Σε μια εποχή που τα πάντα είναι επικοινωνία, ακόμα και η ουσία, έχει ενδιαφέρον να κάνουμε μια μικρή αναδρομή στην αντιμετώπιση του ζητήματος των λογαριασμών ρεύματος από την κυβέρνηση και όσους ένιωθαν την ανάγκη να την υπερασπιστούν. Στην αρχή οι αυξήσεις δεν υπήρχαν, μετά δεν ήταν τόσο μεγάλες, μετά δεν φταίει η κυβέρνηση για το ότι είναι τόσο μεγάλες, μετά η κυβέρνηση παίρνει μέτρα που μειώνουν τις επιπτώσεις της ρήτρας αναπροσαρμογής και τέλος η κυβέρνηση καταργεί τη ρήτρα αναπροσαρμογής. Είδαμε ένα πολύ ωραίο παράδειγμα στην πράξη της θεωρίας των 5 σταδίων του πένθους, μόνο που σε αυτή την περίπτωση είναι μάλλον ασαφές το ποιος έζησε το πένθος, μόνο το ποιος κατάφερε να φτάσει από την άρνηση στην αποδοχή με κάποιους ενδιάμεσους τραγελαφικούς σταθμούς είναι το βέβαιο.
Τα μέτρα στήριξης που ανακοινώθηκαν χτες από τον πρωθυπουργό είναι πράγματι γενναία ως προς το μέγεθός τους και μια μάλλον ευχάριστη αλλαγή σε σχέση με το αστείο fuel pass. Όταν μια κυβέρνηση κάνει τόσο θεαματική αλλαγή πορείας μοιάζει λίγο με την καρικατούρα του συζύγου που παίρνει γούνα ή μαργαριτάρια στη σύζυγό του επειδή έχει λερωμένη τη φωλιά του και ψάχνει τρόπους να αποκαταστήσει την εμπιστοσύνη της προς αυτόν.
Ο «χρηματισμός» της εκλογικής βάσης είναι σίγουρα ένα από τα σενάρια που παίζουν, αλλά όπως είπαμε και πιο πάνω, σε μια εποχή που όλα είναι επικοινωνία, το ζεστό χρήμα έχει περισσότερο τον ρόλο του last resort. Αν όλα τα άλλα αποτύχουν, τότε μοιράστε χρήμα. Στην περίπτωση των λογαριασμών ενέργειας όμως δεν ήταν κάτι τέτοιο. Οι αυξήσεις λόγω της ρήτρας αναπροσαρμογής έκαναν τους λογαριασμούς απλά απλήρωτους. Είναι άλλο πράγμα να έχεις έναν ακριβό λογαριασμό που δυσκολεύεσαι να πληρώσεις και άλλο να έχεις έναν λογαριασμό που δεν μπορείς να πληρώσεις.
Κάπου εκεί αρχίζει η εσωτερική πάλη αρχίζει να γκρεμίζει τα ιερά τοτέμ που κρατούσαν όρθιο το αφήγημα. Τελικά δεν έχει και τόση μεγάλη σημασία το να ψάχνεις ποιος πάροχος δίνει την καλύτερη τιμή στην κιλοβατώρα, ούτε έχει κάποιο νόημα να ψάχνεις το καλύτερο πρόγραμμα ανάλογα με το πόσες μεγαβατώρες καταναλώνει ένα νοικοκυριό. Είναι σαν να μπαίνει ένας μέσος οδηγός που ψάχνει το επόμενο μικρομεσαίο hatchback σε μια αντιπροσωπεία της Ferrari και να ρωτάει τι διαφορά κάνει στην τιμή της 812 Superfast το πακέτο Competizione.
