Υπήρχε μία εποχή που είχα μία ολόκληρη ντουλάπα γεμάτη παιχνίδια. Υπήρχαν πλαστικές κούτες που με βοηθούσε ο πατέρας μου να τα χωρίζω ώστε να μην τα μπερδεύω και μάλιστα φρόντιζε να βρίσκονται σε τέτοιες θέσεις που να μπορώ να τα τραβήξω ή να τα σύρω χωρίς να γίνει κάποιο ατύχημα. Ήμουν όμως από τους τυχερούς. Είχα παιχνίδια. Μάλλον η σωστή ατάκα, είναι πως υπήρχαν παιχνίδια για να αγοράσεις. Σε μία περίοδο που το παιχνίδι δεν ήταν ακριβό, δεν στερούσε το φαγητό της ελληνικής οικογένειας και αποτέλεσε πηγή έμπνευσης για εκατομμύρια σενάρια που υπήρχαν στο μυαλό ενός παιδιού και γινόντουσαν πραγματικότητα μέσα από τους πλαστικούς πρωταγωνιστές του. Όλα αυτά για να καταλήξεις σήμερα, στην ενήλικη ζωή σου, να σχολιάζεις αυτό: ήταν ωραία τότε που είχαμε παιχνίδια, σε έναν κόσμο όπου πολλά παιδιά δεν τα είχαν δει καν μπροστά τους.
Αυτό όμως το κείμενο έχει μία νοσταλγία γιατί θα σε βάλει σε μία διαδικασία να θυμηθείς την δική σου ντουλάπα, αλλά και παράλληλα θα προβληματίσει για έναν απλό λόγο: σήμερα δεν υπάρχουν τόσα παιχνίδια όσα υπήρχαν στα 80s και τα 90s. Όταν τρέχαμε στο ράφι για να ψάξουμε να βρούμε το παιχνίδι που βλέπαμε στην τηλεόραση, δεν σκεφτόμασταν την κολοσσιαία προσφορά της βιομηχανίας του παιχνιδιού. Μίας βιομηχανίας που την δεκαετία του ’80 είχε πάνω από 60 δισεκατομμύρια δολάρια ετήσιο καθαρό κέρδος και που απασχολούσε πάνω από 1 εκατομμύριο εργαζόμενους στις ΗΠΑ. Δεν είναι διόλου τυχαίο ότι σε εκείνη την δεκαετία βγήκαν μερικά από τα διασημότερα παιχνίδια. Παιχνίδια που έδωσαν αφορμή για παιδικά προγράμματα και «έχτισαν» την περίφημη ζώνη του παιδικού πρωινού προγράμματος τα Σαββατοκύριακα. Γιατί εμείς ως πιτσιρικάδες μπορεί να μην το γνωρίζαμε τότε, αλλά τα παιχνίδια ήταν πάντα αυτά που έβγαιναν πρώτα.
Διάβασε εδώ τι πήγε στραβά και κόπηκε το παιδικό Σαββατιάτικο πρωινό πρόγραμμα.
Μία μικρή λίστα με παιχνίδια που εμφανίστηκαν στα 80s. Ο Action Man. Ο κύβος του Ρούμπικ. Οι χαρακτήρες των Star Wars. Ο He-Man και τα Transformers. Αν ήσουν το αγόρι που μεγάλωσε με τα παιδικά προγράμματα, κάποια στιγμή θα είδες και τα παιχνίδια στα ράφια και θα θέλησες να κάνεις ένα από αυτά δικό σου. Και όλα πήγαν τόσο καλά που όλο αυτό το κομμάτι του παιχνιδιού γιγαντώθηκε. Κάπου εκεί έγινε ο πανικός με το πρώτο Nintendo που έφερε από μόνο του 1 δις την πρώτη χρονιά εμφάνισής του. Και παρότι τα 90s σημαδεύτηκαν από αρκετές οικονομικές δυσκολίες και μία αρκετά πεσιμιστική διάθεση ως προς τις πωλήσεις, ήταν τελικά τα ηλεκτρονικά αυτά που κάλυψαν τον τζίρο μιας και το video game, είχε γίνει αναπόσπαστο κομμάτι του παιδικού παιχνιδιού. Ειδικά με την άφιξη του Game Boy, έγινε ένα ακόμη τρελό «μπαμ» στις πωλήσεις που άγγιζε τα όρια της φρενίτιδας. Όμως η εμφάνισή του, δεν είχε και τις καλύτερες προοπτικές για το παιχνίδι.
