyn Bridge, είναι άγνωστο ακόμα (εδώ καλά-καλά δεν ξέρουμε πότε θα ξαναμπούμε σε κινηματογραφική αίθουσα), το μόνο σίγουρο ότι θα δούμε πολλές ακόμα γκανγκστερικές ταινίες γιατί είναι κάτι παραπάνω από μια μόδα που πρόκειται να ξεθωριάσει.