H δραστική μείωση μέσω κρατικής παρέμβασης ήταν απλά η ομολογία ότι το αόρατο χέρι της αγοράς δεν είναι και τόσο καλό στο οικονομικό μπρα ντε φερ. Να που τελικά οι τιμές πέφτουν με μια άνωθεν εντολή και το λεφτόδεντρο ίσως και να υπάρχει. Το κόστος των μέτρων στήριξης που θα φτάσουν μέχρι και τα 600€ ανά οικογένεια, υπολογίζονται συντηρητικά στα 200 εκ. Ένα ποσό αρκετά σεβαστό για να κρώξει «Και πού θα βρείτε τα λεφτά;» Την απάντηση πρόλαβε να δώσει η ίδια η κυβέρνηση μαζί με το πακέτο των μέτρων, θα χρηματοδοτηθεί από τη φορολόγηση των υπερκερδών των παρόχων. Μια ειδική φορολόγηση που θα φτάνει μέχρι και το 90% των ευκαιριακών κερδών.
Κάποιοι αναφέρουν πως η αναδρομική ισχύς των μέτρων στήριξης από τον Δεκέμβρη είναι μια έμμεση παραδοχή της κυβέρνησης ότι τόσο καιρό έλεγε ψέματα όταν απέδιδε στον πόλεμο στην Ουκρανία τις αλματώδεις αυξήσεις στην ενέργεια. Η αλήθεια είναι ότι το χρηματιστήριο ενέργειας και ο τρόπος υπολογισμού του κόστους της κιλοβατώρας με βάση τη ρήτρα αναπροσαρμογής ήταν απλά μια βόμβα στα θεμέλια κάθε οικογενειακού προϋπολογισμού. Το πότε θα έσκαγε ήταν μόνο θέμα χρόνου με βάση τον υπολογισμό των διεθνών τιμών και της διαδικασίας απολιγνιτοποίησης. Ο πόλεμος ήρθε να επιταχύνει την έκρηξη αυτή. Είναι άλλο πράγμα να διπλασιάζεται ο λογαριασμός ρεύματος σε ορίζοντα διετίας και εντελώς άλλο πράγμα να τριπλασιάζεται σε ορίζοντα διμήνου, έτσι δεν είναι;
Ωστόσο παρά τη γενναιότητα των μέτρων και του ζεστού χρήματος που θα πάρει η κυβέρνηση από τους παρόχους για να το επιστρέψει, σε ένα μέρος, στους καταναλωτές, δεν λύνει το πρόβλημα στη ρίζα του. Τα δύο έμμεσα πλαφόν και κυρίως η αποσύνδεση από την τιμή του φυσικού αερίου, ειδικά μπροστά στην αλλαγή που επίκειται με το LNG, ήταν σχεδόν νομοτέλεια αν δεν θέλαμε να δούμε σκηνές Αραβικής Άνοιξης.
Το τι ακριβώς θα γίνει στον τομέα της ενέργειας και αν τελικά η καλύτερη οικονομία είναι να μην καταναλώνουμε, είναι κάτι που θα φανεί από τον Σεπτέμβρη. Μέχρι τότε ας κρατήσουμε τη διάψευση των αυταπατών. Ίσως οι φόροι να είναι εργαλείο για να σώσει μια κατάσταση που δεν θα χρειαζόταν να κληθεί να φτιάξει μια κυβέρνηση αν ήταν πιο προσεκτική στους σχεδιασμούς της. Ίσως πάλι να αποδεικνύεται ότι οι φόροι είναι η μοναδική νομοτέλεια στον κόσμο μας, μαζί με τον θάνατο. Το πιο σίγουρο από όλα όμως είναι ότι υπάρχουν καλοί και κακοί φόροι τελικά.
Οι φόροι είναι εργαλείο αναδιανομής από τα πάνω προς τα κάτω και μια ενεργειακή κρίση είναι η καλύτερη ευκαιρία εφαρμογής του δόγματος πριν αυτή εξελιχθεί σε οικονομική και κοινωνική. Τελικά το λεφτόδεντρο υπάρχει, αλλά όχι με τη μορφή που το φαντάζονταν όσοι το κορόιδευαν. Άλλωστε και τα χρυσά μήλα από τον κήπο των Εσπερίδων, αλληγορικό σχήμα ήταν.