Αν κάποια στιγμή που άρχισες να μεγαλώνεις, παρατήρησες πως βγαίνουν όλο και λιγότερα παιχνίδια, υπάρχει ένας καλός λόγος που συνέβη όλο αυτό. Το πρόβλημα αρχικά ξεκίνησε με την πρωινή ζώνη των παιδικών. Το 1990 η Ομοσπονδιακή Επιτροπή Επικοινωνίας των ΗΠΑ, θεώρησε πως τα πολλά παιδικά ενδεχομένως να καταστρέψουν την ψυχική υγεία των παιδιών και να τα καθηλώσουν μπροστά στην τηλεόραση. Έτσι έδωσαν εντολή να μην προβάλλονται παιδικά προγράμματα παρά μόνο αν έχουν να περάσουν κάποιο κοινωνικό μήνυμα. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα ένα μεγάλο μέρος παιδικών προγραμμάτων που δεν μπορούσαν να ανταποκριθούν σε αυτή την εντολή λόγω της θεματολογίας τους, αναγκάστηκαν να διακόψουν την προβολή. Σε μία δεκαετία που η αγορά παιχνιδιών γινόταν κατά 80% εξαιτίας της τηλεόρασης, πολλές πωλήσεις άρχισαν να πέφτουν καταρρακτωδώς.
Τα νέα μέτρα οδήγησαν σε περικοπές και πολλοί σχεδιαστές καρτούν απολύθηκαν, με αποτέλεσμα πολλές εταιρίες παραγωγής όπως η Filmation (He-Man, BraveStarr) να κλείσουν. Όλο αυτό, σε συνδυασμό με τα ηλεκτρονικά, είχαν ως αποτέλεσμα να εγκαταλειφθεί το παιχνίδι και να μειωθούν οι παραγωγές. Κάποιες άλλες τερματίστηκαν εντελώς, μιας και η αυγή της νέας χιλιετίας, έβλεπε την τηλεόραση με λίγα και συγκεκριμένα παιδικά προγράμματα και με τη νέα γενιά να βρίσκει περισσότερη παρηγοριά σε ένα Playstation ή ένα Nintendo 64 – για εκείνη την εποχή. Είναι και ένας λόγος που πλέον αν μιλήσεις για παιχνίδι, η νέα γενιά καταλαβαίνει περισσότερο ένα ηλεκτρονικό παρά μία φιγούρα του Batman. Δεν έπεσαν έξω μιας και οι παραγγελίες παιχνιδιών το 2000 μειώθηκαν αισθητά και από το 1997 είχαν κοστίσει απώλειες 900 εκατομμυρίων δολαρίων.
Είναι ο λόγος που ξεκίνησε η κατάρρευση μεγάλων κολοσσών στη βιομηχανία όπως τα περίφημα Toys R Us. Μία εταιρεία που το 2016 βρέθηκε με χρέη 5 δισεκατομμυρίων και χρεωκόπησε ένα χρόνο αργότερα. Ήταν το τέλος μίας από τις μεγαλύτερες αυτοκρατορίες παιχνιδιού στην Αμερική με 1.600 καταστήματα, που όσο και αν προσπάθησε να επιβιώσει την γονάτισαν οι συνθήκες. Μέχρι κι αυτή την στιγμή και την άφιξη του κορωνοϊού, το μοναδικό «παιχνίδι» που δείχνει να παραμένει σταθερό σε πωλήσεις και μάλιστα τις αύξησε, είναι το επιτραπέζιο. Από εκεί και πέρα υπάρχουν απειροελάχιστα παιχνίδια για ηλικίες από 6 έως 11 ετών. Ηλικίες που εμείς τις βιώσαμε με μερικές από τις πιο τρελές και παράλληλα πετυχημένα εμπορικά ιδέες. Που γέννησαν προγράμματα και πλημμύρισαν τον εγκέφαλο με φαντασία.
Άλλωστε τα παιχνίδια στη ντουλάπα σου, αυτα τα βαμμένα κομμάτια πλαστικό, κατάφεραν να κερδίσουν την φιλία σου.
